Luchtvaart op drift door gebrek aan visie

Overleg ingelast met sector en minister

Door Yteke de Jong

De Nederlandse luchtvaartsector is op drift door een gebrek aan visie, kennis en kunde. Maandag is er een extra ingelaste vergadering van de Omgevingsraad Schiphol (ORS).

Minister van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) is daar ook bij, die komt kennismaken. In de ORS zitten alle betrokkenen in de luchtvaartsector, alsmede overheden en bewoners. „Ik ben blij dat de minister dan langskomt om nog eens uit te leggen wat nou de beleidslijn is. Iedereen preekt op dit moment voor zijn eigen parochie, omdat feiten ontbreken. Het lijkt de toren van Babel wel”, zegt voorzitter Frank Allard van de Barin, de vereniging van Nederlandse luchtvaartmaatschappijen. Het ministerie bevestigt dat de bewindsvrouw maandag diverse werkbezoeken aflegt, onder meer aan Luchtverkeersleiding Nederland, waar ook onrust is onder het personeel over hoge werkdruk. De ORS noemt de timing van het bezoek ’perfect’.

Lelystad Airport
In september werd bekend dat er onjuiste berekeningen zijn gedaan ten aanzien van de toekomstige overlast van het luchtverkeer rondom Lelystad. Hierdoor laaide de veenbrand die was ontstaan in de regio rondom de ontwikkeling van Lelystad Airport verder op. In de provincie wil men uitstel van de opening van de luchthaven, maar in Den Haag niet.

De gemeenteraadsverkiezingen in maart lopen daar als splijtzwam doorheen. Eergisteren voegden de Commissarissen van de Koning van Flevoland en Overijssel zich in het debat, lijnrecht tegenover elkaar.

Schiphol
De luchthaven van Lelystad moet dienen als overloop van Schiphol, dat nu drie jaar eerder dan gepland vol is gelopen. Schiphol voerde in de afgelopen jaren het selectiviteitsbeleid niet uit, waardoor Schiphol kostbare capaciteit weggaf aan pretvluchten. Dit heeft tot gevolg dat Schiphol op dit moment niet verder kan groeien, waarmee de luchtvaart in Nederland op slot gaat. De luchthaven reageerde niet op een verzoek om commentaar.

Rond Schiphol roeren de bewoners en gemeenten zich ook ten aanzien van de overlast en de onjuiste herriecijfers. Tegelijkertijd hebben de gemeenten ook besloten om meer huizen te bouwen rondom de luchthaven, dit weer tegen de zin van Schiphol en de luchtvaartmaatschappijen. Hierdoor lijkt de regie zoek.

„Er lijkt bij omwonenden en lokale overheden geen vertrouwen meer, onder meer door de onjuiste berekeningen van de zijde van Schiphol over de hinderbeperking’, zo is de analyse van Van Doesburg van de Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers ​en tevens gemeenteraadslid in de regio Schiphol. „Het leiderschap vanuit Schiphol ontbreekt. Vanuit het ministerie is er geen duidelijke stip op de horizon gezet waar het naar toe moet. ​Er lijkt een bovenmatig wantrouwen te zijn tussen diverse kamerleden en wat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat op het gebied van luchtvaart doet.”

Minister Van Nieuwenhuizen heeft in december aan de Tweede Kamer beloofd de regie te pakken. Maar voormalig staatssecretaris Dijksma meldde in november dat het op het ministerie aan kennis en kunde onbrak. Hierdoor lopen projecten vertraging op en is men afhankelijk van externe adviseurs.

Zo duurt het bijvoorbeeld nog ruim vier jaar voordat er een oplossing is voor de laagvliegroutes naar Luchthaven Lelystad, de voornaamste kritiek van de regio op het vliegveld. Voorstanders zeggen dat de overlast wel mee gaat vallen met de 14 vluchten per dag die het vliegveld maximaal zal faciliteren in de huidige opzet.

Schone lei
Luchtvaartadviseur Benno Baksteen pleit voor een paar stappen terug. „Het is de moeite waard om met een schone lei te beginnen, een open dialoog te starten en los te komen van de hinderdiscussie. Dat ga je nooit winnen. Dat is mogelijk. Bij luchthavens in het buitenland gekozen is voor een andere aanpak.” Baksteen doelt op het Amerikaanse Boston, waar gekozen is om mensen die dicht bij de luchthaven te laten wonen korting te geven op hun onroerendzaakbelasting. „Daardoor komen verhuizingen op gang van mensen die het niet erg vinden om naast de luchthaven te wonen.”

In Nederland wordt voorlopig nog steeds gekoerst op de polderen in plaats van een duidelijke visie, zo blijkt uit een recente brief van minister Van Nieuwenhuizen. Een paar jaar geleden pleitte topman Pieter Elbers van luchtvaartmaatschappij KLM nog voor een deltaplan voor de luchtvaart. Daar is niets van terechtgekomen. „Als ik terugkijk, het is in de afgelopen tien jaar nog niet zo slecht gesteld geweest met de samenwerking binnen de sector. We zitten eerder op het nulpunt, dan dat we op drift zijn”, zegt Van Doesburg van de VNV. „Waar vroeger overheden, omwonende en publieke partijen goed samenwerkten, stort dit bouwwerk nu als een kaartenhuis elkaar.”