Khadija Arib wil de stem zijn van omwonenden bij Schiphol:
| | |
Het Parool
Oud-Kamervoorzitter Khadija Arib, krap vier maanden voorzitter van de Maatschappelijke Raad Schiphol, wil een stem geven aan het wantrouwen rondom de luchthaven, waar bewoners zich al decennia ongehoord voelen, genegeerd door de politiek en de luchtvaartsector. ‘Het negeren van omwonenden gaat weer gewoon door.’
Khadija Arib, oud-Kamerlid voor de PvdA en tussen 2016 en 2021 voorzitter van de Tweede Kamer, is sinds maart voorzitter van de Maatschappelijke Raad Schiphol (MRS), het adviesorgaan van bewonersgroepen rondom Schiphol. In die korte tijd heeft ze al vier stomende brieven richting Den Haag gestuurd.
Zo riep ze de informateurs op om bij de onderhandelingen over een nieuw kabinet de krimp van het aantal vluchten op Schiphol een rol te laten spelen. Daarop volgde een brief – en deze week een inspraakreactie – waarin ze namens de raad bezwaar maakt tegen de ‘uitholling’ van de krimpplannen in de nadagen van demissionair luchtvaartminister Mark Harbers.
Extra overlast
En toen was er vorige week de ophef over de zomerherrie die de komende maanden ontstaat door onverwacht lang baanonderhoud op Schiphol. Door geblunder bij Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) en schoorvoetende toestemming van Harbers krijgt een groot deel van de Schipholregio tot september te maken met extra overlast, omdat 11.000 vluchten méér over Amsterdam, Amstelveen, Duivendrecht en Weesp worden geleid.
“Dat is heel kwalijk,” zegt Arib vanachter de ochtendkoffie in een café in De Baarsjes. “Michiel van Dorst (topman LVNL) belde me pas toen het besluit al was genomen. En nu willen ze het gesprek aangaan met omwonenden om het allemaal uit te leggen. Ik heb gezegd: alleen als de werkzaamheden worden opgeschort. Maar dat gebeurt niet.”
“Het negeren van omwonenden gaat weer gewoon door. Net als de afgelopen decennia. Dit kan gewoon niet.”
De MRS bestaat al een jaar maar raakte vleugellam toen voorzitter Eddy van Hijum twee maanden na de start terugkeerde naar de landelijke politiek. Arib vertrók juist uit Den Haag na meldingen van grensoverschrijdend gedrag tijdens haar periode als Kamervoorzitter. Aantijgingen die ze tot op de dag van vandaag bestrijdt.
Er waren in het verleden veel overlegorganen: de Alderstafel, de Omgevingsraad Schiphol. Die hebben volgens bewonersgroepen weinig uitgehaald, omdat afspraken nooit bij wet werden vastgelegd en de luchtvaartsector alleen maar groei nastreefde. Dreigt dat niet weer?
“Ik zie bij veel bedrijven en partijen het besef dat ze moeten veranderen, maar niet in de luchtvaartsector. Die blijft lobbyen voor groei, op basis van zogenaamd stillere vliegtuigen. Hun aandeelhouders profiteren daarvan, maar omwonenden hebben er niets aan. Die horen het verschil niet.”
“Luchtvaartmaatschappijen beseffen niet dat er definitief iets is veranderd in de politiek en de samenleving. Ik proef geen zelfreflectie, het besef dat almaar groei niet langer de oplossing is.”
De MRS claimt alle omwonenden van Schiphol te vertegenwoordigen, maar is dat ook zo? De tien vertegenwoordigers komen uit bewonersgroepen waarvan niet altijd duidelijk is wie ze representeren en ze zijn via een onduidelijk systeem verkozen
.“Ik ben voor de kennismaking bij alle MRS-leden thuis geweest. Maar ook bij mensen die niet in de raad zitten. Een gezin in Amstelveen dat een zelfbouwhuis heeft neergezet, helemaal duurzaam, prachtig geïsoleerd. Maar ze hebben het nu toch te koop staan vanwege het vlieglawaai.”
“Ik ben op buurtbijeenkomsten geweest, in Leimuiden bijvoorbeeld. Daar komt het hele dorp bijeen, kinderen, ouderen. Meer gemeenschapszin dan ik in Amsterdam zie.”
“Te vaak horen omwonenden: dan ga je toch ergens anders wonen? Ik was in Aalsmeer bij een echtpaar dat is opgegroeid onder de vliegtuigen en er al veertig jaar woont. Maar de laatste jaren is het voor hen niet meer uit te houden. Moeten die dan verhuizen?”
In uw advies aan de kabinetsformateurs staat dat ‘de luchtvaartsector met andere sectoren concurreert om schaarse arbeidskrachten’. Met andere woorden: als vanwege krimp banen op Schiphol verloren gaan, komen die mensen wel elders aan het werk. U vertegenwoordigt toch ook die tienduizenden mensen die rondom Schiphol wonen en met plezier op de luchthaven werken?
“Natuurlijk is werkgelegenheid belangrijk, maar het belang ervan wordt uitvergroot door de luchtvaartsector. Er wordt gedaan alsof de economie in elkaar stort en mensen massaal worden ontslagen als het aantal vluchten op Schiphol afneemt of KLM met het overstapmodel stopt. Dat is niet zo. Dat wordt in verschillende onderzoeken gerelativeerd.”
“Wat is het economische belang van al die transferpassagiers op doorreis? We hebben al die bestemmingen helemaal niet nodig. We zijn een dichtbevolkt land, Nederland kan dat niet meer behappen. Natuurlijk moet werk behouden blijven, maar wel op een ander type vliegveld, dat ondergeschikt is aan de leefomgeving. Gezondheid staat voorop.”
Wordt de MRS met leden uit groepen die stuk voor stuk forse krimp willen, niet vooral een tégenorgaan? Waar is de andere kant? Er gaan deze zomer zeven miljoen Nederlanders met het vliegtuig op vakantie.
“Deze constructie is op dit moment prima. Veel adviesorganen, zoals de Gezondheidsraad, bestaan uit wetenschappers. Ik vind het juist mooi dat de MRS een stem aan búrgers geeft. Wat me opvalt, is de enorme kennis die individuele leden hebben. Over normen, over techniek, regels, afspraken. Dat hebben ze allemaal in eigen tijd opgebouwd.”
“Je ziet dat de emancipatie van burgers groeit. Men is beter op de hoogte, mondiger. Mensen nemen geen genoegen meer met wat de overheid zegt. De MRS is een vorm van burgerparticipatie waarvan we in de toekomst in veel meer situaties gebruik moeten maken.”
“Het algehele wantrouwen tegen de overheid komt niet uit de lucht vallen. Dat zien we in Groningen, bij de toeslagenaffaire, Tata Steel en al decennia rondom Schiphol. Het lukt democratisch gekozen overheden – Den Haag, provincies, gemeenten – niet om burgers daarin goed te vertegenwoordigen.”
“De MRS geeft dat wantrouwen een stem. Veel omwonenden accepteren niet meer dat hun gezondheid wordt bedreigd door Schiphol. Ze eisen een betere leefomgeving zonder milieuvervuiling en slaapverstoring.”
Niet de MRS maar bewonersgroep Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder (RBV) kreeg het bij de rechter voor elkaar dat de staat binnen een jaar maatregelen moet treffen om omwonenden te beschermen tegen vlieghinder.
“Dat is onze taak ook niet. De MRS brengt gevraagd en ongevraagd advies uit. Het kabinet moet dat gemotiveerd overnemen of afwijzen. Het staat iedereen vrij om los daarvan iets te vinden of naar de rechter te stappen, ook als het MRS-leden zijn. Ik vind het ongelooflijk dat die rechtszaak nodig was en dat de overheid al die jaren niet zelf heeft ingegrepen.”
Mark Harbers heeft dat geprobeerd met zijn krimpplannen.
“Een minister van VVD-huize nota bene! De eerste die ooit zijn nek heeft uitgestoken voor omwonenden. Jammer dat hij de politiek verlaat. En jammer dat hij op het laatst nog eventjes zijn ingrepen afzwakt.”
Harbers heeft ook keer op keer zowel de MRS als de luchtvaartsector in het hemd gezet met allerlei maatregelen zonder enig overleg of zelfs maar informatie vooraf. Zoals laatst toen de krimp werd teruggedraaid van 60.000 naar 30.000 vluchten per jaar.
“Dat gedrag leidt al jaren tot grote frustratie, woede zelfs bij omwonenden. Keer op keer worden ze overvallen door maatregelen. Dat hebben we de minister ook laten weten.”
“Ik ben ook teleurgesteld dat Harbers in hoger beroep is gegaan tegen de RBV-uitspraak. Het is wéér de landsadvocaat tegen de burgers. Hebben we dan niks van de toeslagenaffaire geleerd? Als ze over burgers blijven walsen, hebben we over een tijdje misschien wel een Schipholenquêtecommissie.”
Er komt nu een regering waarin drie van de vier partijen zijn voortgekomen uit dat maatschappelijk ongenoegen. Toch hoor je ze nauwelijks over Schiphol. Sterker: in het hoofdlijnenakkoord staat dat de mogelijkheid om bezwaar te maken tegen overheidsmaatregelen moet worden ingeperkt.
“Dat is verontrustend. Dat betekent dat het recht van de sterkste blijft gelden. Degenen met geld, zoals de staat met belastinggeld of maatschappijen met lobbybudgetten, trekken dan aan het langste eind. Burgers worden weer weggezet. Daar moet echt iets aan gedaan worden.”
“Als de nieuwe regering het vertrouwen van burgers wil terugwinnen, moet ze luisteren naar een adviesorgaan van bewonersvertegenwoordigers die een wettelijke taak heeft. Anders heb je een geloofwaardigheidsprobleem. Beleid zonder draagvlak leidt tot problemen zoals in Groningen en de toeslagenaffaire.”
PVV, de grootste vriend van de luchtvaart, levert de nieuwe minister
“Ik kan me niet voorstellen dat deze partijen een andere koers varen dan wat nu door Harbers en de rechter is ingezet. PVV was bij de verkiezingen de grootste partij in onder meer Uithoorn, een gemeente met heel veel overlast. Zij kunnen die kiezers niet negeren. Laat het nu maar zien.” Bekijk bericht op "Het Parool"
![[Vliegroutes Schiphol afgelopen maand]](https://www2.vlieghinder.nl/plots/_cache/recent/_thumbnails/_afgelopen_maand.jpg "Vliegroutes boven Nederland van de afgelopen maand")
Geplaatst door Jaap de Groot uit Bussum