Nieuwe stikstofmaatregelen: ook industrie en (vlieg)verkeer krijgen doelen

Door Edo van der Goot

Het kabinet zet een nieuwe stap in de aanpak van de stikstofcrisis. De industrie, het wegverkeer en de luchtvaart krijgen beperkende doelen opgelegd. Verder worden de eerste contouren bekendgemaakt van wanneer iemand voldoet aan de criteria voor een piekbelaster en dus in aanmerking komt voor een uitkoopregeling.
Het kabinet zal dit vrijdag na de ministerraad bekendmaken, melden Haagse bronnen.

Het gaat in de stikstofdiscussie steeds over de boeren, omdat de agrarische sector voor het grootste deel verantwoordelijk is voor de uitstoot.

Auto's en vliegtuigen bleven tot nu toe buiten schot. Maar het kabinet vindt het "van zeer groot belang dat alle sectoren onontkoombaar een evenredige bijdrage leveren aan het oplossen van de stikstofproblematiek", schreef minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) afgelopen najaar.

De Telegraaf meldde woensdag al dat de industrie 38 procent minder stikstof moet uitstoten in 2030, de mobiliteitssector 25 procent en de agrarische sector 41 procent. Ingewijden bevestigen deze percentages aan NU.nl.

Er worden naar verwachting geen maatregelen voor deze sectoren aangekondigd, daarover zijn al afspraken gemaakt in het klimaatakkoord.

Het gemeenschappelijke doel is 50 procent stikstofreductie in 2030, ten opzichte van 2019. Dat hebben coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie in het regeerakkoord afgesproken. In de huidige wet uit 2021 staat dat doel nog op 2035. De nieuwe stikstofwet wordt naar verwachting morgen gepubliceerd.

Veel verrassingen zullen er niet in staan, want Johan Remkes heeft met zijn laatste stikstofrapport 'Wat wel kan' al een aardige aanzet gegeven. Ook daarin staat het beperkende doel van de helft minder stikstof in 2030. Wel is er ruimte gemaakt voor het geval provincies dit echt niet kunnen halen.

Speciaal daarom wordt er in 2025 en in 2028 gekeken of de provincies op koers liggen en krijgen zij alleen onder strenge voorwaarden de mogelijkheid om van '2030' af te wijken. Dat is helemaal in lijn met de wens van het CDA. De christendemocraten bestempelden afgelopen zomer onder druk van de maatschappelijke onrust het stikstofdoel als 'niet heilig'.

Eerste stap om piekbelasters in beeld te krijgen
Er wordt ook een eerste stap gezet om de piekbelasters in beeld te krijgen. Naar verwachting gaat het om twee- tot drieduizend bedrijven die teveel stikstof bij kwetsbare natuurgebieden uitstoten.

Er komt een online systeem waarin boeren aan de hand van zelf ingevulde gegevens kunnen kijken of zij voldoen aan de gestelde criteria. Zo ver is het nog niet. De criteria moeten nog worden vastgesteld en het systeem is ook nog niet in de lucht. Naar verwachting is dat in april af.

Voor de korte termijn krijgen de piekbelasters (vooral agrarische bedrijven, maar ook de industrie) een jaar de tijd om te veranderen, te verplaatsen of te stoppen. Het uitgangspunt is vrijwillig, ondernemers moeten in de woorden van Remkes "zo ruimhartig mogelijk" worden gecompenseerd.

Van der Wal schreef aan de Kamer dat het om een vergoeding van "ruim boven de 100 procent" van de bedrijfswaarde gaat.

Het kabinet had hier best een schepje bovenop willen doen. Eerder circuleerde een percentage van 120 procent van de waarde, maar de regeling moet wel binnen de Europese staatssteunregels passen.

Als dit allemaal niet lukt, dan zal het kabinet "met pijn in het hart" overgaan tot onteigening.