Schiphol voor iedereen, niet alleen voor KLM

Door Frans van den Berg

SCHIPHOL - Het kabinet werd maandag tijdens een bijeenkomst van de Dutch Aviaton Group opgeroepen met een nieuwe visie op de luchtvaart te komen. Om KLM en Schiphol te wapenen in de strijd met luchthavens en maatschappijen uit Turkije en het Midden-Oosten. Schiphol werd verweten prijsvechters als Easyjet, Vueling en wellicht volgend jaar Ryanair binnen te halen. Een schande, want zo krijgt KLM het nog moeilijker.

Realiteit
De realiteit is anders. Schiphol is een open luchthaven, waar iedere maatschappij kan komen, mits uit een land dat een luchtvaartverdrag met Nederland heeft. Jarenlang heeft KLM kunnen profiteren en groeien dankzij dit liberale beleid. Op basis van die verdragen kon andersom Emirates ook gaan vliegen van Dubai naar Schiphol gaan vliegen. Tientallen jaren was KLM bijna een monopolist op Schiphol, maar nu staan elders in de wereld nieuwe maatschappijen op die ook een deel van de koek willen. Omdat de luchtvaart wereldwijd gaat verdubbelen, is die koek best groot.

Vraag
Alleen in West-Europa blijft de vraag achter en dat is nu net de markt waar KLM veel passagiers vandaan haalt voor het vullen van de intercontinentale vluchten. Juist binnen Europa weten ook prijsvechters lage prijzenmaatschappijen als Easyjet en Ryanair een deel van die markt in te pikken. Zelfs zakenreizigers gaan steeds vaker voor het goedkoopste ticket, net als de meeste Nederlanders doen.

Schiphol wil KLM wel graag helpen, maar mag dat niet op basis van Europese regels. Voor het uitgeven van start- en landingsrechten is zelfs een onafhankelijke organisatie. In principe kan niemand worden geweerd op Schiphol, mits er plek is. Die plekken worden wel steeds schaarser, omdat de luchthaven maar beperkt mag groeien. Feit is nu eenmaal dat de luchthaven in een dichtbevolkt gebied ligt en daarmee veel overlast geeft.

Het streven is wel om maatschappijen te verleiden Schiphol in te ruilen voor Lelystad of Eindhoven. Daarbij wordt in eerste instantie gedacht aan vakantievluchten. Zakelijke bestemmingen van Easyjet en Vueling mogen op basis van het Aldersakkoord gewoon op Schiphol komen: dat is gunstig voor het vestigingsklimaat.

Te duur
Op Schiphol zit het echte probleem in het feit dat de concurrenten van KLM wel fors groeien, maar KLM niet. Die opent slechts mondjesmaat nieuwe bestemmingen en bouwt de vrachtvloot juist af. Het bedrijf is de laatste jaren vooral bezig geweest om te snijden in de kosten te snijden en het verminderen van de schuld te verkleinen. Die operatie gaat nog wel even door. Dat is ook bikkelhard nodig omdat de concurrentie het kwalitatief en/of op kostprijs vaak beter doet.

Echte groeiplannen zijn er niet en als ze er al waren voor Transavia Europa, dan zijn ze door behoudende vakbonden afgeschoten. Bij die bonden moet de knop nog om, want anders gaat KLM het niet redden in de nieuwe wereld. Het wordt bij KLM tijd voor de aanval in plaats van de verdediging. Daar kan het kabinet niet veel aan veranderen.

Frans van den Berg is luchtvaartverslaggever voor onder meer Haarlems Dagblad