Lelystad Airport moet veel extra banen opleveren, maar is dat wel zo? ‘Verwacht er niet te veel van’
Door Paolo Laconi
Lelystad Airport moet veel extra banen opleveren, maar is dat wel zo? ‘Verwacht er niet te veel van’
Dit jaar besluit het kabinet of Lelystad Airport dan eindelijk opengaat. Voorstanders stellen dat de vakantieluchthaven tot veel extra banen leidt. Bovendien is er al fors geïnvesteerd en ligt er een kant en klaar vliegveld; zonde om niet te gebruiken. Maar is dat wel zo?
Vrijdag 29 oktober 2021. Een groepje Tweede Kamerleden staat in de gloednieuwe terminal van Lelystad Airport. Een flauw najaarszonnetje schijnt door de grote raampartijen naar binnen. Ze krijgen een rondleiding van diverse Flevolandse kopstukken, zoals burgemeester Mieke Baltus van Lelystad en gedeputeerde Jan de Reus. Zij wijzen de Kamerleden op de enorme voordelen die de opening van de vakantieluchthaven in hun ogen met zich meebrengt.
Dan neemt de Lelystadse VVD-wethouder Adam Elzakalai het woord. ,,Het wachten heeft nu lang genoeg geduurd”, waarschuwt hij de Kamerleden. ,,Het vliegveld ligt hier kant en klaar. Het niet openen van Lelystad Airport is kapitaalvernietiging van een kwart miljard. Het is de hoogste tijd om Lelystad en de regio de economische impuls te geven die is beloofd.”
Brengt het vliegveld veel werkgelegenheid?
Banen, banen, banen. Politici in Flevoland verwachten al jaren dat de opening van Lelystad Airport tot veel extra werkgelegenheid zal leiden. De luchthaven als aanjager van de regionale economie. Een plek waar nieuwe bedrijven zich vestigen, juist omdat er een vliegveld in de buurt is. Banen die Flevoland bovendien hard nodig heeft. Zelfs op de West-Veluwe hebben ze er hoge verwachtingen van. Bestuurders in plaatsen als Harderwijk, Ermelo, Putten en Nunspeet zien Lelystad Airport als ‘een kans’ die - óók op de Veluwe - ‘banen oplevert’.
Nederlandse toeristen die naar Tenerife of Ibiza vliegen, dat is voor bedrijven niet interessant
Felix Pot, econoom RUG
De vraag is of een vakantieluchthaven in de polder daadwerkelijk veel extra werkgelegenheid brengt. Het meest recente onderzoek van Horyzon uit april 2020 spreekt van 2000 directe banen en 400 indirecte, zoals bij toeleveranciers. Een mooi aantal. Maar hecht er niet te veel waarde aan, stelt economisch geograaf Felix Pot van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Samen met zijn collega Sierdjan Koster deed hij recent onderzoek naar regionale luchthavens in Europa. Hun conclusie? Deze luchthavens zijn, in tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt, géén aanjagers van regionale groei.
,,Uitspraken dat Lelystad Airport voor veel extra banen gaat zorgen, zou ik met een korrel zout nemen”, zegt Pot, gespecialiseerd in regionale economische ontwikkeling. ,,Vaak wordt gezegd dat een luchthaven vanwege zijn internationale netwerk veel extra bedrijven aantrekt. Voor hen is de snelle verbinding met plaatsen in het buitenland aantrekkelijk. Maar in het geval van Lelystad Airport ben ik daar niet optimistisch over. Dit wordt een vakantievliegveld met vluchten naar toeristische bestemmingen in Zuid-Europa. Nederlandse toeristen die naar Tenerife of Ibiza vliegen, dat is voor bedrijven niet interessant. Ik zie niet in waarom een vliegveld met deze specifieke functie de regionale economie gaat aanjagen.”
Dépendance van Schiphol
Natuurlijk levert Lelystad Airport werkgelegenheid op, stelt econoom Walter Manshanden van de Netherlands Economic Observatory in Rotterdam. Maar ook hij waarschuwt voor te positieve verwachtingen. ,,Het businessplan is veel te rooskleurig. Veel werkgelegenheid zal bij Schiphol vandaan komen, omdat Lelystad van die luchthaven een deel van de vluchten overneemt. De netto-werkgelegenheid, zeg maar het aantal écht nieuwe banen, zal rond de zestig liggen. Dat is verwaarloosbaar.”
De afgelopen jaren is er voor ruim 200 miljoen euro geïnvesteerd in Lelystad Airport. Er kwam een nieuwe terminal, een grote parkeerplaats, de start- en landingsbaan werd verlengd en de verkeerstoren verhoogd. Een kant en klare luchthaven, gereed om van start te gaan als vakantievliegveld, zoals wethouder Elzakalai meent. ,,Er is nu al zoveel geld geïnvesteerd, meestal vinden politici het dan zonde om te laten schieten. Ik denk dat Lelystad Airport daarom wel open zal gaan”, zegt econoom Pot.
Ga er maar vanuit dat er nog vele tientallen miljoenen nodig zijn voor Lelystad Airport. Ook omdat de luchthaven in de eerste jaren verlieslatend zal zijn
Walter Manshanden, econoom
Toch is het kant en klaar-argument slechts ten dele waar. Dat zit zo. Lelystad Airport moet in de eerste jaren na de opening geleidelijk groeien van 10.000 vliegbewegingen, naar 25.000 en uiteindelijk 45.000. Voor de eerste fase zijn alle voorzieningen gereed, maar om door te groeien naar de beoogde 45.000 vliegbewegingen zijn er nog forse investeringen nodig.
In het businessplan uit 2014 gaat het over 32 miljoen euro. Geld dat bij een groeiend aantal reizigers nodig is om bijvoorbeeld de terminal te vergroten, de opstelplaats voor vliegtuigen te verbreden en meer parkeerplaatsen te realiseren. ,,Besef dat die cijfers al acht jaar oud zijn; in de huidige tijd gaat het om een veelvoud van die 32 miljoen”, zegt econoom Manshanden. ,,Ga er maar vanuit dat er nog vele tientallen miljoenen nodig zijn voor Lelystad Airport. Ook omdat de luchthaven in de eerste jaren verlieslatend zal zijn. Ik zou zeggen: beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald.”
Wat levert een extra vliegveld te maatschappij op?
Beide economen missen in de discussie over Lelystad Airport de maatschappelijke argumenten. In hun ogen wordt er nu te veel gekeken naar economische aspecten. ,,En de stelling dat dit vliegveld als economische aanjager zal fungeren is wankel”, zegt Pot. ,,Focus op wat opening de maatschappij oplevert.”
In 2022 komt er definitief duidelijkheid over het lot van het Flevolandse vliegveld.
Deze maatschappelijke gevolgen zijn niet goed in beeld, stelt Manshanden, terwijl dat in zijn ogen voor een eerlijke afweging wel nodig is. Een voorbeeld: ,,Door een nieuw vliegveld te openen, veroorzaak je in die regio ook geluidsoverlast - zeker met de laagvliegroutes boven Oost-Nederland. Dat is niet zonder gevolgen. Denk aan de schade voor het toerisme op de Veluwe. Of stel je Lowlands voor, waar iedere tien minuten een vliegtuig laag overheen dendert. Daar word je als festivalganger goed chagrijnig van. In de discussie over Lelystad Airport zou het kabinet niet alleen de voordelen, maar óók de nadelen eens goed op een rij moeten zetten.”
Schiphol: ‘Alleen winkels en horeca ontbreken nog’
Royal Schiphol Group, eigenaar van Lelystad Airport, hoopt dat het kabinet snel een knoop doorhakt over de opening. ,,In principe is Lelystad Airport er klaar voor”, zegt woordvoerder Hans van Kastel. ,,Zodra het besluit wordt genomen over opening, zijn er nog een paar zaken te regelen. Denk bijvoorbeeld aan winkels en horeca.”
Over de 32 miljoen euro die in de toekomst nog geïnvesteerd moet worden, zegt Van Kastel: ,,Dat zijn gedateerde cijfers uit 2014. Nieuwe cijfers delen we op dit moment niet. Zodra opening duidelijk wordt, beoordelen we dan wat de marktomstandigheden zijn en volgt er een aanbesteding.” Bekijk bericht op "gelderlander.nl - 07-02-2022"
![[Vliegroutes Schiphol afgelopen maand]](https://www2.vlieghinder.nl/plots/_cache/recent/_thumbnails/_afgelopen_maand.jpg "Vliegroutes boven Nederland van de afgelopen maand")
