Vogeldeskundigen kraken routes vliegveld Lelystad
Door Robert Jan Speerstra
De ligging en de vliegroutes van Lelystad Airport kunnen bijna niet slechter, stellen twee gerenommeerde biologen en vogelkenners. ,,Hoe krijst dit yn’e harsens’’, zegt Theunis Piersma.
Het nieuwe Lelystad Airport gaat in april 2019 open, is de planning nu. Het vliegveld moet Schiphol ontlasten. De extra vliegroutes komen vooral boven het noorden en oosten van Nederland te liggen. De toestellen mogen het Schiphol-verkeer niet storen en moeten hier onder blijven.
In Friesland vliegen de Boeings en Airbussen straks over het zuiden van de provincie (de lijnen Stavoren-Lemmer-Spanga, Lemmer-Joure-Drachten en Appelscha-Steenwijk). Zij koersen onnodig lang laag, zo luidt de kritiek: vele tientallen kilometers achter mekaar op een hoogte van slechts 1800 meter. Boven Joure, Drachten en Appelscha is dit iets hoger.
,,It kin hast net oars of se hawwe hjir net oer neitocht’’, zegt Theunis Piersma. De hoogleraar, onderzoeker en trekvogelecoloog vindt zowel de vlieghoogtes als de -richtingen ,,super-onverstandig’’. De vertrek- en aankomstroutes van de talrijke grote en zware watervogels (steltlopers, ganzen, reigerachtigen) liggen op hoogtes ergens tussen de 500 en 3000 meter, vertelt hij. Deze trek gaat het hele jaar door. De geplande 1800 meterroutes liggen hier middenin.
‘In de ‘Lelystad Airport-zaak’ is de overheid de regie volkomen kwijt’
De meeste routes boven Friesland gaan straks bovendien van oost naar west en van west naar oost. Terwijl de vogels in het Friese IJsselmeergebied en in Noordwest-Overijssel juist van noord-noordoost naar zuid-zuidwest vliegen en andersom. ,,Oars as by Skiphol is dat hjir dus dwers der op.’’ De trefkans lijkt maximaal, aldus Piersma. En bij een treffer is de tijd die een piloot heeft om te corrigeren of te landen maar kort, op slechts 1800 meter hoogte.
Piersma laat weten dat hij het dossier Lelystad Airport niet tot achter de komma heeft bestudeerd. ,,Mar ik wit wol wat fan fûgels. En dit, dizze hichte en rûtes, liket oft ha se hjir net oan tinke wold. Dat is in grutte omisje. As piloat of passazjier soe ik my net lekker fiele by it besteande plan.’’
De hoogleraar en trekvogelonderzoeker bij de Rijksuniversiteit Groningen en het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee wijst erop dat Vliegbasis Leeuwarden bij bijvoorbeeld de zangvogeltrek op bepaalde dagen zijn oefeningen stillegt. En daar gaat het om op grond van weersverwachtingen te voorspellen trek van relatief kleine vogels.
As piloat of passazjier soe ik my net lekker fiele by dit plan’
Ook een andere bioloog is keihard in zijn oordeel. ,,Dit is een totaal krankzinnig plan. Er wordt niet over nagedacht’’, zegt Bart Ebbinge. De dierecoloog en ganzendeskundige (Alterra/WUR Wageningen) heeft onder meer onderzoek gedaan naar de overlast van ganzen op Schiphol en hoe deze te verminderen.
,,Vliegveld Lelystad ligt vlakbij de Oostvaardersplassen, heel onhandig met al die ganzen daar. Bovendien is het IJsselmeer met zijn aalscholvers dichtbij. Allemaal grote dieren.’’ Schiphol zelf ligt niet zo heel gek, zegt hij. ,,Maar daar moeten ze nu al veel moeite doen om de ganzen weg te houden. Eelde en Twente zijn veel logischer plekken dan Lelystad.’’
Ook de routes boven Friesland deugen niet, vindt hij. ,,Toeristische gebieden, zoals Friesland, krijgen te maken met veel herrie. Los daarvan: dit gaat een keer mis. Tuurlijk, je kunt de ganzen verjagen en piloten letten zelf ook wel op. Maar je loopt enorme risico’s en dat doe je dus bewust. Dit wéét je.’’ En dan zijn er ook nog ooievaars en roofvogels, besluit Ebbinge. ,,Eigenlijk zou je de Oostvaardersplassen moeten ontruimen. Opheffen als natuurgebied. Want het kan zo niet. Maar ja, men heeft juist zo veel moeite gedaan om dit gebied aan te leggen.’’
Vogelbescherming Nederland en enkele vogelwachten stelden een tijdje geleden dat uitbreiding van Lelystad onverantwoord is. De kans op vogelaanvaringen is fors, gaven zij aan. Protesten strandden echter.
‘Piloten willen niet horizontaal vliegen’
Niet alleen vogelkenners kraken de vliegroutes en -hoogtes van Lelystad Airport. Ook vanuit de luchtvaart zelf komt stevige kritiek.
Oud-piloot Raymond Teunissen, die bijna drie decennia als gezagvoerder op vrijwel alle grote Boeing-toestellen vloog, deelt de zorgen van de biologen en vogelexperts. Teunissen is momenteel docent aan de Aviation Academy van de Hogeschool van Amsterdam en is zweefvlieger. Hij wijst op de onveiligheid. ,,Vogelaanvaringen zijn potentieel de meest vervelende gebeurtenissen voor een piloot. Het gebeurt vaak bij lage hoogtes. De 6000 voet (1800 meter, red.) die toestellen straks boven Friesland aanhouden, zien wij als laag’’, zegt Teunissen.
,,Pas boven de 10.000 voet is het safe, zeg maar. Dat is 3000 meter. Daaronder zijn wij uiterst geconcentreerd, wordt er extra goed naar buiten gekeken en wordt er strikt zakelijk gecommuniceerd in de cockpit. Boven de 3000 meter gaat de druk van de ketel. Dat is wereldwijd min of meer de regel.’’ Op een zomerdag met veel thermiek halen grote vogels - ooievaars, zeearenden, buizerds - zo een hoogte van 2000 meter, weet Teunissen.
De Lelystad-routes zijn ,,heel onhandig’’ vastgesteld, gaat hij verder. ,,Je wilt als piloot helemaal niet horizontaal vliegen, zeker niet zo lang als nu gepland. Zowel bij het klimmen als bij het dalen wil je zo snel mogelijk door.’’ Piloten willen dat ook in verband met het lawaai, de uitstoot en het hogere brandstofgebruik bij horizontaal vliegen.
Lang laagvliegen vindt de oud-gezagvoerder onnodig. ,,Er is ruimte in de lucht die exclusief voor het Schiphol-verkeer is, maar die Schiphol nu helemaal niet gebruikt.’’ In de ‘Lelystad Airport-zaak’ is de overheid de regie volkomen kwijt, vindt hij. ,,Met de linker hand wijzen ze Natura 2000-gebieden aan en met de rechter hand leggen ze er vliegroutes doorheen. Wie bedenkt dit?’’
Over de vliegroutes en -hoogtes wordt al lang gepraat, maar ze liggen nog niet helemaal vast. Medio september zijn er in meerdere provincies informatieavonden over de routes. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu legt dan de Lelystad-plannen uit aan de bevolking.
Het ministerie verkondigt al zeker vier weken ‘nog deze week’ de exacte plaatsen en data van de informatieavonden bekend te maken, maar steeds is er uitstel. Een of twee van de avonden vinden waarschijnlijk plaats in Friesland. Bekijk bericht op "lc.nl"
![[Vliegroutes Schiphol afgelopen maand]](https://www2.vlieghinder.nl/plots/_cache/recent/_thumbnails/_afgelopen_maand.jpg "Vliegroutes boven Nederland van de afgelopen maand")
Geplaatst door Anoniem