Wij doen niet aan politiek, we kijken of Schiphol ruimte heeft
Door Mark Duursma
Caroline Ditvoorst, slotcoördinator van Schiphol Volgende week komt het kabinet met een visie op Schiphol. Centrale vraag: zijn de belangen van KLM en Schiphol nog wel gelijk?
Waarheen met Schiphol? In het jaar dat de nationale luchthaven haar 100-jarig bestaan viert, is die vraag actueler dan ooit. De grenzen komen in zicht en de concurrentie rukt op. Er moeten keuzes worden gemaakt.
Moet Schiphol voortgaan op de weg die de luchthaven veel groter heeft gemaakt dan passend bij de omvang van Nederland? Dat betekent nauwe samenwerking met KLM en voorrang voor het intercontinentale transferverkeer. Of moet de luchthaven zich evenzeer openstellen voor maatschappijen die van en naar in plaats van via Schiphol willen vliegen? Dat betekent een rode loper voor bijvoorbeeld easyJet en Vueling (die deze zomer met 60 procent groeit op Schiphol).
En er is de rol van de overheid. De Schiphol Groep – die ook de luchthavens van Rotterdam, Eindhoven en Lelystad omvat – is voor 70 procent eigendom van de staat. Ondernemersvereniging VNO-NCW wil meer bemoeienis van het kabinet, omdat Schiphol zorgt voor 350.000 banen en dankzij het mondiale netwerk voor een goed vestigingsklimaat voor multinationals. Ook Schiphol en KLM willen meer regie van het kabinet.
Luchtvaartmaatschappijen vragen per zomer- en winterseizoen slots (tijdstippen om te starten en te landen) aan bij de slotcoördinator. De slots moeten naar Europese regels „neutraal, niet-discriminatoir en transparant” worden toegewezen.
Een maatschappij die 80 procent of meer van de toegewezen slots gebruikt, heeft recht op 100 procent in het volgende seizoen. Wie minder gebruikt, raakt zijn rechten kwijt. Bij nieuwe aanvragen kijkt de slotcoördinator naar de duur: een maatschappij die het hele seizoen vliegt, krijgt voorrang boven een maatschappij die gedurende een deel vliegt.
Caroline Ditvoorst (Nijmegen, 1970) begon haar loopbaan als jurist bij de Rijksluchtvaartdienst. Na banen bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat en Martinair werd ze in 2011 directeur van SACN.
Naar verwachting stuurt staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur en Milieu, PvdA) volgende week de Actieagenda Schiphol 2016-2025 naar de Tweede Kamer. Die zal gaan over verbetering van het treinstation, maar ook over de rol als internationaal knooppunt. Het kabinet stelt zich terughoudend op, volgens een uitgelekte conceptversie van de agenda. Hoe dan ook zal de visie tot nieuwe discussies leiden.
Modelvliegtuigjes
Onzichtbaar in die discussie is een vrouw die er een sleutelrol in speelt. Caroline Ditvoorst is managing director van de Stichting Airport Coordination Netherlands (SACN), een zelfstandig bestuursorgaan dat onafhankelijk opereert.
Schiphol kan luchtvaartmaatschappijen proberen te lokken met kortingen en subsidies, maar de slotcoördinator bepaalt of toegang tot Schiphol mogelijk is.
Foto iSTOCK
Ditvoorst en haar vierkoppige team zijn verantwoordelijk voor het toewijzen van slots, de periodes waarbinnen een vliegtuig mag opstijgen of landen, aan de luchtvaartmaatschappijen.
Hoe schaarser de capaciteit, hoe harder de strijd om de slots. Ditvoorst noemt de schaarste op Schiphol betrekkelijk. „De aankomstpieken in de ochtend en tussen 19.00 en 20.00 uur zitten echt vol. Maar iemand die om 14.00 uur ’s middags wil aankomen of vertrekken, heeft alle ruimte.” Het grootste probleem is volgens haar de nacht, waar de toegestane limiet voor het aantal starts en landingen bijna bereikt is.
De slotcoördinator, zoals de SACN wordt genoemd, huist in een bescheiden kantoor met zicht op het nieuwe Hiltonhotel en de verkeerstoren. Maatschappijen weten het kantoor te vinden: op boekenplanken staan modelvliegtuigjes van de 112 maatschappijen die vanaf Schiphol naar 95 landen vliegen.
Met voorkeuren of politiek heeft haar werk echter niets te maken, benadrukt Ditvoorst. „Ons werk is eigenlijk heel saai, we zijn een uitvoeringsorganisatie. Schiphol bepaalt per zomer- en winterseizoen wat de capaciteit is en wij vullen dat in volgens internationaal strikt vastgelegde richtlijnen.”
De economische belangen van Schiphol of KLM spelen geen rol. „Ik volg de politieke discussie, maar voor de slots is het irrelevant. Slots zijn geen instrument om selectiviteit, dus voorrang voor transferverkeer van bijvoorbeeld KLM, te bereiken. De route of de reiziger, zakelijk of vakantie, zijn voor ons geen criterium. We kijken alleen naar de mate waarin ze in het voorgaande seizoen gebruik hebben gemaakt van hun slots. We kijken niet of een maatschappij iets bijdraagt aan het netwerk. Het kan net zo goed een nieuwe bestemming in India zijn als de zoveelste vlucht naar Milaan.”
Paniekvoetbal
Haar neutrale houding ten aanzien van beleid van Schiphol – dat alleen met financiële prikkels een nieuwe maatschappij kan proberen te lokken – of het kabinet sluit een mening niet uit. Zo zegt ze over de keuze voor een type verkeer: „Als consument heb ik liever zaken- én vakantieverkeer op Schiphol. Dat heeft voor mij toegevoegde waarde.”
De rem op landingsrechten voor Golfmaatschappijen, waar Dijksma’s voorganger Mansveld vorig jaar mee kwam, heeft geen betekenis volgens Ditvoorst, eerder verantwoordelijk voor landingsrechten bij Martinair. „Dat was paniekvoetbal. Het is vastgelegd in overeenkomsten. Daarom kon Emirates er in februari een tweede dagelijkse vlucht naar Dubai bij krijgen.”
Zulke ingrepen zijn geen oplossing, denkt Ditvoorst. „De Nederlandse luchtvaart is groot geworden dankzij liberaal beleid. Ik denk dat uitgaan van eigen kracht meer oplevert dan beschermen tegen concurrentie”. Bekijk bericht op "nrc.nl/next"
![[Vliegroutes Schiphol afgelopen maand]](https://www2.vlieghinder.nl/plots/_cache/recent/_thumbnails/_afgelopen_maand.jpg "Vliegroutes boven Nederland van de afgelopen maand")
Geplaatst door Gerrit Jan uit Aalsmeer
Bij Zembla hoor ik ook een bijdrage van 9 miljard aan het BNP (slechts iets meer dan 1% van het BNP van Nederland; Schiphol is duidelijk één van de pijlers van de Nederlandse economie, eh ... 1 van de 100 pijlers van de Nederlandse economie). Hoe belangrijk is Schiphol nou echt voor de BV Nederland?
En niemand vraagt zich af wat de kosten (ziektekosten, verzuim, verminderde productiviteit, lager IQ van scholieren etc.) van Schiphol zijn en of de verdere groei van Schiphol wel opweegt tegen de rem op de groei in de regio Schiphol die daardoor wordt veroorzaakt.
Bij politiek en journalisten regeren desinteresse, onkunde, onwetendheid en domheid als het gaat om het Schipholdossier.