Schiphol mag groeien, maar hoe lang nog?

Door Peter van de Laak

Nieuwe afspraken over efficiënt gebruik van start- en landingsbanen geven Schiphol uitzicht op verdere groei van het aantal vluchten en passagiers. Hierover moet nog wel een luchthavenindelingsbesluit (LVB) worden genomen en een MER opgesteld. Het is de vraag wat de houdbaarheid is van het nieuwe LVB. Schiphol zal op termijn alleen kunnen blijven groeien als dit samengaat met een integrale aanpak van de leefomgevingskwaliteit in de regio.
De essentie van de nieuw afspraken is dat regels voor het gebruik van start- en landingsbanen in de plaats komen van handhaving van grenswaarden in bepaalde referentiepunten. Efficiënter gebruik van het banenstelsel biedt ruimte om te groeien onder de voorwaarde van een gelijkwaardig beschermingsniveau. Het aantal ernstig geluidgehinderden en slaapverstoorden mag niet toenemen. Het jaar 2020 is het volgende ijkmoment. Tot die tijd mag Schiphol groeien tot maximaal 500.000 jaarlijkse vliegtuigbewegingen.

Cumulatie
Cumulatie van geluid (en milieu in brede zin) speelt geen rol in het debat over Schiphol. De omgeving van Schiphol ondervindt ook geluidbelasting door andere bronnen. Geluid van wegverkeer, vooral lokaal wegverkeer, is nog altijd de belangrijkste bron van ernstige hinder en slaapverstoring. Inmiddels zijn maatregelen genomen om de groei van het geluid van rijkswegen (en op termijn ook van provinciale wegen) en rijkspoorwegen te begrenzen door instelling van een wettelijk plafond. Toch leveren flink wat rijkswegen nog een hoge geluidbelasting op nabije woningen. Voor al die verschillende bronnen worden aparte geluidbelastingkaarten opgesteld en actieplannen geluid. Verschillende bevoegde gezagen zijn hiervoor verantwoordelijk, wat een aanpak vanuit cumulatie van geluid belemmert.

In enkele gemeenten zijn er woningen die cumulatief door vliegtuiglawaai hoger worden belast dan de maximale grenswaarde voor geluid. Toch wordt van deze gemeenten verwacht dat zij op basis van de geluidbelasting van lokale bronnen een afweging maken over de meest effectieve mitigerende en saneringsmaatregelen. Cumulatie van geluid is geen afwegingscriterium, want er is geen wettelijk norm.

Integrale aanpak
Wil Schiphol in de toekomst concurrerend blijven, dan is een integrale aanpak van de leefomgevingskwaliteit in samenwerking met de regio nodig. Nu al is het aantal ernstig geluidgehinderden en slaapverstoorden door Schiphol zorgelijk. De verdere groei van Schiphol gaat daarin geen verbetering brengen. Tenzij er regionale afspraken komen over de geluidssanering van hoogbelaste woningen en een algehele verbetering van de kwaliteit van de woningvoorraad. Geluidsisolatie kan worden gecombineerd met energiebesparing van bestaande woningen tot energielabel B en verbetering van het comfortniveau van woningen. De woningmarkt in Amsterdam en omgeving zit in de lift en economische waardegroei van de woningvoorraad biedt perspectief op financiering.

De toekomst van Schiphol kan niet los worden gezien van de kwaliteit van de leefomgeving in de gehele regio. Schiphol heeft nu nog een belangrijke transitfunctie, maar die functie staat onder druk. Een gezonde leefomgeving met een hoge kwaliteit van de woningvoorraad is net zo goed van belang voor het concurrentievermogen van de regio als voor Schiphol. Een nationale omgevingsvisie voor Schiphol en omgeving zal het startpunt kunnen zijn voor een integrale aanpak die bijdraagt aan duurzame ontwikkeling op de lange termijn.