Kan Lelystad Airport dan eindelijk open als de omstreden laagvliegroute boven Overijssel verdwijnt?

Door Paolo Laconi

Jarenlang is er gesteggeld over de laagvliegroute van Lelystad Airport boven Overijssel. Inwoners, gemeenten, de provincie: allemaal zijn ze tegen en vrezen ze voor fikse overlast. Als een duveltje uit een doosje komt vliegvelddirecteur Jan Eerkens nu met het plan om de omstreden laagvliegroute te schrappen. Maakt zijn voorstel de opening van Lelystad Airport mogelijk? Vijf vragen over de kwestie.

1. Wat is er aan de hand?
Ineens was daar Lelystad Airport-directeur Jan Eerkens met een opvallend voorstel. In een brief aan demissionair minister van Infrastructuur Mark Harbers pleit hij ervoor de Lelystad-aanvliegroute boven Overijssel te schrappen. Deze zogenoemde ‘laagvliegroute’ is al jaren een heet hangijzer dat er mede voor zorgt dat Lelystad Airport nog altijd niet open is als vakantievliegveld.

Inwoners hebben veel zorgen over de route. Vliegtuigen moeten tussen Lemelerveld en Zwolle noodgedwongen laag vliegen (1800 meter), met mogelijke overlast tot gevolg. Voor zowel de Tweede Kamer als de minister is het een harde voorwaarde dat de laagvliegroute verdwijnt voordat Lelystad Airport open mag.

Met het voorstel de omstreden vliegroute dan maar helemaal te schrappen, kiest vliegvelddirecteur Eerkens de vlucht naar voren. Luchtverkeersleiding Nederland gaat onderzoeken of het plan haalbaar is.

2. Wat zijn de gevolgen van het eventueel schrappen van de laagvliegroute?
Lelystad Airport moet een vakantievliegveld worden met vluchten naar bestemmingen rond de Middellandse Zee. Verreweg de meeste vliegtuigen komen dus uit het zuiden en zouden via de laagvliegroute boven Overijssel naar Lelystad vliegen. Als die er niet meer is, moeten vliegtuigen uitwijken naar twee andere naderingsroutes.

Eén vliegroute loopt vanuit het noorden van Duitsland, via Groningen en Drenthe over de Noordoostpolder en de Kop van Overijssel. Bij de andere optie komen vliegtuigen uit westelijke richting over het IJsselmeer en maken boven de Noordoostpolder en de Kop van Overijssel een bocht richting Lelystad. In beide gevallen moeten vliegtuigen een stuk omvliegen.

De diverse aanvliegroutes zijn hier te zien. De rode route zou volgens Lelystad Airport moeten sneuvelen.

Voor inwoners van bijvoorbeeld Steenwijk, Genemuiden, Creil, Marknesse of Ens zou het schrappen van de laagvliegroute slecht nieuws betekenen. Op de naderingsroutes boven hun regio zal er immers meer gevlogen worden.

Hoeveel meer? Volgens Lelystad Airport gaat het de eerste jaren om zo’n 7 tot 8 vluchten per dag.

3. Er wordt gewerkt aan een volledige herziening van het Nederlandse luchtruim, wat bekent dat voor Lelystad Airport?
Omdat het luchtruim boven Nederland vol zit, is het ministerie een paar jaar geleden begonnen aan een omvangrijke herziening van het luchtruim. Vanaf de tekentafel worden vliegroutes van en naar Nederlandse luchthavens opnieuw ontworpen. Dus óók die van Lelystad Airport.

Uitgangspunt is dat vliegtuigen te allen tijde snel kunnen opstijgen en landen. Dit voorkomt dat er opnieuw lawaaiige laagvliegroutes ontstaan. Tussen 2026 en 2030 worden de herziene routes stap voor stap ingevoerd. Het kan maar zo dat er voor Lelystad Airport dan andere uit- en aanvliegroutes gaan gelden.

4. Welke hindernissen moet Lelystad Airport nog nemen om eindelijk open te kunnen?
Demissionair minister Harbers liet medio vorig jaar weten dat Lelystad Airport nog aan twee belangrijke voorwaarden moet voldoen om open te kunnen: de luchthaven moet een geldige natuurvergunning hebben en de kwestie-laagvliegroute moet zijn opgelost.

Om aan die laatste voorwaarde te voldoen, komt vliegvelddirecteur Eerkens nu met het voorstel de laagvliegroute te schrappen. Aan de eerste voorwaarde wordt hard gewerkt. Om een cruciale natuurvergunning te krijgen, heeft Lelystad Airport stikstofruimte nodig. Vorig jaar heeft eigenaar Schiphol Group voor dit doel verschillende boerenbedrijven opgekocht. In december hoopt Lelystad Airport de definitieve aanvraag de deur uit te doen. Mogelijk dat de luchthaven de felbegeerde natuurvergunning begin volgend jaar bemachtigt.

Dat is dan wel een vergunning voor maximaal 10.000 vliegbewegingen. Op termijn wil Lelystad Airport groeien naar 45.000 vliegbewegingen per jaar. Daarvoor is een nieuwe natuurvergunning nodig. Maar dat is van later zorg, denken ze bij Lelystad Airport. Eerst het vakantievliegveld maar eens openen.

5. Het laatste woord is aan de politiek: ligt het project Lelystad Airport daar goed?
Het huidige kabinet was van plan om in 2024 een definitief besluit te nemen over de opening van Lelystad Airport. Nu het kabinet is gevallen en er in november nieuwe verkiezingen zijn, is de verwachting dat dit besluit wordt doorgeschoven naar de volgende regering en Tweede Kamer. En dan ligt alles weer open.

De laatste peilingen voorspellen voor Lelystad Airport weinig goeds. Juist partijen die zeer kritisch zijn op het openen van het vakantievliegveld – zoals BBB, PvdA/GroenLinks en de partij van Pieter Omtzigt – staan er goed voor.