Minister zit verkeerd, kankerverwekkende uitstoot valt wél onder Schiphol

Minister Mark Harbers meent dat de uitstoot van kankerverwekkende stoffen door vliegtuigen niet aan Schiphol mag worden toegerekend en daardoor niet onder de milieuwetgeving valt, maar onder de luchtvaartwet. Die wet stelt geen enkele grens aan de uitstoot. Maar, de opinie van de minister blijkt juridisch onhoudbaar.

De uitstoot van ‘zeer zorgwekkende stoffen’ (zzs), voor een belangrijk deel kankerverwekkend, is in de milieuwetgeving terecht gebonden aan strikte grenzen. De regels verplichten vervuilers om de uitstoot zo ver mogelijk terug te dringen en moeten iedere vijf jaar een rapportage opleveren over de vorderingen. De vervuilers worden geacht de beste beschikbare technieken te gebruiken om de gevaarlijke emissies te minimaliseren.

De ambtenaren van het luchtvaartminnende Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat vonden een manier waarop de minister de Tweede Kamer kon voorhouden dat hier een uitzondering voor de vliegindustrie geldt. Alle activiteiten op Schiphol vallen weliswaar onder de minimalisatieverplichting, behalve het starten, landen en taxiën van vliegtuigen – nota bene de ‘core business’ van het vliegveld en de activiteit waarbij veruit de meeste gifstoffen de lucht in worden geblazen, voor een belangrijk deel boven kinderrijke woonwijken.

Geen grenzen in luchtvaartwet
Die uitstoot, zo redeneerde de minister, die valt onder de Luchtvaartwet. Maar die wet zegt helemaal niets over de uitstoot van zzs. Deze wordt niet genoemd, laat staan dat er grenzen zijn gedefinieerd of een verplichting tot minimalisatie van de uitstoot geldt.

De wethouder in de Gemeente Haarlemmermeer gaf – waarschijnlijk geïnspireerd door het gebluf van de minister – eenzelfde antwoord op vragen uit de raad. Erg handig, want zo zou handhaving kunnen uitblijven en het vliegverkeer optimaal gefaciliteerd.

Het is echter regelrecht in strijd met verschillende milieuwetten die bedoeld zijn om de leefomgeving en natuur te beschermen. Nu de minister probeert een van de meest vervuilende activiteiten binnen de Nederlandse economie – het vliegverkeer – buiten de regels te houden, handelt hij in overtreding met artikel 1.6 van de Omgevingswet. Daarin staat dat eenieder – dus ook de overheid – verantwoordelijk is voor een veilige en gezonde fysieke leefomgeving. Daar horen dus ook regels bij voor de uitstoot van kankerverwekkende stoffen.

Mensenrechten
Die verplichtingen volgen ook uit het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, met name artikelen 2 en 8. Klimaatbeweging Urgenda beriep zich eerder al succesvol op deze artikelen waaruit blijkt dat de overheid de verplichting heeft passende maatregelen te treffen tegen milieugevaren die grote groepen mensen bedreigen.

Minister Harbers denkt er allemaal onderuit te komen. Volgens hem zijn de vliegbewegingen geen onderdeel van Schiphol, omdat deze ‘mobiel’ zijn en plaats zouden vinden in de openbare ruimte. Maar het is nog maar helemaal de vraag of de luchtruimte in de verre omtrek van Schiphol wel valt onder de openbare ruimte. Immers wordt deze ruimte volledig beheerd en gecontroleerd door de luchtvaart.

Cirkelredenering
In onze optiek mag Harbers niet wegkomen met deze cirkelredenering die maar één doel heeft: het vliegverkeer faciliteren ten koste van de gezondheid van omwonenden (en platform-medewerkers).

In de Tweede Kamer stelde Lammert van Raan van de Partij voor de Dieren eerder al vragen over de kankerverwekkende emissies. Hij kreeg toen de drogredenering van Harbers als antwoord. Het zou goed zijn als de Kamer de minister vraagt naar zijn juridische onderbouwing van zijn opinie dat het vliegverkeer niet bij Schiphol zou horen. SchipholWatch heeft op verzoek een grondige juridische verkenning beschikbaar over de mitsen en maren van Harbers’ opinie.

Het vliegverkeer van en naar Schiphol stoot jaarlijks meer dan 280 ton aan kankerverwekkende stoffen uit in een straal van circa 10 kilometer rond het vliegveld en voor een groot deel boven drukbevolkte en kinderrijke woonwijken.