Schiphol dwingt provincie Utrecht om stikstofruimte af te staan
De provincie Utrecht weigerde anderhalf jaar lang stikstofruimte beschikbaar te stellen voor de noodzakelijke natuurvergunning van Schiphol. Nu het vliegveld met juridische stappen dreigt, ziet het provinciebestuur zich gedwongen zijn verzet te staken.
Luchthaven Schiphol heeft de provincie Utrecht officieel in gebreke gesteld. Het provinciebestuur nam anderhalf jaar geen besluit over het verzoek van het vliegveld om de natuurvergunning van een voormalige varkenshouderij in Wilnis in te trekken. Schiphol kocht dat boerenbedrijf in 2022 op om de stikstofruimte te kunnen gebruiken voor zijn eigen natuurvergunning. Utrecht verzette zich tegen die werkwijze, maar ziet nu geen andere optie meer dan toch aan het verzoek van Schiphol te voldoen.
De luchthaven kocht ruim anderhalf jaar geleden negen veehouderijen op om een natuurvergunning te kunnen krijgen. Het vliegveld functioneerde jarenlang zonder zo’n vergunning, maar de stikstofcrisis bracht aan het licht dat dat juridisch onhoudbaar is. Schiphol heeft daarom stikstofruimte van boeren nodig om de groei van het vliegveld in de afgelopen decennia te compenseren. De opkoop van de negen bedrijven – één in Utrecht, de andere in Noord- en Zuid-Holland – was voor natuurminister Christianne van der Wal voldoende om vorig jaar alsnog een vergunning aan de luchthaven te verstrekken. Al is het zeer onzeker of die stand houdt bij de rechter.
Commotie bij provincies
De stikstofkoopwoede van Schiphol leidde destijds al tot beroering in Utrecht. “We staan hier als provincie voor een grote opgave”, licht gedeputeerde Mirjam Sterk (CDA) toe. “We moeten verslechtering van de natuur tegengaan én zorgen dat boeren hier een toekomst hebben. Dan helpt het niet als andere partijen de schaarse stikstofruimte buiten ons om wegkapen.”Maar nu Schiphol begint te grommen, blijkt meewerken toch de enige optie. “Anders komen we bij de rechter uit, volgen er dwangsommen en zijn we veel gemeenschapsgeld kwijt aan een zaak die we niet gaan winnen. Zo willen we als provincie ook niet in de wedstrijd staan.”
De kwestie legt andermaal de moeizame verhouding tussen het Rijk en de provincies bloot als het gaat om de handel in stikstofruimte. Van der Wal stelt provincies enerzijds voor een grote opgave. Zij moeten snel scherpe doelen halen op het gebied van natuurherstel. Daarbij stuiten provincies bij overleg met boeren vaak op scepsis, niet in de laatste plaats omdat ruim 2000 veehouders in hetzelfde schuitje zitten als Schiphol. Zij hebben door fouten van de overheid geen natuurvergunning en kunnen die niet zomaar krijgen omdat er geen stikstofruimte is.
Anderzijds maakt Van der Wal het wel mogelijk dat andere partijen boeren uitkopen om schaarse stikstofruimte te vergaren, zonder dat provincies daar invloed op hebben. Sterker nog: het Rijk doet daar zelf aan mee. Rijkswaterstaat verraste de provincies Utrecht en Gelderland al op een vergelijkbare manier om verder te kunnen met plannen voor de A15 en de A27. “Sindsdien zijn er wel afspraken gemaakt tussen overheden om elkaar niet meer te verrassen”, zegt Sterk. Ook onderzocht Van der Wal een voorkeursrecht om provincies eerste zeggenschap te geven over hoe stikstofruimte moet worden besteed. Dat kwam er nooit.
Rechtszaak over vergunning
Schiphol kreeg afgelopen najaar zijn broodnodige natuurvergunning, maar die moet nog de hele juridische molen door. Milieuorganisaties Greenpeace, MOB en Milieudefensie hebben al bezwaar gemaakt. Het ministerie kwam onlangs zelf al tot de conclusie dat de vergunning juridisch niet houdbaar is. De Raad van State deed in februari een belangrijke uitspraak over stikstofhandel tussen twee private partijen. Ook die moeten de gevolgen voor de natuur in kaart brengen en waar nodig extra maatregelen nemen om verslechtering van de natuur tegen te gaan. Dat is bij de vergunning van Schiphol niet gebeurd.
Met het oog op die rechtszaak bouwt Utrecht nog wel een achterdeur in bij haar besluit. Als de vergunning van Schiphol geen stand houdt, wil de provincie de stikstofruimte van de gestopte varkenshouder alsnog zelf kunnen inzetten.
Schiphol zegt blij te zijn dat de provincie alsnog de vergunning gaat intrekken. Voor de extra maatregelen die nodig zijn om de vergunning door de rechtspraak te loodsen, verwijst de Schiphol-woordvoerder naar het ministerie van Van der Wal. “Wij wachten af of, en zo ja in welke mate, de uitspraak van de Raad van State actie vereist van ons.” Bekijk bericht op "Trouw"
![[Vliegroutes Schiphol afgelopen maand]](https://www2.vlieghinder.nl/plots/_cache/recent/_thumbnails/_afgelopen_maand.jpg "Vliegroutes boven Nederland van de afgelopen maand")
