Schiphol en KLM kunnen beter stoppen met kijven en starten met krimpen

Aan het gekijf tussen KLM en Schiphol lijkt geen eind te komen. De twee gaan al weken rollend over straat. KLM wijst met de vinger naar Schiphol. De KLM moet namelijk zijn passagiers op tijd het vliegtuig in zien te krijgen, en daarvoor is de maatschappij (groten)deels overgeleverd aan Schiphol dat de enorme stroom passagiers vervolgens niet tijdig door de veiligheidscontroles krijgt. Terwijl het personeel van beide bedrijven zich een slag in de rondte werkt, spuien de topmannen hun ongenoegen via de media. KLM zegt slachtoffer te zijn en schade te lijden, die de luchtvaartmaatschappij wil verhalen op Schiphol.
Lief doen

De luchtvaartsoap duurt voort. Staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu heeft de heren nog opgeroepen lief tegen elkaar te doen. Bestuursvoorzitter Jos Nijhuis van Schiphol zegt zijn best te doen, maar voor topman Pieter Elbers van KLM is dat niet goed genoeg. Het moet anders. Er moet 'structureel meer worden geïnvesteerd in de infrastructuur en de capaciteit' van de luchthaven, aldus Elbers tegen de NOS.

Ik begrijp de heer Elbers heel goed. Onlangs publiceerde het Centraal Bureau voor Statistiek de laatste cijfers: het aantal passagiers op de Nederlandse luchthavens is met maar liefst 9% gegroeid begin dit jaar. Dat is een grote uitdaging, niet alleen voor KLM en Schiphol, maar ook voor de samenleving.

En daarom wil ik graag als betrokken burger een handje helpen en een voorstel doen aan KLM en Schiphol: Stop met zeuren. En wel om de volgende redenen:

De afgelopen jaren kende de groei van Schiphol zijn weerga niet. Ondanks verzet van bewoners en verloren rechtszaken voor overschrijding van geluidsnormen, kreeg Schiphol toch een extra baan.

Ook tijdens de recessie groeide het passagiersaantal met procenten per jaar en vorig jaar zelfs met 9% tot 63 miljoen passagiers, bijna 500.000 vluchten! Afspraken voor groei gelden tot 2020, met een maximum van 500.000 vluchten. Dat getal heeft Schiphol dus al bijna gehaald.

Schiphol-topman Nijhuis hoopt op een groei naar 600.000 vluchten in 2035. Van werkgeversorganisatie VNO-NCW mag het hek van de dam: op naar 800.000 vluchten, een groei van 60%. Dat is volgens Nijhuis geen ongebreidelde maar ‘beheerste’ groei, liefst in harmonie met de omgeving. Nijhuis laat daarbij buiten de beschouwing het vernietigende rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid eerder dit jaar. De raad concludeerde dat omwille van de veiligheid Schiphol niet verder kan groeien, tenzij ‘veiligheidsrisico’s structureel verminderen’.

Van klimaatverandering hoeven KLM en Schiphol zich niks aan te trekken. Ondanks het feit dat de luchtvaart wereldwijd 5% van alle broeikasgassen uitstoot, valt deze buiten het akkoord van Parijs. Door stevige lobby bleef de sector buiten schot. Bij iedereen, burgers, bedrijven, landen is het besef ingezonken dat de opwarming van de aarde een grote bedreiging vormt voor ons welzijn en onze veiligheid. Terwijl we als de wiedeweerga moeten afkicken van kolen, olie en gas en de transitie naar duurzame energie moeten versnellen om onder 1,5 graad temperatuurstijging te blijven, zetten KLM en Schiphol schaamteloos in op groei. De luchtvaart is zeg maar de Verenigde Staten op het gebied van klimaat: een grote vervuiler die koppig weigert mee te doen.
Geen accijns

Het adagium 'de vervuiler betaalt' lijkt hier niet te gelden. Er wordt geen btw geheven over vliegtickets en geen accijns op kerosine. Terwijl in Europa gemiddeld 48 cent belasting per liter brandstof wordt betaald voor wegverkeer, wordt er over kerosine nul komma nul belasting geheven.

Blijkbaar is kerosine van groter levensbelang dan schoon drinkwater, waar wel 6% btw over wordt geheven. Het is niet zo gek dat naar Londen vliegen goedkoper is dan de trein pakken: de luchtvaart geniet een oneerlijk concurrentievoordeel. Het automatisme waarmee de luchtvaart ervan uitgaat dat hún groei heilig is, is van stuitende arrogantie en ecologisch onhoudbaar.

Voor de groeipijnen van de KLM en Schiphol is er maar een oplossing: stoppen met groeien. Bespaar ons de luchtvaartsoap die inmiddels neerkomt op een slinkse campagne om de groei vrij baan te geven. Of beter gezegd een extra landingsbaan. Dus beste heer Elbers en heer Nijhuis: stop met zeuren. Start met krimpen.

Faiza Oulahsen is campagneleider Klimaat & Energie bij Greenpeace