Schiphol geeft vertekend beeld over steun aan KLM

Door Mark Duursma

Staatssecretaris Dijksma heeft op basis van cijfers van Schiphol de Kamer onvolledig geïnformeerd over steun voor KLM.

Een conflict tussen Schiphol en KLM over vergoedingen voor luchtvaartmaatschappijen dwingt het ministerie van Infrastructuur en Milieu tot een keuze voor een van beide. Een bewering van Schiphol wordt door het ministerie betiteld als „pertinent onjuist”.

Waar gaat het om?

Op verzoek van de Tweede Kamer vroeg staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur en Milieu, PvdA) op 13 januari aan Schiphol om informatie over het Airline Reward Programme. Dat is een programma (hier)waar Schiphol luchtvaartmaatschappijen financieel mee ondersteunt om nieuwe routes vanaf Schiphol te openen. Zo wil Schiphol het wereldwijde netwerk verbeteren.

Het kan gaan om een nieuwe route voor Schiphol of een nieuwe route voor de maatschappij. Voor elke vertrekkende passagier op een lange vlucht ontvangt de maatschappij een bedrag, vanaf 1 april 7,50 euro. De bijdrage is een marketingvergoeding voor de beginfase en geldt twee jaar.

Het programma is omstreden, omdat het concurrenten van KLM, een van de grootste werkgevers van Nederland, zou bevoordelen. Daarom wil de Tweede Kamer inzage in de cijfers.

Schiphol gaf cijfers over laatste vijf jaar

Na ontvangst van een brief (hier)van Schiphol-directeur Jos Nijhuis schrijft Dijksma op 16 februari aan de Kamer dat Schiphol de laatste vijf jaar (2012-2016) 21,9 miljoen euro heeft uitgekeerd aan 23 maatschappijen. Daarvan ging 81 procent naar KLM en ruim twintig partners van KLM, schrijft Dijksma op gezag van Schiphol. De bedragen per maatschappij zijn „commercieel vertrouwelijke informatie”.

Het Airline Reward Programme bestaat sinds 2007. Dijksma noemt wel het bedrag dat sinds het begin is uitgekeerd – 42,8 miljoen euro – maar niet welk deel daarvan naar KLM ging.

Cijfers over de hele looptijd van het programma geven echter een heel ander beeld dan die van de laatste vijf jaar. In de periode 2007 tot en met 2016 ontving KLM 27,4 procent van het totaal uitgekeerde bedrag. Met KLM-partners erbij gaat het om 40 procent, de helft van wat Schiphol noemt voor de laatste vijf jaar.

KLM ontving in tien jaar tijd 11,9 miljoen euro van de 42,8 miljoen die werd uitgekeerd. KLM zorgde in die periode echter voor veel meer nieuwe bestemmingen dan buitenlandse maatschappijen. KLM ontving dus minder geld dan waar de maatschappij recht op had. Buitenlandse maatschappijen ontvingen meer dan de helft van de beloningen.

Ministerie: Verklaring Schiphol ‘pertinent onjuist’

In een reactie zegt Schiphol, voor 70 procent staatsbezit, dat de selectie van de laatste vijf jaar voortkomt uit het verzoek van het ministerie. Daarom is alleen voor de laatste periode een analyse gemaakt.

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu spreekt dit tegen: „Het is pertinent onjuist dat alleen informatie over de laatste vijf jaar is gevraagd. Schiphol heeft een eigen afweging gemaakt om alleen algemene informatie over de afgelopen vijf jaar te verstrekken.” In de brief van 13 januari wordt door het ministerie gevraagd om „de bedragen die sinds de start van het programma per jaar zijn uitgekeerd”.

KLM wil af van beloningsprogramma

De cijfers sluiten aan op kritiek van KLM-topman Pieter Elbers, die vindt dat Schiphol te veel maatschappijen naar zich toe lokt. Hij verwijt Schiphol het huidige capaciteitsprobleem zelf te hebben veroorzaakt. Volgens Elbers is Schiphol te veel gericht op groei, zonder te letten op de waarde van nieuwe routes voor het netwerk.

KLM en andere maatschappijen die actief zijn op Schiphol willen dat de luchthaven het beloningsprogramma afschaft en het geld benut om de havengelden structureel te verlagen. Dan is het voordeel voor alle maatschappijen gelijk en wordt de concurrentiepositie van Schiphol versterkt.