Luchtvaartsector groei laten ‘verdienen’ is een slecht idee

De Bewoners Omgeving Schiphol, het Landelijk Beraad Luchtvaart en de Werkgroep Toekomst Luchtvaart hebben minister van Nieuwenhuizen in een open brief dringend verzocht om het luchtverkeer strikt te beperken tot vluchten die noodzakelijk zijn om Nederland met de wereld te verbinden en daarom ook het “groeiverdienmodel” af te schaffen. Op 8 december zullen zij hierover in de Tweede Kamer een petitie indienen. De brief staat op www.toekomstluchtvaart.nl; de petitie komt daar ook te staan na de presentatie aan de Kamerleden.

De nieuwe Luchtvaartnota 2020-2050 stelt vier publieke belangen centraal als kader voor de luchtvaart. Zo moet ons land goed met de wereld verbonden worden, maar ook veilig zijn in de lucht en op de grond, een aantrekke-lijke en gezonde leefomgeving hebben en duurzaam zijn. De mensen in Nederland mogen nu van de regering verwachten dat zij deze samenhangende publieke belangen zorgvuldig en integraal beheert. Daarop spreken de bewoners rond de Schiphol en de regionale luchthavens het kabinet aan.

Schiphol is te groot voor verbinding van Nederland
Internationale verbinding vraagt voldoende capaciteit van luchthavens en luchtverkeer voor een goed vervoer-netwerk voor passagiers van en voor Nederland (OD; origin & destination). Schiphol is door jarenlange groei van overstapvervoer een paar maten te groot geworden voor deze OD-passagiers. Een kleiner Schiphol kan de internationale vervoerbehoefte van Nederland goed opvangen, terwijl de omgeving en de CO2-reductie er flink op vooruitgaan. Er blijft voldoende ruimte voor de gebruikelijke vakantievluchten rond de Middellandse Zee. Schiphol hoeft niet meer terug te keren naar de omvang van vóór de coronacrisis in 2019 en Lelystad hoeft niet geopend te worden.

Nog meer luchtvaart levert geen betere verbinding op.
Er is een grote discrepantie tussen de beperkte hoeveelheid luchtverkeer die voor verbinding noodzakelijk is en de “groei onder voorwaarden” van het groeiverdienmodel in de Luchtvaartnota. Daarmee zou Schiphol maar liefst anderhalf keer zo groot zou kunnen worden. Dat is de oude mainportgroei die in 2016 was afgeschaft, maar nu via een omweg weer terugkomt.
Deze luchtvaartgroei leidt slechts tot overtollige vluchten die onnodige hinder en uitstoot veroorzaken, maar de verbinding niet verbeteren. Zoals nog meer vluchten naar gebieden waar Nederland geen handelsbetrekkingen mee heeft, nog meer vluchten met (bijna) alleen overstappers en nog meer extreem goedkope stedenvluchten.

De sector perspectief bieden op groei is geen publiek belang.
Gezien de beperkte luchtvaart en de kleinere capaciteit die voor verbinding nodig zijn, is deze groei totaal over-bodig en schadelijk. Toch wordt de luchtvaartsector met het groeiverdienmodel juist gestimuleerd een historisch bedrijfsmodel voort te zetten dat op permanente groei gericht is. De Luchtvaartnota vermeldt geen publiek belang, maar alleen dat dit model de sector “perspectief biedt”, vermoedelijk op omzetgroei. Echter, bedrijfsgroei is geen publiek belang. De sector moet wel kostendekkend kunnen functioneren op een niet meer groeiende luchthaven ter wille van de continuïteit van verbinding.

Het groeiverdienmodel heeft perverse publieke effecten.
Zowel de toename van onnodige vluchten als het aan groei verkwanselen van kostbare milieuruimte in de leefomgeving en het klimaat, staan de dringend noodzakelijke verlaging van hinder en uitstoot in de weg. Zo krijgt de samenleving de rekening gepresenteerd van een sector die ‘mag’ blijven groeien.
Dit groeiverdienmodel is in alle opzichten strijdig met de publieke belangen die het kabinet zelf centraal heeft gesteld als kaders voor de luchtvaart. Daarom vragen de bewonersorganisaties de minister in bijgaande open brief dringend dit verdienmodel te schrappen en vragen zij de Tweede Kamer hen daarin te steunen.
Als de regering de sector wil stimuleren de luchtvloot te vernieuwen en hinderbeperkende maatregelen te nemen, dan zijn daarvoor ook andere prikkels mogelijk, met veel positievere gevolgen.

Meer informatie: www.toekomstluchtvaart.nl