Luchtvaartsector haalt eigen klimaatdoelen niet

Door Mark Duursma

De klimaatdoelen die de luchtvaartsector zichzelf heeft gesteld zijn onhaalbaar. De wereldwijde luchtvaart groeit sneller dan voorspeld, en daarmee ook de CO2-uitstoot die wordt veroorzaakt door de verbranding van kerosine. Radicale vernieuwing op het gebied van duurzame brandstof of vliegtuigontwerp is nog ver weg. Om de klimaatdoelen te halen is een nieuwe aanpak noodzakelijk.

Dat blijkt uit onderzoek (Lees hier) van het Rocky Mountain Institute (RMI) dat donderdag werd gepresenteerd op het World Economic Forum in Davos (Lees hier). De Amerikaanse non-profitorganisatie, die zich met 180 werknemers inzet voor de energietransitie, wordt geleid door Jules Kortenhorst, oud-Kamerlid voor het CDA en oud-voorzitter van de European Climate Foundation.

De wereldwijde luchtvaart is op dit moment verantwoordelijk voor 2 à 2,5 procent van de CO2-uitstoot. Volgens het RMI stijgt dit aandeel in 2020 al naar 3 procent. Inclusief de mogelijke klimaateffecten van condenssporen komt het RMI zelfs op 9 procent.

Drie doelen
De luchtvaartsector (vliegtuigbouwers, luchtvaartmaatschappijen, luchthavens) heeft in 2008 drie klimaatdoelen (Lees hier) geformuleerd. Tot 2020 moeten vliegtuigen jaarlijks 1,5 procent efficiënter worden, ofwel minder brandstof gaan verbruiken. Het RMI constateert nu dat de passagiersgroei van de laatste vier jaar heeft geleid tot een jaarlijkse toename van 5,1 procent brandstofverbruik.

Lees ook hier: ‘Belasting en klimaatschade moeten in prijs vliegticket’

Verder wil de sector de CO2-emissies vanaf 2020 stabiliseren en moet die in 2050 de helft uitstoten van het niveau in 2005. Beide ambities zijn volgens het RMI kansloos, omdat de emissies sneller toenemen dan voorspeld op het moment dat de doelen werden geformuleerd.

Het is niet realistisch om voor de komende twintig jaar een doorbraak van radicaal andere en veel zuiniger vliegtuigmodellen te verwachten. De meest kansrijke manier om de CO2-uitstoot te verminderen is het gebruik van duurzame alternatieve brandstof in plaats van fossiele kerosine. Het gebruik daarvan is nog zeer bescheiden: minder dan 0,01 procent wereldwijd. De hoge kosten en geringe productie voorkomen snelle groei.

Langere vluchten door weer
Daarnaast voorziet het RMI grote gevolgen van de klimaatverandering voor het brandstofgebruik. Extreem weer (met name storm) en het omzeilen van turbulentie zal gaan zorgen voor langere vluchten en vertragingen. Hogere windsnelheden vragen om meer motorvermogen, onzekere vliegroutes vragen om meer reservebrandstof. Onderzoeker Adam Klauber in een telefonische toelichting: „Dit zijn factoren die in prognoses tot nu toe niet zijn meegenomen. Natuurlijk kunnen wij ook niet met zekerheid zeggen hoe het weer zich op langere termijn gaat ontwikkelen, maar het is vrijwel zeker dat vliegen minder comfortabel wordt door extremer weer. Reken als passagier op meer vertragingen en meer onzekerheden.”

De voorspellingen van het RMI zijn gebaseerd op cijfers van twee koepelorganisaties van de luchtvaartsector, IATA (maatschappijen) en ICAO (landen). Erkennen zij de conclusies over onhaalbare klimaatdoelen? Klauber: „Zij vinden onze toon te negatief. Logisch, zij proberen de boodschap te brengen dat groei mogelijk blijft. We moeten blijven samenwerken met de sector, maar tegelijk proberen om met bijvoorbeeld milieuorganisaties ambitieuzere plannen te maken. We kunnen dit niet aan de sector zelf overlaten.”

Donderdag verscheen ook een milieurapport over de Europese luchtvaart (European Aviation Environmental Report 2019), de tweede editie na de start in 2016 en opgesteld door drie overheidsorganisaties. Hieruit blijkt dat de CO2-uitstoot door Europese luchtvaart sinds 2014 met 10 procent is gegroeid, naar 163 miljoen ton. Tussen 2014 en 2017 steeg het aantal vluchten met 8 procent, de verwachting voor de periode 2017-2040 is een stijging van 42 procent. De conclusie is dat duurzame verbeteringen de sterk gegroeide vraag naar vliegen niet hebben kunnen compenseren. „Dit heeft geleid tot een negatief effect op het milieu.”

Lees (hier) ook elektrisch vliegen in je dromen.