Zorgen over volle vliegtuigen in coronatijd blijven. Meer onderzoek nodig

Door Frans van den Berg

DEN HAAG - Terwijl heel Nederland in de kramp van de anderhalvemeter zit, vertrekken weer propvolle vliegtuigen naar vakantiebestemmingen. Een groot aantal partijen in de Tweede Kamer is er nog niet van overtuigd dat dat veilig kan. Zij willen meer onderzoek naar de verspreiding van het coronavirus aan boord.

De beelden van de volle vliegtuigen doken al op midden in de coronacrisis. Toen ging het vooral om repatriëringsvluchten, waarbij immers zoveel mogelijk mensen nog uit een land dat in lock down zat wilden ontsnappen. Maar nu weer vluchten naar vakantiebestemmingen vertrekken, zullen de vliegtuigen weer voller raken.

Verschillende partijen wezen donderdag op het advies van het RIVM om aan boord die anderhalve meter te waarborgen. Maatschappijen als Delta houden al steeds een stoel leeg, al is dat nog geen anderhalve meter. De indruk bestaat dat voor de luchtvaart de zoveelste uitzondering wordt gemaakt vanwege het economische belang. In het openbaar vervoer en de touringcars zijn maar weinig passagiers toegestaan en een vliegtuig kan bomvol: dat blijft vreemd.

Wantrouwen
Dat wantrouwen werd aangewakkerd omdat een arts van KLM Health Services aan tafel had gezeten bij het Outbreak Management Team (OMT) en dat KLM een blog over ’Krijg je sneller de griep tijdens een vliegreis’ opeens van de website had gehaald. Daarin stond namelijk dat de lucht in een vliegtuig wel erg droog is, waardoor je veel ontvankelijker bent voor bacteriën en virussen. Veel drinken tijdens de vlucht is dan ook belangrijk.

Minister Cora van Nieuwenhuizen benadrukte dat de KLM arts eenmalig en al op 24 januari aan tafel had gezeten bij het OMT. ,,Die arts tekende toen de code tegen belangenverstrengeling. Het ging in januari om de situatie net na de uitbraak in Wuhan en wat te doen met de vluchten naar China. Dat was helemaal aan het begin van de uitbraak. Daarna is die KLM-arts niet meer betrokken geweest bij het OMT.’’ En wat de blog over griep betreft, die verscheen donderdag weer online.

Inderdaad had het RIVM gesteld dat anderhalve meter aan boord het beste is. ,,Maar het is geen eis. Daarom is ook gekeken naar het hele pakket van maatregelen wanneer die afstand niet haalbaar is. Dat begint al met het feit dat een passagier of medewerker met ziekteverschijnselen niet naar de luchthaven moet komen. Passagiers moeten ook een gezondheidsverklaring invullen. In de rijen, bij de controle, het boarden en tijdens de hele vlucht is het dragen van een mondkapje verplicht. Honderd procent garantie dat een passagier niet wordt besmet is er niet. Is dat toch het geval, dan is contactonderzoek makkelijk omdat alle gegevens van de passagiers bekend zijn’’, ziet de minister als voordeel.

Een bus met een vliegtuig vergelijken, is volgens Van Nieuwenhuizen net als appels met peren vergelijken. Het belangrijkste voordeel van een vliegtuig is de aanwezigheid van een airco waarbij de luchtstroom naar beneden is, de lucht om de paar minuten is ververst en dat zogeheten Hepa-filters ook virussen eruit halen.

Filters
Bij die filters zat ook de twijfel bij Kamerleden. Hebben echt alle vliegtuigen dat, hoe zit het met de reiniging en zijn juist coronadeeltjes niet zo klein dat er toch doorheen glippen? Ofwel, reden genoeg voor gedegen onderzoek. De minister zal in lopende internationale onderzoeken naar virussen in vliegtuigen aandringen om specifiek ook corona mee te nemen. De Hepafilters zitten in ieder geval in alle toestellen van Nederlandse maatschappijen, maar of er ook toestellen zonder zo’n filter Schiphol aandoen, wordt nog deze maand uitgezocht door het NLR.

Tot slot werd aangedrongen op gratis omboeken van passagiers die vanwege ziekteverschijnselen niet van hun vlucht gebruik maken. Dit om te voorkomen dat iemand vanwege de hoge ticketprijs toch gaat vliegen. De minister laat dat uitzoeken bij de verschillende maatschappijen.

Daarnaast blijven er zorgen wanneer weer passagiersvluchten beginnen naar bestemmingen als de VS en Mexico waar corona nog lang niet onder controle is.