Pijnpunten in krimpplan
Het vrijdag aangekondigde krimpplan voor Schiphol is nog geen gelopen race. Dat is de inschatting van luchtvaartrechtexpert professor Pablo Mendes de Leon. Nederland kan de krimp niet op eigen houtje beslissen, zegt hij in een toelichting op het kabinetsbesluit. „Dat gaat in tegen de vrijheid van dienstverlening.”
Schiphol zou vanaf eind volgend jaar moet krimpen van 500.000 naar 440.000 vliegbewegingen. Maar Schiphol is onderdeel van een Europese luchtvaartmarkt, en die gaat ervan uit dat Europese luchtvaartmaatschappijen vrijelijk naar Europese luchthavens kunnen vliegen. Er zitten daarom pijnpunten in het voorstel van het kabinet. „Deze krimp kan niet eenzijdig bepaald worden door een lidstaat, want het gaat in tegen de vrijheid van dienstverlening. Die gaat uit van totale vrijheid en is een belangrijke pijler van de Europese Unie”, zegt de luchtvaartdeskundige die jaren was verbonden aan de Universiteit Leiden.
De Europese Commissie moet het besluit goedkeuren, erkent het ministerie van Infrastructuur. Uit dit proces komen verschillende juridische vraagstukken voort. Mendes de Leon verwacht rechtszaken van luchtvaartmaatschappijen tegen de Nederlandse Staat en de slotcoördinator, want zij worden aangetast in hun toekomstige verdienvermogen als ze vluchten kwijt zijn.
Vraagtekens
Ook zet hij vraagtekens bij de uitspraken dat het luchtvaartknooppunt bij uitvoering van het krimpplan hetzelfde zal blijven. „De taart wordt straks kleiner, dus hoe worden de start- en landingsmomenten, de slots, dan verdeeld? KLM, dat nu veel historische rechten heeft op Schiphol, zal niet voorgetrokken mogen worden, dus zal veel in moeten leveren. Dat kan ten koste gaan van routes”, stelt Mendes de Leon.
Luchthavens kunnen op basis van de Europese regels krimpen op basis van het milieu, maar dan moet als uitgangspunt vervangend vervoer worden geregeld, zegt Mendes de Leon. In het geval van Nederland is dat lastig, omdat het een klein land is, en vooral omdat deze maatregel zich er niet toe leent. Bovendien zou de maatregel tijdelijk moeten zijn, voor maximaal drie jaar. Daarnaast moet de ingreep proportioneel zijn.
„Als zo’n ingrijpende maatregel relatief weinig milieuwinst oplevert, kan de Europese Commissie dit afkeuren. De ingreep staat dan niet meer in verhouding tot wat het oplevert”, zegt de professor. De luchtrechtexpert verwacht dat Brussel diepgaand onderzoek zal doen naar de voorgenomen krimp van Schiphol. Eerder steggelde Nederland jaren met de Europese Commissie over uitplaatsing van vakantieverkeer van Schiphol naar Lelystad Airport. Nederland haalde bakzeil.
Schadevergoedingen
Een krimp kan weer leiden tot sancties, naast jarenlange rechtszaken over schadevergoedingen. Tijdens de coronacrisis spande Ryanair zaken aan tegen de Commissie vanwege de verruiming van de regels voor staatssteun. Ook andere verdragen en afspraken moeten herzien worden, hetgeen tot schadevergoedingen kan leiden. Onlangs sloot de EU bijvoorbeeld een luchtvaartverdrag met Qatar, waardoor Qatar Airways het aantal vluchten sterk mag uitbreiden op Schiphol. „Nu moet Nederland zeggen dat Qatar Airways moet krimpen in plaats van uitbreiden. Dat is een heel andere boodschap. De Qatari zullen dat niet zomaar accepteren en kunnen ook andere sancties treffen richting Nederland”, legt Mendes de Leon uit. Een sanctie kan zijn dat Qatar geen of minder gas wil verkopen aan Nederland of dat Nederlandse bedrijven geen opdrachten meer krijgen in het land.
Daarnaast kunnen landen besluiten op basis van de krimp van Schiphol dat een Nederlandse luchtvaartmaatschappij als KLM ook minder toegang tot hun land krijgt, als hun eigen luchtvaartmaatschappij minder mag vliegen op Schiphol. „Het krimpplan is een unieke stap”, zegt de professor. „Nooit eerder is geprobeerd om de historische slotrechten af te pakken van luchtvaartmaatschappijen, waarop hun bedrijfsvoering is gebaseerd. Dit is nog geen gelopen race.”
Bekijk bericht op "NHD"
![[Vliegroutes Schiphol afgelopen maand]](https://www2.vlieghinder.nl/plots/_cache/recent/_thumbnails/_afgelopen_maand.jpg "Vliegroutes boven Nederland van de afgelopen maand")
Geplaatst door B. van Marlen uit Uitgeest
De vrijheid van de een is vaak de onvrijheid van de ander, en dit neemt toe naarmate de hoeveelheid mensen en hun activiteiten toenemen.
Zien we hier het begin van de draai om de krimp heen?
We kunnen toch niet doorgaan op de oude voet met verdere verwoesting van ecosystemen, klimaat, leefomgeving en gezondheid van tienduizenden en de rekening blijven doorschuiven naar zwak vertegenwoordigden en toekomstige generaties?