Meer vlieghinder rondom Amsterdam nu ‘vierde aanvliegroute’ naar Schiphol niet doorgaat

Door Herman Stil

Amsterdam, Amstelveen en Hoofddorp betalen de prijs voor het verzet tegen een vierde aanvliegroute naar Schiphol. Omdat bij de herindeling van het Nederlands luchtruim geen extra vliegroute vanuit het oosten en zuiden wordt gelegd, neemt vlieghinder ‘ten noordoosten van Schiphol’ toe.

Een nieuwe indeling van het luchtruim betekent meer geluidshinder in Amsterdam, Amstelveen, Duivendrecht, Weesp, gemeente Gooise Meren en Almere.Beeld Artur Widak/NurPhoto
Dat is de uitkomst van de jarenlange werkzaamheden aan een nieuwe indeling van het Nederlands luchtruim. Doordat in Brabant een militair vlieggebied vervalt, zou er meer ruimte komen om rechtstreeks vanuit het zuiden naar Schiphol te vliegen. Nu moet worden omgevlogen over Zeeland en Zuid-Holland, of over Overijssel en Flevoland.

Tegen die ‘vierde aanvliegroute’ was veel verzet. Vrijdag lieten luchtvaartminister Barry Madlener en staatssecretaris Gijs Tuinman van Defensie (beide PVV) de Tweede Kamer weten dat die er toch niet komt omdat het niet lukt de ‘benodigde internationale aansluitingen te ontwerpen’. Daarmee wordt ook een van de uitgangspunten van de herindeling (minder uitstoot en omvliegen) losgelaten.

“De herziening van het luchtruim is geparkeerd,” stelt een ingewijde. “Ze wilden optimaliseren, maar dat lukt niet zonder samenwerking met de Belgische en Duitse verkeersleiding. Die geven voorrang aan de komst van een nieuw verkeersleidingssysteem, voordat zij hun deel van het luchtruim aanpakken zodat die op de Nederlandse situatie aansluit.”

Dat betekent dat vluchten ook in de toekomst vanuit drie, ruwweg dezelfde richtingen als nu naar Schiphol worden geleid: vanuit het westen over de Noordzee en de IJmond, vanuit het zuiden over Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Holland, en vanuit het oosten over Overijssel, Gelderland, Flevoland en Noord-Holland.

De bijbehorende vliegroutes worden wel verlegd. Zo gaat de oostelijke aanvliegroute vanaf de Duitse grens tussen de 5 en 20 kilometer zuidwaarts, zodat vliegverkeer over nieuwe delen van Gelderland en Overijssel wordt geleid om boven Flevoland aan te takken op de routes van en naar Schiphol. Ook gaat in Noord-Nederland een groter deel van het luchtruim regelmatig dicht als oefengebied voor de luchtmacht.

Meer geluidshinder en uitstoot
Dat zorgt er wel voor dat ‘ten noordoosten van Schiphol’ meer geluidshinder en uitstoot van startende vliegtuigen komt, blijkt uit een analyse van de plannen door het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR). Dat betekent meer hinder in onder meer Amsterdam, Amstelveen, Duivendrecht, Weesp, gemeente Gooise Meren en Almere.

Volgens de analyse is vanwege de herindeling van het luchtruim op nationale schaal ‘zowel een afname als een toename van de geluidsbelasting te zien’. Dat geldt zowel voor de gemiddelde geluidsbelasting als voor de geluidspiek per toestel. ‘Ten noordoosten van Schiphol en bij Hoofddorp is sprake van een toename van geluid en ten zuiden van Hilversum is sprake van een lichte afname en een verschuiving.’

‘Beide veranderingen ontstaan door veranderingen hoger in het luchtruim, op grotere afstand van Schiphol. Daardoor zullen sommige startbanen meer worden gebruikt en andere juist minder. Bij landingen verandert het aantal vliegtuigen per naderingspunt en landingsbaan niet. Op 45 kilometer van Schiphol, laat de analyse geen geluidseffecten zien.’

De toename van geluid bij Hoofddorp heeft mede te maken met het verleggen van de vliegroutes vanuit het zuiden, die nu nog over Zeeland en Zuid-Holland voeren. Die worden deels verlegd boven de Noordzee. Daardoor neemt de overlast in de Rijnmond en Haaglanden af, maar kan die stijgen op plekken waar vliegtuigen straks aan land komen.

Voor landende vliegtuigen wordt het na 2030 gangbaar om, in plaats van stapsgewijs, in glijvlucht (in luchtvaartjargon CDO) naar de luchthavens te dalen. Daardoor hoeven minder vaak de motoren te worden opgevoerd, wat geluid en uitstoot scheelt.

Zo min mogelijk verschuiving van geluid
De herindeling moet later nog verder worden aangepast om de nieuwe vliegroutes aan te takken op de start- en landingsroutes van Schiphol. ‘Wijzigingen onder de 1800 meter worden daarbij zoveel mogelijk vermeden,’ schrijven de bewindslieden aan de Kamer, ‘om zo min mogelijke verschuiving van geluid op te laten treden.’

Dit jaar valt bovendien een besluit over de opening van Lelystad Airport voor burgerverkeer – en lonkt ook de luchtmacht naar Lelystad als basis. De vliegroutes van en naar Lelystad Airport moeten dan nog worden ingepast, omdat ze nu conflicteren met de Schipholroutes.

Over de auteur: Herman Stil is redacteur economie bij Het Parool en schrijft onder meer over het Amsterdamse bedrijfsleven, luchtvaart en Schiphol, vastgoed en de techsector.