Moeizaam polderen over Schiphol
Voor een zaal met honderden omwonenden van Schiphol, afgelopen zaterdag op de Luchtvaartdag in Amsterdam, vroeg de dagvoorzitter aan Hans Alders of hij vertrouwen heeft in succesvol overleg over de toekomst van Schiphol. Natuurlijk kon hij geen nee zeggen, zei Alders. „Ik moet optimistisch zijn, maar de marges zijn uitermate klein.”
Zelfs beroepspolderaar Hans Alders houdt een slag om de arm. Andere betrokkenen bij het overleg over Schiphol zijn ronduit sceptisch. Deze vrijdag en zaterdag zitten vertegenwoordigers van zes partijen – luchtvaartsector, bewoners, lagere overheden, Rijk, bedrijfsleven en milieubeweging – aan tafel voor een marathonsessie onderhandelen. Ze hopen volgende week een concept-advies voor te kunnen leggen aan hun achterban. Bij goedkeuring kan het advies nog voor de Kerst naar minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat, VVD). In de loop van 2019 kan er dan een besluit worden genomen over de ontwikkeling van Schiphol tussen 2020 en 2030.
Zover is het nog niet. Het gepolder over Schiphol, al tien jaar geleid door Alders, verloopt uiterst moeizaam. De kloof tussen de wensen van Schiphol en KLM aan de ene kant en die van bewoners aan de andere kant lijkt niet te dichten. Die kloof is oud, maar in deze cruciale fase voor de toekomst van Schiphol is het debat verbreed en zijn de verhoudingen gepolariseerd.
Ging het voorheen om geluidshinder van Schiphol voor de regio, nu gaat het ook om mondiale klimaatschade door de luchtvaart. Gezondheid en veiligheid wegen volop mee. De kanteling van het denken over luchtvaart en het succes van bewonersverzet tegen de uitbreiding van Lelystad Airport hebben van Schiphol een landelijke kwestie gemaakt. Niet voor niets wordt het uit Zweden overgekomen ‘vliegschaamte’ misschien Woord van het Jaar.
Voor - en tegenstanders van groei staan lijnrecht tegenover elkaar. Tekenend is de ontvangst van een nieuw bewonersinitiatief. ‘Blije omwonenden’ lanceerden vorige week de website 'Ik woon en werk bij Schiphol’, gericht op banenbehoud. Het initiatief werd omarmd door sector en VVD: eindelijk eens een ander geluid. Tegenstanders wezen meteen op financiering door de vakbond voor cabinepersoneel en vermeend gesjoemel met de petitie.
Hollands bestuur
Het hart van het Schipholpolderen is de Omgevingsraad Schiphol (ORS), sinds 2015 de opvolger van de Alderstafel en een ander overlegorgaan. De adviesrol van de ORS is wettelijk vastgelegd.
Alle maatschappelijke partijen zijn vertegenwoordigd in het Regioforum (35 leden) dat informeert en het College van Advies (16 leden) dat onderhandelt. Vooral de inbreng van gemeenten en bewoners is een sterk staaltje Hollands bestuur. Negen wethouders vertegenwoordigen 31 geografisch geclusterde gemeenten, van Oegstgeest tot Castricum. De bewoners zijn ook naar woongebied geclusterd, met twee vertegenwoordigers voor elk van de vijf start- en landingsbanen. Ze worden gekozen door kiesmannen.
Remco Dijkstra, Kamerlid voor de VVD, vindt de rol van bewoners binnen de ORS te groot. Begin dit jaar zei hij in de Tweede Kamer: „Aan de Alderstafel zitten mensen van wie ik niet wil zeggen dat het grijze oude mannetjes zijn. Maar je moet je wel afvragen in hoeverre die mensen voldoende representatief zijn voor wat er nodig is.” De ‘grijze oude mannetjes’ waren not amused. Andere partijen formuleren het tactischer, maar vragen zich ook af of de rijksoverheid de besluitvorming over Schiphol niet te veel uit handen heeft gegeven.
Om meer meningen te verzamelen dan die binnen de ORS, is de laatste maanden een consultatiecircus opgezet. Huiskamergesprekken, themasessies, sociale media-gemeenschappen; wie over Schiphol mee wilde praten kon kiezen. De Luchtvaartdag van 8 december was de afsluiting. De bezoekers waren goed geïnformeerd en kritisch. Het wantrouwen jegens Schiphol en de overheid is groot, erkende Adnan Tekin, gedeputeerde van de provincie Noord-Holland.
Onderzoekers presenteerden de uitkomst van een internetconsultatie, ingevuld door ruim 4.500 mensen. Op de vraag of Schiphol na 2020 moet groeien zegt 38 procent gelijk blijven. Bijna 30 procent wil meer vluchten, ruim 24 procent wil minder vluchten.
600.000 vluchten in 2030
Hoeveel inspraak er ook is geregeld, uiteindelijk gaat het om het compromis van een klein clubje vertegenwoordigers. En hoe complex het dossier-Schiphol ook is, uiteindelijk gaat het om één vraag: groei of niet? Die vraag laat zich samenvatten in één cijfer: het aantal vliegbewegingen (starts en landingen) per jaar. Door eerdere afspraken aan de Alderstafel ligt dat aantal tot en met 2020 vast op 500.000. Wat gebeurt er na 2020? Wat zijn de startposities van de zes onderhandelaars die het eens moeten zien te worden?
Schiphol en de luchtvaartmaatschappijen, vertegenwoordigd door de dit jaar aangetreden Schiphol-baas Dick Benschop, zetten in op een groei van 1,84 procent per jaar, voor Schiphol en Lelystad samen en accumulatief. Dat betekent 509.200 vliegbewegingen eind 2021, 600.000 eind 2030. Ondernemersvereniging VNO-NCW West, tot voor kort voor forse groei en vertegenwoordigd door lobbyiste Petra Tiel, sluit aan bij deze ‘gematigde en gecontroleerde groei’. Complicatie: deze groei is alleen mogelijk als de vierdebaanregel, die gebruik van de meeste overlast gevende banen beperkt, vervalt.
Bewonersvertegenwoordiger Kees van Ojik, al 40 jaar betrokken bij Schiphol, veroorzaakte recent verwarring door zijn eindbod op voorhand prijs te geven. Eigenlijk streeft hij naar stabilisering en daarna krimp, maar een eerder gemaakte afspraak over gelijke verdeling van ‘milieuwinst’ (minder gehinderde bewoners door stillere vliegtuigen) maakt volgens hem groei tot 525.000 mogelijk. Veel bewoners willen niets weten van groei.
Vier provincies en 43 gemeenten, vertegenwoordigd door PvdA-bestuurder Adnan Tekin, willen tot 2023 geen toepassing van de 50/50-regel over milieuwinst, en dus geen groei. Eerst moet het verplaatsen van vakantievluchten van Schiphol naar Lelystad worden gegarandeerd. Schiphol kan in dat geval economisch relevante vluchten toevoegen aan het netwerk, zonder over de grens van 500.000 te gaan.
De milieubeweging, vertegenwoordigd door Sijas Akkerman van Natuur en Milieufederatie Noord-Holland, streeft naar krimp, bij voorkeur zelfs met 5 procent per jaar. Het optimisme van Hans Alders zal hard nodig zijn om alle standpunten te verenigen. Bekijk bericht op "NRC"
![[Vliegroutes Schiphol afgelopen maand]](https://www2.vlieghinder.nl/plots/_cache/recent/_thumbnails/_afgelopen_maand.jpg "Vliegroutes boven Nederland van de afgelopen maand")
Geplaatst door Bob uit Uitgeest
Ondanks soms felle kritiek laten omwonenden zich weer piepelen in de ORS en zal men meegaan met de 'gematigde en gecontroleerde groei'.
Intussen gaan we vanaf volgend jaar wel met zijn allen meebetalen aan de klimaatdoelen van deze regering door de hogere energierekening en verhoging van de BTW, doelen die straks door de luchtvaartgroei zullen worden achterhaald. Tegen de tijd dat men dit (schoorvoetend) erkent zijn we zeker 5-10 jaar verder en zitten we boven de 1.5 graden opwarming. Dan wordt beloofd, dat Schiphol niet verder mag groeien dan 600000 vliegbewegingen, wat kort daarna wordt verhoogd tot 650000, omkleed met de woorden: 'duurzaam, selectief, beheersd, gecontroleerd, klimaatneutraal', enz..
De verantwoordelijken blijven hierbij buiten schot en blijven hun exorbitante salarissen innen.