Platform Vlieghinder Kennemerland
 

Kankerverwekkende uitstoot door luchtvaart is gigantisch, minister zint op maatregelen

 |
 Geplaatst door: Redactie (Wim) 
 |
 Bekeken: 708 
|
 trouw.nl - 31-03-2023 
roetend_vliegtuig.jpg
Vliegtuigwalm nabij luchthaven
Credit: Danny Walsh

Door Hanne Obbink

Voor de industrie gelden grenzen, voor de luchtvaart niet. Die stoot onbeperkt enorme hoeveelheden ‘zeer zorgwekkende stoffen’ uit. Benzeen is het gevaarlijkst.

De luchtvaart stoot gigantisch veel kankerverwekkende stoffen uit, véél meer dan wat in de industrie is toegestaan. Voor de uitstoot van vliegtuigen gelden namelijk geen beperkingen, omdat die niet uit een schoorsteen komt, maar over een groter gebied wordt verspreid. Minister Harbers (infrastructuur) broedt nu op maatregelen, schrijft hij aan de Tweede Kamer, maar daarvoor is eerst meer onderzoek nodig.

Het gaat om ‘zeer zorgwekkende stoffen', en die worden niet voor niets zo genoemd. Ze kunnen kankerverwekkend zijn en schadelijk voor de voortplanting, ze kunnen menselijke genen veranderen en zich in de voedselketen ophopen en ze worden slecht afgebroken. Dat is de reden dat de industrie zich bij de uitstoot van zulke stoffen moet houden aan strenge grenswaarden.

De uitstoot van de luchtvaart gaat die grenswaarden erg ver te boven, blijkt uit onderzoek van TNO in opdracht van minister Harbers. Het meest opzichtig gebeurt dat met formaldehyde, een stof waarvan inderdaad vaststaat dat die kanker kan veroorzaken. De industrie mag daarvan hoogstens 2,5 gram gemiddeld per uur uitstoten, Schiphol kwam in 2019 uit op een uurgemiddelde van maar liefst 5514 gram.

Ook de uitstoot van zes andere zeer zorgwekkende stoffen overschrijdt de normen voor de industrie heel ruim. “Benzeen is de gevaarlijkste”, zegt emeritus hoogleraar milieuchemie Jacob de Boer met een blik op de cijfers: 753 gram per uur, terwijl de norm voor de industrie op maximaal 2,5 gram ligt. “Mijn hemel!”

Een pad met kleine schoorstenen
“Ik kan me voorstellen dat mensen zich daar zorgen over maken”, schrijft Harbers aan de Kamer. Maar hij wil deze gegevens ook ‘in perspectief plaatsen’. Die grenswaarden voor de industrie gelden voor wat er uit een schoorsteen komt, en dat heeft rechtstreeks invloed op de luchtkwaliteit eromheen. Maar vliegtuigmotoren zijn een mobiele bron: die creëren een ‘pad met allemaal kleine schoorstenen’, met veel minder directe gevolgen voor de kwaliteit van de lucht.

Toch is het gebied waarover de luchtvaart haar zeer zorgwekkende stoffen verspreidt niet groot. Sowieso gelden de uitstootcijfers uit het TNO-onderzoek alleen voor de zogeheten LTO-fase van de vlucht: het landen vanaf en opstijgen tot ongeveer 900 meter. Binnen dit beperkte deel van het vliegtuigverkeer wordt bovendien 94 procent van schadelijke stoffen uitgestoten bij het taxiën, dus op het vliegveld zelf. Dat ‘pad met schoorstenen’ is dus niet erg uitgestrekt.

“Voor de mensen die op de platforms van Schiphol werken, zijn dit echt zorgwekkende cijfers”, zegt De Boer. “Voor de omwonenden hangt het ervan af hoe ver ze van Schiphol af wonen, hoe de wind staat en hoe snel deze stoffen verdund raken. Maar laat duidelijk zijn: van dit soort uitstoot moeten we zien af te komen.”

Normen moeten handhaafbaar zijn
De uitstoot komt vooral vrij als kerosine niet volledig verbrand wordt, en dat gebeurt het meest als de vliegtuigmotor niet op vol vermogen draait – vandaar dat taxiën zo vervuilend is. Laat bij dat taxiën het vliegtuig voortaan op één motor draaien, oppert TNO daarom, die dan dus meer vermogen moet leveren. Of zet elektrische vliegtuigslepers in, en houd in elk geval de taxi-routes kort.

Minister Harbers studeert daarnaast op het invoeren van grenswaarden voor de luchtvaart. Maar de hoogte daarvan moet dan wel ‘handhaafbaar’ zijn. Daarom wil hij eerst uitzoeken hoe de uitstoot zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld en wat er te verwachten valt van nieuwe, schonere vliegtuigen. Ook wil hij weten welke stoffen precies de meeste vervuiling rond luchthavens veroorzaken. Hij hoopt daarover in het najaar uitsluitsel te kunnen geven.

Toevoeging redactie vlieghinder.nl
SchipholWatch geeft commentaar op dit onderwerp. Lees hier.

Bekijk bericht op "trouw.nl - 31-03-2023"

Reacties op dit bericht

Geplaatst door Jaap uit Bussum

Eerst maar weer eens langdurig de zaak gaan onderzoeken om er later achter te komen dat het allemaal al bekend was.

Geplaatst door B. van Marlen uit Uitgeest

‘Maar vliegtuigmotoren zijn een mobiele bron: die creëren een ‘pad met allemaal kleine schoorstenen’, met veel minder directe gevolgen voor de kwaliteit van de lucht.

Toch is het gebied waarover de luchtvaart haar zeer zorgwekkende stoffen verspreidt niet groot. Sowieso gelden de uitstootcijfers uit het TNO-onderzoek alleen voor de zogeheten LTO-fase van de vlucht: het landen vanaf en opstijgen tot ongeveer 900 meter.’

Dat valt nog te bezien. De tipwervels van vliegtuigen op 600-700m kunnen best zorgen voor depositie van deze stoffen op onderwonenden. Ik heb al regelmatig bij ons in Uitgeest de kerosine kunnen ruiken, vooral bij vriezend weer en hoge luchtdrukl! Een studie rond het vliegveld van Seattle liet zien dat ultrafine particles (UFP) in een gebied van 10 nm (ca. 18.5 km) verwijderd van een lucht¬haven kunnen neerslaan vooral bij dalend verkeer (UECNA UFP-webinar). Vergeet ook niet dat over een heel groot gebied in Zuid- en Noord-Holland op hoogtes rond de 600m (2000 vt) wordt gevlogen.

‘De uitstoot komt vooral vrij als kerosine niet volledig verbrand wordt, en dat gebeurt het meest als de vliegtuigmotor niet op vol vermogen draait – vandaar dat taxiën zo vervuilend is.’

Dit treedt ook op bij dalend verkeer, en zeker straks onder vaste routes. De mensen hieronder krijgen niet alleen de volle laag qua herrie, maar wellicht worden ze ook nog eens vergiftigd met die uitstoot, die ook de grond kan raken!

‘Minister Harbers studeert daarnaast op het invoeren van grenswaarden voor de luchtvaart. Maar de hoogte daarvan moet dan wel ‘handhaafbaar’ zijn. Daarom wil hij eerst uitzoeken hoe de uitstoot zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld en wat er te verwachten valt van nieuwe, schonere vliegtuigen.’

Als hier net zo goed wordt ‘gehandhaafd’ als bij geluidhinder, dan belooft dit niet veel goeds. Die mooie nieuwe vliegtuigen gaan het aantal vluchten nog veel verder opvoeren en ik vraag me af of deze emissies wel werkelijk gaan afnemen. En zo’n studie tilt de zaak over de beslistermijn heen!

Uit voorzorg moet men nu de krimp snel gaan doorzetten. Als de rechter straks de sector gelijk geeft en de groei wordt teruggedraaid dan is het pad geopend voor nog veel meer onrechtmatig handelen! Van een rechtsstaat die zijn burgers beschermd is dan totaal geen sprake meer!

Geplaatst door Wobbe uit Amsterdam

De niet-te-vermijden deskundigen vallen de minister bij: er moet eerst meer onderzoek komen. Die berekeningen van het TNO zeggen niets, zeggen ze, de concentraties kankerverwekkende stoffen moeten worden gemeten. Alleen zo krijg je betrouwbaar inzicht in de mate waarin ze aanwezig zijn in het leefmilieu.

Zo’n onderzoek hoeft in principe niet lang te duren. Het PvdD kamerlid van Raan kondigde al aan met een plan te komen voor een meetnetwerk rond de luchthavens.

BNN/VARA