Schiphol zou ook naar zichzelf moeten kijken

Door Elisa Hermanides, redactie Economie

Schiphol is teleurgesteld over uitstel van de uitbreiding van Lelystad, maar vergeet zijn eigen rol.

OPINIE - Onder druk wordt alles vloeibaar, ook een keiharde afspraak met omwonenden over grenzen aan de groei op Schiphol. Dat moeten Schiphol-topman Jos Nijhuis en KLM-topman Pieter Elbers hebben gedacht, toen ze de afgelopen tijd begonnen te morrelen aan die afspraak van maximaal 500.000 vliegbewegingen per jaar tot 2021. Beide heren zagen wel aankomen dat minister Cora van Nieuwenhuizen het openen van luchthaven Lelystad, die Schiphol moet gaan ontlasten door vakantievluchten over te nemen, opnieuw zou uitstellen.

En dus zei Elbers vorige week dat de groei toch ergens zal moeten plaatsvinden. En als dat niet in Lelystad kan, dan maar op Schiphol, zo redeneerde de topman. Op zijn beurt zei Nijhuis dat als Lelystad niet op tijd open zou gaan, de luchtvaart maar weer om tafel moest gaan met omwonenden om over de grenzen aan de groei te spreken.

Vooralsnog lijkt het morrelen van KLM en Schiphol echter weinig zoden aan de dijk te zetten. Minister Cora van Nieuwenhuizen van infrastructuur en waterstaat herhaalde woensdag dat de grens van 500.000 vlieg-bewegingen overeind blijft tot 2021. Een opsteker voor de omwonenden van Schiphol.

Al met al was het geen fijne boodschap voor KLM en Schiphol, want waar moeten ze heen met hun groei als Lelystad voorlopig niet open gaat en Schiphol op een haar na vol zit? Nijhuis noemde het uitstel dan ook 'teleurstellend'.

Toch is die teleurstelling bij vooral Schiphol verbazingwekkend. Immers: luchthaven Lelystad is onderdeel van de Schipholgroep. En het lijkt erop dat Schiphol de afgelopen tien jaar de ontwikkeling van de vakantieluchthaven niet altijd vooruit heeft geholpen.

Voor een deel is dat begrijpelijk. Toen de afspraken met omwonenden in 2008 werden getekend aan de zogeheten Alderstafel, wist niemand nog hoe hard de financiële crisis erin zou hakken. Onderdeel van die afspraken was dat er vluchten zouden worden verplaatst naar Lelystad. Maar in 2009 daalden het aantal bezoekers en het aantal vliegbewegingen op Schiphol fors. Nijhuis had plots andere zorgen aan zijn hoofd.

Maar ook toen het economisch herstel inzette, had uitbreiding van Lelystad voor Schiphol geen prioriteit. Zo had luchthaven Lelystad, dus moederbedrijf Schiphol, al veel eerder bekend kunnen maken hoe het luchtvaartmaatschappijen gaat bewegen een deel van de vluchten te verplaatsen naar Lelystad. Maar dit zogeheten stimuleringsbeleid laat nog altijd op zich wachten. Wellicht duurt het zo lang, doordat veel lucht-vaartmaatschappijen helemaal geen trek heeft in het verhuizen van vakantievluchten naar Lelystad.

Belangrijkste struikelblok in het hele proces is echter de milieueffectrapportage (Mer), die vol fouten bleek te zitten. Deze rapportage moest inzicht geven in de milieueffecten, met inbegrip van de geluidshinder, van de luchthaven na de uitbreiding. Actiegroep HoogOverijssel ontdekte vorig jaar fouten, die ertoe leidden dat de geluidshinder te laag werd ingeschat.

Toen het ministerie moest erkennen dat er iets grondig mis was, kantelde de publieke discussie en kon de politiek bijna niet anders meer dan de opening van de vakantieluchthaven weer uitstellen. De opdrachtgever van deze Mer? Juist: luchthaven Lelystad, oftewel Schiphol.