Kritiek op plan voor vermindering nachtvluchten KLM

Door Arjen Schreuder

Schiphol Bewoners en wethouders rond Schiphol zijn kritisch over de reductie van het aantal nachtvluchten die het kabinet van KLM eist.

„Ge-wel-dig!” De stilte in de omgeving van Schiphol tijdens de coronacrisis heeft veel omwonenden aangenaam getroffen. Talrijk zijn de verhalen op sociale en traditionele media over het ongestoorde slapen, zonder oordopjes, zonder gewekt te worden door geraas van vliegtuigen. Ook Win Brouwer uit Uithoorn, normaliter een frequent klager bij geluidsoverlast, spreekt van een „wonderbaarlijk” effect. „Ik woon hier al zestien jaar maar pas onlangs heb ik ontdekt hoe veel vogels er eigenlijk in dit gebied zitten. Ik wandelde ’s avonds laat buiten en hoorde een geluid dat ik aanvankelijk niet goed kon thuisbrengen. Het was de aanzwellende motor van een startend vliegtuig. Ik was dat helemaal niet meer gewend!”

De stilte geeft omwonenden energie om de strijd voort te zetten tegen een van de verschijnselen van de luchthaven die als meest hinderlijk woerden ervaren: de nachtvluchten, tussen elf uur ’s avonds en zeven uur ’s ochtends. Vooral omwonenden van de Kaagbaan en de Polderbaan zijn de dupe. Het kabinet stelde vrijdag als een van de voorwaarden bij het verlenen van steun aan KLM dat zij „als grootste luchtvaartmaatschappij op Schiphol” meewerkt aan het reduceren van het aantal nachtvluchten. In eerste instantie van 32.000 per jaar naar 29.000, vervolgens in twee stappen naar 25.000 nachtvluchten per jaar. „Deze laatste stappen zijn mede afhankelijk van voorwaarden zoals de opening van Lelystad Airport en substitutie door treinverkeer op bestemmingen zoals Brussel en Düsseldorf”, aldus het kabinet.

Sigaar uit eigen doos
De aankondiging leidde vrijdag tot een bombardement van hoon en kritiek, met name op sociale media zoals Twitter. Niet verbazingwekkend, vindt Matt Poelmans, woordvoerder van de tientallen bewonersclubs die deelnemen aan het overleg met overheid en luchtvaart in de zogenoemde Omgevingsraad Schiphol. Poelmans: „Bij het maken van afspraken over de groei naar 500.000 vluchten zou ook de hinder worden beperkt met onder meer minder nachtvluchten. Van de huidige reductie met 20 procent is de helft een sigaar uit eigen doos; die was toegezegd maar is nooit uitgevoerd. Wij hebben weinig vertrouwen dat de andere helft niet óók jaren op zich laat wachten. Zien is geloven.”

De échte oplossing om hinder te beperken is nachtelijke sluiting van Schiphol, vinden veel omwonenden. „Eén vlucht is genoeg om wakker te worden en niet meer in slaap te komen”, zegt Win Brouwer. „Schaf daarom alle nachtvluchten af. Dan maak je mensen echt gelukkig.” Poelmans: „Mensen hebben recht op hun nachtrust. Daarom strijden wij voor een nachtsluiting, zoals op de luchthaven van Frankfurt.”

Onlangs schaarden ook de gemeenteraden van Uitgeest en Velsen zich achter dit standpunt. De raad van Uitgeest noemt wonen bij Schiphol „ronduit ongezond” en acht bewoners „onvoldoende beschermd”. Wethouder Jelle Brouwer (PvdA): „Onze inwoners hebben veel last van met name de nachtvluchten op de Polderbaan. Uit GGD-onderzoek is gebleken dat 15 tot 20 procent van de inwoners zware klachten heeft over de nachtverstoring. Dus daar moet een einde aan komen. De aangekondigde reductie is een mooie eerste stap. Wij hopen dan wel dat het aantal vluchten overdag niet toeneemt. Wij vinden dat met 500.000 vluchten per jaar het maximum voor Schiphol is bereikt.”

In Velsen is de teleurstelling niet minder. Wethouder Sebastian Dinjens (GroenLinks), tevens regiovertegenwoordiger voor het Schiphol-overleg: „De reductie van 32.000 naar 29.000 nachtvluchten is een oude belofte die nooit nagekomen is. Die nu opnieuw aan ons verkopen is niet zuiver.” De nachtvluchten veroorzaken „enorme hinder”, stelt hij, „veel groter dan de berekeningen van Schiphol doen suggereren”.

Voor KLM zijn de nachtvluchten belangrijk: ze verbinden de Europese vluchten met vluchten van en naar de VS en Azië.

Koppeling is ‘vuile truc’
Tweede Kamerlid Suzanne Kröger (GroenLinks) bereidt een initiatiefwet voor die het aantal nachtvluchten tot nul moet reduceren. Kröger noemt de aangekondigde reductie van de nachtvluchten „vaag” omdat niet duidelijk is wanneer de reductie zal zijn behaald. Ook is er volgens haar sprake van een „vuile truc” door de reductie afhankelijk te stellen van opening van het nieuwe Lelystad Airport. „Zo speel je omwonenden van Schiphol en Lelystad tegen elkaar uit.” Het is verder een „gemiste kans” dat het kabinet de herstart van de luchtvaart niet aangrijpt om de sector duurzamer te maken, meent de politica, en een nachtsluiting zou daaraan kunnen bijdragen. Kröger: „Schiphol ligt in de meest dichtbevolkte omgeving ter wereld. Je moet omwonenden goed beschermen. Er liggen rapporten van de Wereld Gezondheids Organisatie die bewijzen dat het verstoren van de nachtrust een enorme impact heeft op de gezondheid van mensen.”

De bewoners in de Omgevingsraad Schiphol willen behalve een einde aan de nachtvluchten ook een reductie van het aantal vluchten overdag. Matt Poelmans: „Waarom moeten wij als klein kikkerlandje zo veel vluchten hebben? Er komen heel veel overstappers naar Schiphol, en die maken twee keer zo veel lawaai als reizigers die alleen aankomen of vertrekken. Het aantal vluchten kan best naar 400.000 per jaar. Daarmee doe je geen afbreuk aan de bereikbaarheid van Nederland. Wat je dan wel moet doen, is minder vliegen over kortere afstanden zoals naar Londen en Parijs, en de prijzen verhogen voor pretvluchten en stedentripjes. Nu denken veel mensen: ‘als ik zo’n vlucht niet pak, ben ik een dief van m’n eigen portemonnee’.”