WOB-verzoek geeft onthutsend inkijkje in gesjoemel Lelystad

Een verzoek op basis van de Wet openbaarheid bestuur (Wob) geeft een onthutsend inkijkje in het gesjoemel van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat (I&W) rond de opening van Lelystad Airport. Wetten en regels zijn er voor dit kabinet kennelijk niet om te handhaven, maar om zoveel mogelijk te omzeilen met trucs.

Dat is de vieze geur die opstijgt uit de geopenbaarde informatie, bestaande uit brieven, tientallen e-mails en honderden WhatsApp-berichtjes.

Wat is het geval? Natuurbeschermer Johan Vollenbroek ontdekte in het najaar van 2019 dat de vliegvelden geen van alle over een verplichte vergunning beschikten om stikstofverbindingen te mogen uitstoten. Hij diende een handhavingsverzoek in bij het verantwoordelijke ministerie van Landbouw (LNV) waarna met name de Schiphol Groep ruim de tijd kreeg om die vergunningen alsnog aan te vragen.

Alles uit de kast
Schiphol haalde vervolgens alles uit de kast om toch maar niet aan het maximum van 400.000 vluchten te worden gehouden en alsnog ‘stikstofruimte’ te vinden voor Lelystad.

Het overheidsbedrijf claimde zijn rechten om door te kunnen gaan met vervuilen zelfs op basis van geluidsruimte en bleek volgens de eigen redeneringen zelfs over zoveel vervuilingsruimte te beschikken dat zelfs een deel naar Lelystad kon worden overgeheveld.

Uit de documenten van het Wob-verzoek blijkt duidelijk dat minister Cora van Nieuwenhuizen (I&W) in haar nopjes was met deze sjoemelredenering. Zij dringt er dan ook bij haar collega Carola Schouten op aan haast te maken met de vergunningen. Schouten is verantwoordelijk voor deze vergunningen, maar loopt in het traject tegen een aantal wetten op die de redenering van Schiphol onhoudbaar maken.

I&W verzint uitvluchten Schiphol
Dat wordt gemeld aan I&W dat vervolgens proactief allerlei uitvluchten verzint. Bij voorbeeld dat Lelystad Airport al gerealiseerd zou zijn en daarom zelf historische rechten op vervuiling heeft. Of dat het de Schiphol-directie toch niet kan worden aangerekend dat Lelystad grove fouten heeft gemaakt in de berekeningen van de natuurbeschadiging.

Ambtenaren op het ministerie van LNV pareren dit. “Het is niet uit te leggen dat een leeg vliegveld wel een vergunning krijgt en een halfvolle stal niet.”

Stikstofvergunningen moeten volgens de wet aangevraagd worden voor de totale capaciteit van een vliegveld. Voor Lelystad zijn 45.000 vliegbewegingen voorzien. Daarmee kan de stikstofuitstoot nooit onder de norm blijven, dus vroeg Schiphol slechts een vergunning aan voor 10.000 vliegbewegingen.

Tweede Kamer te laat ingelicht
De vervuiling die daarmee gepaard gaat wordt vervolgens geleend van Schiphol. Daarover werd op 24 november vorig jaar al geappt. De Tweede Kamer werd pas op 16 februari dit jaar – drie maanden later – ingelicht over deze opmerkelijke en illegale constructie.

Fragment uit de wob-documenten waaruit blijkt dat de stikstofruimte voor de vliegvelden van de boeren moet komen. Zie hier.

Minister Schouten blijkt steeds op de rem te trappen. Volgens haar ministerie is het allerminst duidelijk of Schiphol op zo’n makkelijke manier aan de vereiste vergunningen kan komen. Het dispuut tussen de twee ministers lijkt uit te lopen op een ware ruzie, waarbij I&W steeds meer druk uitoefent met als enige doel: legalisering van de malafide meldingen van Schiphol Groep.

Géén handhaving van de wet, géén juiste interpretatie van de democratisch vastgestelde regels, maar zo snel mogelijk Lelystad kunnen openen. Hoe dan ook.

Scheve gezichten
LNV houdt echter vol dat de aanvragen niet ‘zomaar’ kunnen worden gehonoreerd en dat dit zal leiden tot scheve gezichten, bij met name de boeren die de stikstofruimte voor de vliegvelden moeten gaan leveren.

Mede dankzij de juridische procedures die lopen tegen de verlening van de vergunningen duurt het volgens verwachting van Schouten’s ministerie nog tot zeker medio 2023 voordat de vergunningen een feit kunnen worden. Maar daar zitten nog tal van haken en ogen aan. Het is bij voorbeeld niet gezegd dat de door Schiphol geclaimde vervuilingsruimte door een rechter wordt erkend. Wordt vervolgd.