Kritiek beleggers op grote CO2-uitstoters

Door Hester van Santen

36 grote industriële bedrijven moeten hun klimaatrisico’s doorrekenen, vinden investeerders. Ze dreigen met ingrijpen.

Institutionele beleggers hebben 36 grote Europese CO2-uitstoters maandag per brief opgeroepen om klimaatrisico’s expliciet mee te rekenen in hun financiële rapportages. De investeerders, waaronder de Nederlandse fondsen Robeco, Aegon en MN, schrijven dat ze in het uiterste geval hun investeringen in deze bedrijven zullen terugtrekken.

Alle grote autofabrikanten (zoals Volkswagen en Renault) en alle grote oliebedrijven (zoals Shell en BP) ontvingen de brief, naast andere beursgenoteerde bedrijven die zorgen voor veel CO2-uitstoot, zoals vliegmaatschappij Lufthansa, energiebedrijf Uniper, staalfabrikant ThyssenKrupp en grondstoffen- en mijnbouwbedrijf Glencore.

De bedrijven zijn gekozen omdat ze volgens de investeerders grote financiële risico’s lopen als de wereld het VN-klimaatakkoord van Parijs uitvoert. De investeerders willen dat de bedrijven de hoge kosten meerekenen die ze moeten maken om hun CO2-uitstoot danig te beperken, evenals de financiële schade die zij oplopen als de wereld opwarmt.

De initiatiefnemers zijn 38 grote beleggers, waaronder veel Europese pensioenfondsen, met een gezamenlijk belegd vermogen van 9.300 miljard dollar (7.900 miljard euro). Ze worden gesteund door een grotere koepel van klimaatbewuste beleggers, de Institutional Investors Group on Climate Change (IIGCC).

In het Parijs-akkoord is in 2015 afgesproken dat de aarde niet verder mag opwarmen dan met ruim minder dan twee graden Celsius, en dat moet worden gestreefd naar hooguit 1,5°C. Voor dat strengste doel moet de wereldwijde CO2-uitstoot al in 2050 naar netto nul.

Net zero is in korte tijd diep doorgedrongen in politieke en economische scenario’s. De Europese lidstaten kwamen overeen dat ze in 2050 naar nul uitstoot willen, en ook het invloedrijke Internationaal Energieagentschap rekent sinds dit jaar met dat scenario. Steeds meer bedrijven zeggen dat ze al streven naar net zero: alle grote Europese oliebedrijven, net als bijvoorbeeld staalbedrijf ThyssenKrupp en de Britse cementindustrie. In de Verenigde Staten speelt dat veel minder, maar juist vorige week kondigde ook Occidental Petroleum aan, als eerste oliebedrijf in de VS, dat het in 2050 CO2-neutraal wil zijn.

Net zero-scenario
De 38 investeerders willen dat alle aangeschreven Europese bedrijven concreet gaan doorrekenen wat zo’n net zero-scenario voor hen betekent. Onder meer zouden de bedrijven duidelijk moeten maken of ze hun dividenden dan nog op peil kunnen houden. De investeerders willen voorkomen dat „te veel kapitaal stroomt” naar klimaatonvriendelijke bedrijfsactiviteiten die hun beleggingen in gevaar brengen.

In de financiële wereld klinkt de roep om bedrijven over klimaatrisico’s te laten rapporteren steeds sterker. De Nederlandsche Bank riep er in 2018 al toe op, en bepleitte deze zomer klimaatgegevens van bedrijven via een toekomstig Europees register openbaar beschikbaar te stellen. Meerdere grote samenwerkingsverbanden van klimaatbewuste investeerders, zoals het IIGCC en Principles for Responsible Investment, willen bedrijven aanzetten tot het verminderen van klimaatrisico’s.

Vorig jaar al benadrukte de International Accounting Standards Board, dat de in Europa toonaangevende IFRS-richtlijnen voor financiële rapportage opstelt, dat klimaatrisico’s onder de bestaande richtlijnen expliciet moeten worden benoemd. De 38 investeerders spreken bedrijven daar nu in het openbaar op aan.

Invloed door engagement
Ze willen invloed uitoefenen door ‘engagement’ (overleg met bedrijven), door tijdens aandeelhoudersvergaderingen tegen benoemingen te stemmen, en door aandelen te verkopen. „Bedrijven kunnen zich niet langer veroorloven te negeren wat klimaatverandering voor hun bedrijfsvoering betekent”, aldus topvrouw Stephanie Pfeifer van IIGCC in een persbericht.

De IIGCC is al langer in gesprek met de Europese olie- en gasbedrijven Shell, Total en BP, en met hun accountants, en noemt die bedrijven als positieve voorbeelden. In het afgelopen jaar verlaagden Shell en BP de te verwachten olie- en gasinkomsten waarmee ze rekening houden, niet alleen door de coronacrisis maar ook vanwege klimaatrisico’s.

Shell, Total en BP schreven dit jaar ieder miljarden af op hun bezittingen. Elk van de drie oliebedrijven zegt dat zijn activiteiten nu „passen” bij het klimaatakkoord van Parijs, al krijgen die beweringen ook veel kritiek. Zowel beleggersinitiatief TPI als financiële ngo Carbon Tracker concludeerde eerder dit jaar dat nog geen enkel olie- en gasbedrijf zijn uitstoot voldoende reduceert om aan het Parijsakkoord te voldoen.