Korte vluchten Schiphol stoten net zoveel uit als Hemwegcentrale

Door Frans van den Berg

SCHIPHOL - Veertig procent van de vluchten op Schiphol is tot een afstand van 750 kilometer. Die vluchten stoten 3,48 Mton CO2 uit, wat net zoveel is als de kolengestookte Hemwegcentrale in Amsterdam die volgende maand dicht gaat om aan de klimaatdoelen te voldoen.

In opdracht van Greenpeace heeft Royal HaskoningDHV het aantal korte vluchten op een rij gezet. Dat in aanloop naar het protestfestival dat half december op de luchthaven Schiphol wordt gehouden. De milieuorganisatie eist dan een klimaatplan van Schiphol.

Het rapport dat Haskoning heeft gemaakt moet als aanzetje dienen, al staat daar weinig opzienbarends in. In mei 2018 kwam het bureau al met een rapport over de mogelijkheden om korte vluchten te vervangen door de trein. Tien werden 31 kansrijke bestemmingen binnen 750 kilometer bekeken die goed zijn voor 176.000 van de 500.000 vluchten per jaar op Schiphol. Dat aantal korte vluchten zou gehalveerd kunnen worden wanneer het spoor wordt verbeterd.

Londen
Nu heeft Haskoning alle bestemmingen binnen 750 kilometer bekeken. Dan gaat het om 196.563 vluchten naar in totaal 54 bestemmingen. Zoals al langer bekend is, wordt het meest op Londen gevlogen (zestig keer per dag). Volgens de onderzoekers komt dat omdat er veel maatschappijen vluchten aanbieden en zo elkaar beconcurreren. Daarnaast zijn er zes luchthavens in en rond Londen. Londen Heathrow is voor British Airways een zogeheten hub, waarbij passagiers ook overstappen op verre vluchten. Toch is maar tien procent van de passagiers op Londen een overstapper. Negentig procent moet er echt zijn.

Na Londen worden de meeste passagiers vervoerd naar Munchen, Kopenhagen en Parijs, die ook overstapvliegvelden zijn. Zestig procent van de passagiers stapt op de route Parijs en Schiphol op die vliegvelden over. Bovendien stelt Haskoning zijn het niet alleen overstappers van korte vluchten op verre bestemmingen, er zijn ook veel passagiers die binnen Europa overstappen. Bij voorbeeld vanaf Hamburg via Schiphol naar Manchester.

Het bureau heeft niet uitgerekend hoeveel korte vluchten kunnen worden vervangen door treinreizen, maar alleen Parijs, Brussel, Londen, Berlijn en Frankfurt hebben een rechtstreekse verbinding. Daarbij is niet gekeken naar de prijs van het treinticket, het aantal ritten per dag en de tijdsduur.

Trein
Greenpeace trekt meteen de conclusie dat in veel gevallen de korte vluchten zijn te vervangen door een treinrit. „Ruim één op de drie vliegtuigen die opstijgt vanaf Schiphol vliegt niet verder dan 750 kilometer. Wij vinden het schokkend dat er zoveel vluchten zijn op ultrakorte afstand, want 750 kilometer is in veel gevallen een afstand die je prima met de trein kunt afleggen”, aldus Dewi Zloch, campagneleider klimaat namens Greenpeace.

„Vervang deze zinloze vluchten voor treinen of de elektrische bus. Zo kunnen we flinke klimaatwinst boeken en verdwijnt veel van de overlast voor de omgeving en de natuur’’, stelt Zloch voor. ,,Schiphol bestaat om ons te verbinden met de rest van de wereld, dat hoeft echt niet alleen met het vliegtuig.”

Haskoning komt voor alle korte vluchten uit op een uitstoot van 3,48 megaton CO2. Dat is net zoveel als de Hemwegcentrale in Amsterdam, welke kolencentrale eind dit jaar moet sluiten. Juist deze korte vluchten van maximaal anderhalf uur genereren meer uitstoot per kilometer, door de hoge uitstoot bij landen, taxiën en opstijgen. „Het is niet te bevatten dat in deze tijd van klimaatcrisis er zoveel korte afstandsvluchten zijn. We zetten in op minder uitstoot op alle fronten, dat moet dus ook gelden voor de luchtvaart. Dat betekent krimp van het aantal vluchten, want vliegen zonder uitstoot gaat de komende decennia helaas nog niet lukken. Schiphol weet dit ook, maar in plaats van dat zij met goed klimaatbeleid komt, kiest zij voor groei van het vliegverkeer. Dat is onverantwoord.”

Plan
Schiphol is met de andere sectorpartijen al druk bezig om plannen te maken om de impact van het vliegen te verkleinen. In januari moet er een nieuw pakket maatregelen op tafel liggen om de geluidshinder voor omwonenden te verminderen. Overigens is dat ook een voorwaarde die de minister heeft gesteld om 40.000 nieuwe vluchten toe te staan en blijft de minister inzetten op opening van Lelystad van vakantievluchten.

KLM zet de komende jaren in op meer biokerosine. Het bedrijf SkyNRG wil bij de Eemshaven in Groningen de eerste Europese fabriek bouwen. Easyjet die veel korte vluchten uitvoert, mikt op hybride vliegtuigen en elektrisch vliegen. Bovendien gaat Easyjet op alle vluchten de CO2-uitstoot compenseren voor alle passagiers. KLM heeft ook een eigen compensatieprogramma, maar dat is op vrijwillige basis. KLM is wel van plan op termijn alle Brusselse vluchten te vervangen door de trein, waardoor er landingsrechten vrijkomen voor nieuwe (intercontinentale) bestemmingen.