Laten we het beestje bij de naam noemen: het Schiphol Schandaal

Analyse

“Mensen hadden geen schijn van kans”, staat te lezen in de eindrapportage ‘Ongekend Onrecht‘ van de parlementaire ondervragingscommissie over het toeslagenschandaal. Hetzelfde geldt voor burgers in de regio Schiphol.

De overeenkomsten zijn opvallend en duiden op een structureel probleem bij de overheid. Ook rond Schiphol komen levens van mensen in de knel, hier door de lawaaiterreur die dag en nacht over hen wordt uitgestort.

De overlast levert ontelbare bezwaren op, een deel daarvan wordt duidelijk verwoordt op het onafhankelijke meldpunt vliegherrie.nl. Evenmin als in het toeslagenschandaal vinden omwonenden gehoor bij de rechter, worden zij door lokale, provinciale en nationale overheden genegeerd en probeert de overheid zelfs actief de burger buitenspel te zetten door om ze heen te werken.

Waar in het toeslagenschandaal ten minste nog sprake was van (onheuse) wetgeving, kan de burger in het luchtvaartdossier niet eens terugvallen op wetten en regels. Regels worden expres niet vastgelegd in wetten, zodat de rechter er niet over kan oordelen en vergaande beslissingen over de levens van omwonenden worden genomen bij decreet – via ‘algemene maatregelen van bestuur’ – waarop de burger geen democratische invloed kan uitoefenen.

Overheid als tegenstander
De overheid zou naast de burger moeten staan en hem beschermen tegen de negatieve gevolgen van de activiteiten van grote bedrijven. In het luchtvaartdossier vindt de burger de overheid tegenover zich. De overheid is continu bezig de luchtvaart te faciliteren, bewonersorganisaties tegen te werken, milieuwetgeving op te houden en bestaande regels niet te handhaven.

Transparantie in de totstandkoming van beleid ontbreekt volledig. Het verantwoordelijke ministerie van Infrastructuur organiseert aan de lopende band schijnparticipatietrajecten, waarbij de burger zienswijzen ‘mag’ geven op basis van onvolledige en zelfs volledig onjuiste informatie. Goede voorbeelden daarvan zijn de voorgelegde luchtruimherziening en het gesodemieter met de ontbrekende stikstofgegevens van vliegvelden.

Net als in het toeslagenschandaal tuigt de overheid structuren op die de burger doen verdwalen in het woud der bureaucratie. Het ministerie zorgt ervoor te kunnen wijzen naar de luchtverkeersleiding. Die wijzen op hun beurt weer terug naar de politiek, naar de piloten of naar de vliegbedrijven of, nog erger, naar het roemruchte Bewoners Aanspreekpunt. BAS verwijst weer naar de overheid, Schiphol naar de minister en de minister naar Schiphol.

Rechtsongelijkheid voor grote minderheid
Een volgende parallel met de schaamteloze behandeling van de toeslagenslachtoffers is dat er rond Schiphol sprake is van rechtsongelijkheid voor een grote minderheid. Door de Belastingdienst werden vooral mensen aangepakt met een naam die niet op Piet of Dick leek.

Schiphol – en de andere vliegvelden – legt de herrie en vervuiling neer bij een groep burgers die de pech hebben dat hun woning staat onder een al dan niet recent aangelegde vliegsnelweg die ieder jaar drukker bevlogen wordt.

“Het duurde lang voordat we het zagen”, was een van de reacties bij het toeslagenschandaal. Ook dat geldt voor omwonenden van Schiphol. Al meer dan dertig jaar worden zij niet gehoord en kijkt de politiek actief weg van de problematiek. Velen in de regio vragen zich af wanneer eindelijk wordt ingezien dat deze overbelasting en ongebreidelde vervuiling echt niet meer door de beugel kan. Niet de bescherming van Schiphol, maar de bescherming van de bewoners zou leidend moeten zijn.

Onrechtvaardige wetten en regels
En net als bij de toeslagen, is er ook in het luchtvaartbeleid sprake van wetten, besluiten en vergunningen die onrechtvaardig zijn. Waarbij niet goed is gekeken naar de uitvoering en naar de gevolgen voor een grote groep mensen in de samenleving. Grondrechten worden geschonden door de continue overbelasting van mensen en veiligheidsnormen zijn willens en wetens verruimd.

Als het klinkt als een eend, loopt als een eend en schijt als een eend, dan is het een eend. Laten we het beestje daarom bij de naam noemen en voortaan spreken over het Schiphol Schandaal.