Rechter: Nederland schendt mensenrechten door te veel vlieghinder bij Schiphol toe te staan

Door Herman Stil
De mensenrechten van omwonenden van Schiphol worden geschonden doordat de staat jarenlang overschrijding van de geluidsregels heeft geaccepteerd. Dat stelde de rechtbank in Den Haag woensdag in een zaak die is aangespannen door omwonenden.
Volgens de rechtbank in Den Haag heeft de Nederlandse staat de belangen van omwonenden onvoldoende meegewogen in de jarenlange groeiplannen van Schiphol, in strijd met het Europees Mensenrechtenverdrag. Het belang van omwonenden is consequent ondergeschikt geweest aan de belangen van luchthaven en economie.”
,,De rechtbank beveelt de staat regels in te voeren die de belangen van omwonenden beschermen, ook voor mensen die buiten de huidige geluidsgrenzen wonen.” Daarbij hoeft de staat geen Europese goedkeuring te vragen.
,,De staat heeft de belangen van omwonenden rondom Schiphol jarenlang genegeerd,” aldus rechtbankpresident Rogier Hartendorp. ,,Daarmee handelt de staat onrechtmatig. Er is onvoldoende rechtsbescherming voor de omwonenden van Schiphol. Er is geen sprake van effectieve handhaving van geluidsgrenzen.”
Mensenrechtenschending
,,De rechtbank is van oordeel dat de staat zich niet houdt aan het Europees Mensenrechtenverdrag door de belangen van een grote groep omwonenden die overlast ondervindt, niet mee te nemen. Een groot deel van die mensen woont buiten de geluidscontouren en wordt niet goed beschermd, evenals de bewoners van huizen in de zone die na 2005 zijn gebouwd.”
,,De rechtbank gaat ervan uit dat de belang van een grote groep mensen niet wordt meegenomen in de hinderbeperking. Het netwerk en verbindingen van Schiphol, en vliegbewegingen zijn vooropgesteld boven de hinder die er wordt veroorzaakt. De restruimte die daarbij voor geluidshinder is niet ten goede gekomen aan omwonenden van Schiphol.”
De uitspraak betekent dat het demissionaire kabinet ervoor moet zorgen dat de geluidsgrenzen per direct niet langer worden overschreden en dat er wordt ingegrepen (door het aantal vluchten direct terug te brengen ) als dat wel gebeurt. Of dat betekent dat het aantal vluchten per direct sterk teruggebracht moet worden, laat de rechtbank in het midden. Wel moet het kabinet de regels zo snel mogelijk vastleggen.
De zaak werd aangespannen door actiegroep Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder (RBV) uit Aalsmeer, die wordt gesteund door zo’n 5000 sympathisanten. De groep stelt dat de Nederlandse staat het recht op ongestoord woongenot schendt, dat is vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Dat komt doordat de geluidsnormen rondom de luchthaven sinds 2014 op meerdere plekken regelmatig worden overschreden, onder meer onder de vliegroutes boven Amsterdam, Amstelveen, Aalsmeer en afgelopen jaar Uithoorn. Doordat opeenvolgende kabinetten de regels nooit bij wet hebben vastgelegd, kan luchtvaartinspectie ILT nauwelijks ingrijpen.
Volgens de staat ondervinden 173.000 omwonenden daardoor ernstige geluidshinder door vliegverkeer en is dat aantal de afgelopen 20 jaar afgenomen. RBV bestrijdt dat en spreekt juist van een groei met 60 procent. De actiegroep gaat uit van 1,4 miljoen gehinderden door vlieglawaai.
Maximaal 400.000 vluchten
RBV, dat de zaak jaren heeft voorbereid, eiste dat geluidsregels alsnog worden vastgelegd en gehandhaafd. Daarbij zouden niet de Nederlandse en Europese normen moeten gelden, maar de veel strengere aanbevelingen van VN-gezondheidsorganisatie WHO. Die eis wijst de rechtbank af, omdat de WHO-regels niet bindend zijn.
Doordat de laatste wettelijke geluidsregels uit 2008 stammen, zijn er volgens RBV bovendien op Schiphol maximaal 400.000 vluchten toegestaan, niet het half miljoen van nu. Dat gaat veel verder dan de krimp met circa 10 procent (tot 452.500 starts en landingen per jaar) waar het demissionaire kabinet in zijn plannen van uitgaat.
Maar dat wijst de rechtbank niet toe. ,,Dat is een afweging die de politiek nu moet maken.” Dat kan mogelijk leiden tot krimp die verder gaat dan het kabinet tot nu toe van plan is.
Grote economische schade
Volgens de staat is het onmogelijk om aan de eisen te voldoen omdat deze leiden tot grote economische schade. Ingrijpen is ook niet nodig omdat het demissionaire kabinet juist wel stappen zet. ,,De staat zoekt naar een nieuwe balans tussen de belangen van omwonenden en de luchtvaart”, aldus landsadvocaat Edward Brans tijdens de behandeling van de zaak eind januari.
Andere betrokkenen, zoals Schiphol, luchtvaartmaatschappijen of Luchtverkeersleiding Nederland, zijn in deze zaak geen partij. Schiphol liet eerder weten de zaak met interesse te volgen.