Vliegen op oud frituurvet gaat het klimaat niet redden
| | |
trouw.nl
Door Robin van Wechem
Met de groei van de luchtvaartsector kunnen we de klimaatdoelen op onze buik schrijven. KLM en Costa Rica wekken de schijn van een oplossing.
Het klinkt als de droom van de circulaire economie: vliegen op oud frituurvet. In praktijk gebeurt het vooralsnog op verwaarloosbare schaal. Alleen in Oslo en Los Angeles kunnen vliegtuigen biokerosine tanken. In Los Angeles wordt biokerosine bijgemengd met fossiele kerosine in het brandstofreservoir onder het vliegveld. Biokerosine werkt dus net zo als groene stroom: je betaalt ervoor, maar het komt niet noodzakelijkerwijs uit je stopcontact.
Vanuit Los Angeles vliegen KLM-vliegtuigen op biokerosine. Blijkbaar zijn er plannen om dat uit te breiden naar Costa Rica, een land dat zich al jaren profileert op het gebied van duurzaamheid. Volgens het persbericht gaat het slechts om een intentieverklaring. Aan de vluchten tussen Schiphol en San Jose komt geen druppel oud frituurvet te pas.
De vergelijking tussen een fossiele en een biobrandstof is lastig, omdat de herkomst van de olie onduidelijk is
Misleiding
KLM claimt dat met biobrandstof 80 procent CO2-uitstoot kan worden bespaard ten opzichte van gewone kerosine. Dat is enigszins misleidend. Biokerosine mag tot maximaal 50 procent worden bijgemengd. In praktijk gaat het dan om maximaal 40 procent besparing per liter. Vliegtuigen op biokerosine stoten nog steeds evenveel CO2 uit. De besparing zit in het feit dat de CO2 die vrijkomt uit de verbranding van hernieuwbare grondstoffen verrekenbaar is met de groei van gewassen die CO2 uit de lucht halen.
Heleen Makkinga van KLM benadrukt dat het om de inkoop van de brandstof gaat. “Als je tien liter biokerosine tankt, moet je ook tien liter normale kerosine tanken. Maar als wij 10.000 liter biokerosine inkopen, bespaart dat nog steeds 80 procent CO2-uitstoot ten opzichte van fossiele kerosine. Dat heeft niets te maken met bijmengen.”
De vergelijking tussen een fossiele en een biobrandstof is lastig, omdat de herkomst van de olie onduidelijk is. Fossiele olie van een boorplatform kost veel meer energie om te produceren dan olie uit de woestijn. Ook in de herkomst van de plantaardige bron kunnen grote verschillen zitten. Oud frituurvet is een afvalstof, maar de plantaardige grondstof is wel gezaaid, geoogst en verwerkt. Zijn deze componenten meegenomen in de levenscyclusanalyse op basis waarvan de vergelijking is gemaakt?
Merel Laroy van SkyNRG, het bedrijf dat de biokerosine voor KLM medeproduceert, zegt dat de levenscyclusanalyse van biokerosine begint bij gebruikt frituurvet. Bij andere grondstoffen voor biobrandstof zoals de camelina-plant, wordt gekeken naar de milieubelasting van het zaaien en oogsten. De besparing van 80 procent is gebaseerd op het scenario dat op dit moment het gunstigst is. De fabriek voor biokerosine in Los Angeles staat bijvoorbeeld dichtbij het vliegveld, zodat de uitstoot van het transport van de brandstof nihil is.
Martin Junginger, hoogleraar Energy and Resources aan de Universiteit Utrecht, noemt 70 procent besparing als gangbaar percentage bij biokerosine van gebruikt frituurvet. Bij de teelt en verwerking van andere gewassen voor biobrandstof kan de CO2-besparing variëren van 20 tot 100 procent.
Patricia Osseweijer, hoogleraar biotechnology and society aan de TU Delft, vindt biokerosine een goede stap in de verduurzaming van de luchtvaartsector, maar zegt wel dat er meer moet gebeuren. Overigens werkt de TU Delft samen met SkyNRG om ook andere vormen van biokerosine te ontwikkelen.
Energiezuiniger vliegen helpt niet
Joris Melkert
Joris Melkert, docent lucht- en ruimtevaarttechniek aan dezelfde universiteit, noemt het bijmengen van biobrandstof de enige optie om te verduurzamen. “Energiezuiniger vliegen helpt niet. Een nieuwe generatie vliegtuigen is doorgaans 20 procent efficiënter in brandstofverbruik en blijft zo’n 20 jaar in gebruik. Maar die besparing verdampt bij de groei van de luchtvaartsector, zo’n vijf tot zeven procent per jaar.”
Anouk van Grinsven, senior-onderzoeker bij CE Delft, zegt dat er bij lange na niet genoeg gebruikt frituurvet is om aan de vraag naar biokerosine te voldoen. Algen en houtachtige reststromen zijn een mogelijk alternatief, omdat die niet concurreren met het gebruik van landbouwgrond voor voedselvoorziening.
Ton Sledsens van Milieudefensie vindt biokerosine juist helemaal geen oplossing. “De CO2-emissie van biokerosine kan wel 80 procent minder zijn, maar dat geldt niet voor de overige emissies, zoals stikstof. Omdat kerosine op grote hoogte word gebruikt, veroorzaken die andere emissies ook klimaateffect. Oud frituurvet in kerosine heeft 1,15 keer meer klimaatimpact dan in benzine en diesel.”
Je betaalt 1,05 euro belasting op een basisliterprijs van 65 cent. Kerosine wordt helemaal niet belast
Arjan de Boer
Regels versoepeld
Sledsens collega Arjan de Boer voegt daaraan toe dat de internationale luchtvaartorganisatie ICAO de beoogde regels voor biokerosine vorige week drastisch heeft versoepeld door de milieu-eisen en criteria voor landbouwrechten, voedselveiligheid, arbeidsomstandigheden en biodiversiteit te schrappen. “Deze versoepeling zet de deur open voor het gebruik van palmolie als biobrandstof en dat is desastreus voor de planeet.”
Daar komt bij dat de luchtvaartsector niet is opgenomen in het klimaatakkoord van Parijs en structurele overheidssteun geniet, zegt Sledsens. “Bij benzine is 61 procent van de prijs belasting en btw. Je betaalt 1,05 euro belasting op een basisliterprijs van 65 cent. Kerosine wordt helemaal niet belast.”
Een veelgehoord argument is dat het nationaal belasten van kerosine onhaalbaar is omdat reizigers massaal zouden uitwijken naar Duitsland of België. Rick Bosman, onderzoeker bij Drift in Rotterdam, vindt dat te makkelijk. “Waarom wordt op kerosine geen accijns geheven en als ik met de auto ga tanken om naar Berlijn te rijden wel? Dat zijn politieke keuzes. Hetzelfde geldt voor energiebelasting, waarbij grootverbruikers in de industrie een fractie betalen van wat particulieren betalen op hun energierekening.” Bekijk bericht op "trouw.nl"
![[Vliegroutes Schiphol afgelopen maand]](https://www2.vlieghinder.nl/plots/_cache/recent/_thumbnails/_afgelopen_maand.jpg "Vliegroutes boven Nederland van de afgelopen maand")
Geplaatst door Griese JH uit amstelveen