Slaapproblemen door vliegverkeer Schiphol ernstiger dan cijfers geluidshinder doen vermoeden

Door Richard Stekelenburg

Het vliegverkeer rond Schiphol zorgt in Kennemerland voor meer ernstige slaapproblemen dan de cijfers over geluidshinder op het eerste gezicht zouden doen vermoeden. Dan blijkt uit een nieuwe verdiepingsstudie van de GGD Kennemerland.

Volgens de studie ervaren zo’n 16.000 volwassenen in de regio ernstige slaapverstoring. Hoewel vliegtuigen de afgelopen jaren stiller zijn geworden, zorgt de toename van het aantal vluchten, de vlieghoogte en het aantal bochten in de route voor groeiende slaapproblemen.

Gegevens over geluidsoverlast van het afgelopen jaar, toen er vanwege corona aanzienlijk minder werd gevlogen, zijn in dit onderzoek niet meegenomen. Voor dit rapport zijn de resultaten van de gezondheidsmonitoren van 2012 en 2016 als uitgangspunt gebruikt. In een nadere studie is gekeken wat nou precies de achtergronden zijn van de cijfers die daarin vermeld staan. Daarvoor zijn de afgelopen tijd onder meer 65 interviews gehouden met inwoners verspreid over het hele gebied.

Geïnterviewden geven aan dat zij gemiddeld tot zes uur slaap per nacht komen. In de buurt van de Polderbaan en Kaagbaan ligt dat aantal uren slaap per nacht nog wat lager.

De slaapverstoring heeft overwegend aan de randen van de nacht plaats: tussen 23 uur en middernacht en 5 en 7 uur ’s ochtends. Grote boosdoeners zijn op die momenten het geluid van landend vliegverkeer op de Polderbaan en de Kaagbaan. Dat ander omgevingsgeluid op deze tijden meer aanwezig is, wordt het geluid van vliegtuigen extra scherp gehoord.

Stress
Vooral de slaapverstoring in de vroege ochtend wordt als ernstige stressfactor beleefd. Geïnterviewden geven voor geluidhinder en slaapverstoring een score van respectievelijk gemiddeld 7,9 en 8,1 op een schaal van 1 tot 10.

In de geluidshinder gemeten over de hele nacht sneeuwt die slaapverstoring in de vroege ochtend behoorlijk onder, zo blijkt uit de studie. Eén enkel lawaaierig overkomend vliegtuig in de nacht of vroege ochtend kan al tot ernstige slaapverstoringen leiden. Daarbij spelen afwijkingen van de gebruikelijke aanvliegroutes, de toename in frequentie en langdurig laagvliegen ook een rol.

Al met al ontstaat een verschil tussen de berekende geluidbelasting en de geluidhinder die bewoners daadwerkelijk in een nacht ervaren door zo’n piekmoment. Die berekende geluidbelasting in de nacht betreft een gemiddelde over de acht uur tussen 23 en 7 uur. De GGD Kennemerland spreekt daarom van een ’onderschatting van de berekende geluidhinder aan de randen van de nacht’.

Oplossingen
De GGD benadrukt in haar aanbevelingen dat het belangrijk is dat de hinder en slaapverstoring die inwoners door vliegverkeer ervaren wordt erkend en dat ze gezien gaan worden als indicatoren voor kwaliteit van de leefomgeving. Om tot oplossingen te komen is participatie met inwoners essentieel, evenals een blijvende periodieke monitoring van de geluidhinder en de daarmee samenhangende slaapproblemen in het ruime gebied rondom de luchthaven Schiphol.

Gelet op de gezondheidsproblemen die slaapverstoringen en slaaptekort met zich meebrengen, is het nodig om de geluidhinder substantieel te verminderen, zo stelt ze. Gelet op de enorme woningbouwambities in het gebied is er volgens de GGD des te meer reden om maatregelen te nemen.

Uit de genoemde gezondheidsmonitor

Hinder in Uitgeest en Haarlemmerliede het grootst
Volgens de gegevens van de gezondheidsmonitor 2016 ondervinden inwoners van Haarlemmerliede en Spaarnwoude en van Uitgeest de meeste geluidshinder. Rond de 25 procent van de inwoners daar geeft aan ernstige overlast te ervaren. Haarlemmermeer volgt met 15 procent, Beverwijk met 9 procent en Heemskerk met 7 procent. In de andere gemeenten ligt het percentage op zes procent of lager