Vliegtuigen nemen straks andere routes, maar kabinet bezweert: Het is zo hoog, daar merk je niks van

Door Hanneke Keultjes en Niels Klaassen

'GEEN VIERDE ROUTE'
De Nederlandse kaart met vliegroutes gaat op de schop. In het noorden van Nederland gaan voortaan alle straaljagers oefenen, in het zuiden en oosten komt iets meer ruimte voor lijnvluchten. De gevreesde ‘vierde aanvliegroute’ voor Schiphol komt er niet.

Vliegtuigen gaan vanaf 2030 andere routes vliegen. Zoals het land een spoor- en wegennet heeft, zo bestaat er ook een ‘luchtkaart’ met per vlieghoogte toegestane routes. Die kaart wordt aangepast, omdat vliegtuigen nu nog omvliegen vanwege straaljagers die in het oosten en zuiden oefenen.

De burgerluchtvaart krijgt straks meer ruimte omdat de F-35’s voortaan alleen nog in het noorden oefenen. ,,Vooral boven zee, op gemiddeld 6 kilometer hoogte. Dan zie je ze niet en dan hoor je ze niet”, stelt staatssecretaris Gijs Tuinman (Defensie, BBB).

De door bewoners gevreesde vierde ‘aanvliegroute voor Schiphol is van de baan. Bij die route via Gelderland en Utrecht blijken de ‘internationale aansluitingen’ niet mogelijk. Dat is goed nieuws voor bezorgde bewoners, vindt het kabinet, al bezweert minister Barry Madlener (Luchtvaart, PVV) dat de routes ‘zo hoog zijn dat je er niks van merkt’. ,,Ik woon zelf in Rockanje onder zo’n route. De vliegtuigen vliegen ongeveer 1800 meter over mijn hoofd, daar heb je eigenlijk geen last van.”

In hoeverre is het goed nieuws dat die nieuwe vierde route er niet komt? U zegt zelf: die vliegtuigen vliegen zo hoog, daar heb je geen last van.
Madlener: ,,Er is wel veel onrust, die kan nu weg. Mensen waren heel erg bang voor overlast. Er was een hoop miscommunicatie, nepnieuws. Alsof je er heel veel last van zou hebben. Dat is helemaal niet zo, nooit geweest ook.”

Nou, vliegtuigen willen uiteindelijk landen op Schiphol. Dat ga je wel horen, toch?
,,Dat speelt echt pas dichter bij de luchthaven.”

Tuinman: ,,Bij Defensie kunnen we bij overlast twee dingen doen: kijken naar het minste aantal gehinderden of die hinder verspreiden over meer mensen. Stel dat je altijd over die ene boerderij vliegt. Dan zit daar alle geluidsbelasting: één gehinderde, die wel mega veel wordt gehinderd. Je kunt ook zeggen: we maken de baan waarin we kunnen vliegen breder. Dan horen méér mensen af en toe een vliegtuig. Op onze kaart zie je dat de aanvliegroutes voor civiel verkeer nu breder zijn.”

Bekijk hier het nieuwe vliegroutekaartje. Links is de huidige situatie, rechts het nieuwe kaartje. Vanaf 2030 oefenen de F35-vliegtuigen alleen nog in het noorden van het land.

De herziening van het luchtruim in kaart gebracht. © Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

Het kabinet laat één van de uitgangspunten los: vliegtuigen een zo kort mogelijke route laten vliegen. Zo min mogelijk omvliegen zou voor minder uitstoot zorgen. Hoe zit het nu met die doelstellingen?
Madlener: ,,We moeten geen wonderen verwachten op milieugebied, de verschillen met nu zijn klein”

Tuinman: ,,Nu moeten vliegtuigen in het zuiden en oosten nog omvliegen. Dat hoeft straks niet meer…”

Madlener: ,,...En dat is wel mijn voordeel. Als je in rechte lijnen vliegt, vlieg je korter. Maar ik verwacht meer van het dalen: nu is dat stapsgewijs en straks gebeurt dat in een glijvlucht. Dat zorgt voor een kleine milieuwinst en minder geluid, hopelijk vooral rond Schiphol.”

De gevreesde vierde aanvliegroute naar Schiphol wordt geschrapt. © Stop de 4de aanvliegroute

In uw brief aan de Tweede Kamer schrijft u van niet. Daar staat: ‘Het effect op de uitstoot is vrijwel neutraal’.
,,Op het stukje boven Nederland zal het niet heel veel doen, maar dit is onderdeel van een plan om in Europees verband korter te vliegen. En als de afstand dan 5 procent korter zou zijn, heb je ook 5 procent minder brandstofverbruik.”

Het bestaande oefengebied boven Noord-Holland, Friesland, Groningen en de Waddenzee wordt uitgebreid met een groter deel van Groningen en de kop van Drenthe. Dit kabinet zou het noorden van Nederland toch ontzien? Wat is uw boodschap nu?
Madlener: ,,Dat elke regio telt.”
Tuinman: ,,We hebben zelfs een staatssecretaris Herstel Groningen!”

Meneer Tuinman, u zegt: de F-35 gaat boven zee oefenen. Maar in een echte oorlog vliegen ze vooral boven land. Wat hebben de piloten dan aan trainingen boven water?

Staatssecretaris Tuinman wijst naar het schaalmodel van een KLM-toestel, dat in de werkkamer van de minister pontificaal op tafel staat. ,,Geef dat vliegtuig eens.” Madlener: ,,Dat is geen F-35 hè? Dat is ‘de Barry’. Daar op de boeg – of hoe noem je dat – staat míjn naam.”

De staatssecretaris pakt het toestel vast, gaat wat verder van de tafel af aan staan en steekt het blauwwitte vliegtuigje in de lucht. ,,Kijk, een F-35 is een hoop staal met wapens eronder, maar eigenlijk ook een grote computer. Het is een datastofzuiger: het toestel zit vol sensoren, een soort camera’s, die wel tien keer verder kunnen kijken dan een F-16. In het licht én in het donker. Dus die hóeft niet boven land te vliegen om op het land te kunnen kijken.”

Madlener is onder de indruk: ,,Je zou ze moeten verkopen, man.”

Tuinman lacht: ,,Ik vérkoop ze niet, ik kóóp ze.”

Als u zegt dat de F-35 alleen boven zee oefenen, waarom staat dan wel een deel van Groningen en Drenthe op de kaart ingetekend? En de F-35’s moeten ook van vliegbasis Volkel in het zuiden naar het noorden vliegen.

,,We vliegen vooral boven zee. Het kost de toestellen tien minuten om van Volkel naar het nieuwe oefengebied te komen, via het IJsselmeer. Dat doen ze nu ook al.”

De boodschap van Gijs Tuinman is dat de mensen er niets van gaan merken dat ergens F-35’s gaan oefenen?

,,Dat oefenen op die hoogte gaan ze niet merken, nee. Maar het is wel zo dat de F-35’s meer gaan vliegen en vaker gaan vliegen. En mijn vliegtuigen maken nou eenmaal wel meer geluid dan die van Barry. Dat is wel zo.”