Vrees voor spookvluchten na EU-besluit over slots

Landen er straks in Europa lege vliegtuigen uit Azië? Vliegmaatschappijen moeten van de Europese Unie weer frequent vliegen deze winter, anders raken ze hun landingsrechten (slots) kwijt. ’Spookvluchten’ lijken onafwendbaar, zeggen de deskundigen.

De EU hakte ruim een week geleden knopen door over de landingsrechten voor het aankomende winterseizoen (vanaf eind oktober) op Europese luchthavens. Vliegmaatschappijen moeten vanaf dat moment tot april 2022 minstens 50 procent van hun gereserveerde slots op luchthavens vullen. Anders verliezen ze die dure en erg begeerde landingsrechten na 2022 als sanctie. Ook geldt corona niet langer als een vorm van overmacht, waardoor vluchten schrappen financieel lastiger wordt. Dat is een herstel van het oude ’use it or lose it’-systeem, want toen corona uitbrak, gaf Europa de vliegmaatschappijen meer flexibiliteit. Zo hoefden ze hun landingsrechten niet volledig te benutten.

’Normaal’

Europa’s poging om een terugkeer naar ’normaal’ in de sector aan te zwengelen, bleef redelijk onopgemerkt. Maar met name Aziatische luchtvaartmaatschappijen tonen zich nu bezorgd, meldt de Belgische krant De Standaard. Hun thuishavens houden vast aan strenge toegangsregels. Onder die omstandigheden is de capaciteit aan slots uit het verleden veel te groot voor de vraag.

Hongkong, dat zich 17 maanden afsloot van de buitenwereld, wil gevaccineerde reizigers twee types tests laten ondergaan voor ze een kortere quarantaine kunnen aanvragen. Japan is zo streng dat het zelfs eigen burgers weigert die het omslachtige papierwerk niet in orde krijgen. Ook China, Taiwan en Thailand stellen hoge eisen. Europeanen mogen alleen om essentiële redenen die landen in en moeten meerdere tests en quarantaine onder overheidsbewaking ondergaan.

Voor de pandemie had het Hongkongse Cathay Pacific 107 vluchten per week naar Europa. Vandaag vervoert het 8 procent van de passagiers uit die periode. Willen maatschappijen rendabel blijven, dan zouden ze volgens Willie Walsh, hoofd van belangenvereniging International Air Transport Association (IATA), ’virtueel lege’ vliegtuigen moeten laten vliegen. ,,Maatschappijen die wanhopig hun slots willen houden, kunnen lege vluchten naar Europa overwegen’’, zei Walsh in de South China Morning Post. De enige andere optie is dat die Aziatische landen hun strenge coronaregels aanpassen en Europeanen binnenlaten. Walsh suggereerde dat dit weekend, onder het motto ’leer leven met corona’. Maar de regio heeft lagere vaccinatiecijfers dan wij, meer drukbevolkte miljoenensteden en een kwetsbare gezondheidszorg.

Dogmatisme

Zuidoost-Azië gaat nog steeds voor ’nul besmettingen’. De IATA verwijt de Europese Unie ’dogmatisme’ en ’gebrek aan realiteitszin’. Nieuwe coronavarianten die ontstaan, blijven spelbrekers. Dit weekend legde het Chinese Nanjing alle vliegverkeer stil na een uitbraak. Ook de VS, Australië en Nieuw-Zeeland hebben nog steeds een inreisverbod voor Europeanen.

KLM

Ook de KLM is niet blij met het besluit van de EU over de slots. De maatschappij heeft de helft van het aantal slots dat jaarlijks verdeeld mag worden voor vluchten van en naar Schiphol.’’ Een woordvoerster: ,,We vliegen nu al meer dan 50 procent maar willen wel de flexibiliteit behouden. Er zijn zo min mogelijk restricties nodig om het herstel zo snel mogelijk vorm te kunnen geven. Het draait er dus om hoeveel flexibiliteit je hebt. Deze maatregel zorg potentieel voor extra kosten en die proberen we juist te vermijden.’’