Luchtvaartsector met stomheid geslagen: ’Minister Harbers maakt groei in de toekomst complex’

Door Yteke de Jong

Minister Harbers (Infrastructuur) wil opnieuw een systeem optuigen waarbij luchtvaartmaatschappijen groei verdienen door bijvoorbeeld de inzet van stillere vliegtuigen. Dat meldt het ministerie in een brief aan de Tweede Kamer. De luchtvaartsector is met stomheid geslagen, omdat er vanaf 2008 al gewerkt is aan zo’n systeem.
Dit is echter door het kabinet terzijde geschoven met de aankondiging van de krimp van Schiphol naar 440.000 vliegbewegingen in juni. Donderdag krijgt de sector uitleg over het traject voor krimp dat Harbers onder meer moet volgen bij de Europese Unie. Eerder zei de Raad van State dat eerst gekeken moet worden naar inzet van andere herriebeperkende maatregelen voordat het mes in het aantal starts en landingen gaat.

„Wij zijn verbaasd dat de minister opnieuw kijkt naar een systeem van groei verdienen. Er is al een methodiek”, zegt voorman Marnix Fruitema van luchtvaartkoepel Barin. „Het lijkt erop dat de minister onzorgvuldig is geweest met het krimpplan, dat mogelijk niet zo gemakkelijk te realiseren is als van te voren werd gedacht.”

In het afgelopen decennium is al groei verdiend tot 590.000 vliegbewegingen, onder meer door vlootvernieuwing bij Schiphol’s grootste gebruiker KLM. Het Planbureau voor de Leefomgeving berekende vorig jaar dat nieuwe vliegtuigen ruimte tot 638.000 vliegbewegingen in 2030 op zouden leveren.

Politieke wind
In de jaren 2008 tot en met 2019 is er in de zogeheten Omgevingsraad onder leiding van oud-minister Hans Alders gewerkt aan een systeem waarbij luchtvaartmaatschappijen groei konden verdienen door de inzet van stillere vliegtuigen. Het sluitstuk van dit proces was de indiening van het zogeheten Luchtvaartbesluit (LVB1) dat geaccordeerd moest worden door de ministerraad. In het jarenlange traject daarnaartoe bleek de politieke wind veranderd en lagen D66 en ChristenUnie dwars bij de besluitvorming in het kabinet.

Ook bleek dat Schiphol een natuurvergunning moest aanvragen als gevolg van de stikstofuitspraak door de Raad van State. De luchthaven leek de coronacrisis af te wachten, terwijl de politieke druk op de luchtvaart verder toenam. Twee weken geleden bleek dat onder meer D66 een eind wil maken aan het opkopen van boerderijen door Schiphol (om zo aan de natuurvergunning te komen). Dat zet de juridische status van de staatsdeelneming op losse schroeven.

Nu wil Harbers werken aan een nieuw LVB, terwijl het oude nog panklaar in de lade ligt en alleen maar opnieuw voorgelegd hoeft te worden in de ministerraad. „Op het ministerie wil men het wiel opnieuw uitvinden”, zegt een ingewijde. ,,Het wordt moeilijker door het nationaal CO2-plafond erin te verwerken plus de beleving van de omwonenden. Een actieve minderheid waar steeds naar geluisterd wordt is tegen Schiphol, waardoor het nog complexer wordt om nog iets te ontwikkelen in de toekomst”, zegt de kenner.

Bühne
Fruitema van de Barin acht het feit dat Harbers nu bij af lijkt te willen beginnen en jaren werk terzijde schuift, gedrag ’voor de bühne’. De afgelopen jaren kreeg de sector ook niet wat het had ’verdiend’ meent hij. Het ministerie van Infrastructuur reageerde niet op tijd op vragen van deze krant.

Het ministerie kijkt naar een plan dat lijkt op het oude systeem zegt voorman Matt Poelmans namens de bewonersfractie in de Omgevingsraad, die binnenkort de Maatschappelijke Raad Schiphol wordt. „Allereerst moet de luchthaven terug naar 400.000 vliegbewegingen. Pas dan kan er gesproken worden over verdere groei. Het ontwikkelen van een nieuw Luchtvaartbesluit hoeft niet zo lang te duren. Wij missen dat de helft van de winst terug moet naar de bewoners, maar zijn positief dat hinderbeleving straks ook een rol speelt.”