I&W druk met juridisch gesjoemel rond nieuwe Omgevingswet

De gedachte achter de nieuwe Omgevingswet die volgend jaar van kracht wordt is om mensen beter te beschermen tegen onder meer geluidsoverlast. De herrie van vliegtuigen wordt daarom extra zwaar meegeteld in het totaalplaatje. Voor het ministerie van Infrastructuur (I&W) reden om de gevolgen voor de vliegindustrie met man en macht te beperken.
Dit valt op te maken uit een stapel papieren die demissionair staatssecretaris Steven van Weyenberg medio december aan de Tweede Kamer stuurde. Daarin worden allerlei juridische trucs onderzocht om vliegtuiglawaai toch maar vooral geen rem te laten zijn op de eventuele groei van Schiphol en andere vliegvelden.
Vanwege de hoge irritatiefactor van vliegtuiggeluid moet in de Omgevingswet het lawaai veel zwaarder worden meegeteld in het totaalplaatje. Maar dat levert een gevaar op voor de luchtvaartsector. Volgens de huidige rekenmethode worden richtwaarden zoals van de Wereldgezondheidsorganisatie al ver overschreden, de nieuwe methode zorgt voor een explosieve stijging van het aantal slachtoffers.
De Omgevingswet leidt er volgens de stukken toe dat er maar liefst drie tot vijf keer zoveel ernstig gehinderden worden erkend rond Schiphol. Dat is in lijn met de ervaringen van veel omwonenden die nu te maken hebben met vliegherrie, maar buiten de officiële geluidscontouren wonen en volgens I&W derhalve geen recht van spreken hebben.
Landsadvocaat Pels Rijcken zocht uitweg
Dit gevolg van de nieuwe wet staat onder meer de zo noodzakelijke woningbouw in de weg. Reden voor het ministerie om juristen van het in opspraak geraakte kantoor van de landsadvocaat Pels Rijcken naar mogelijkheden te laten zoeken om de wet te omzeilen.
Zij komen al snel tot de conclusie dat I&W zich weinig zorgen hoeft te maken, omdat er toch geen harde normen bestaan voor vlieglawaai. Dat verandert niet met de introductie van de nieuwe wet. Zolang een gemeente maar netjes formuleert waarom het belang van de nieuwbouw groter is dan het belang van de aanstaande bewoners om gevrijwaard te blijven van vliegherrie, is er niets aan de hand.
“Het probleem zit in de aangepaste regels”, zo leggen de peperdure advocaten uit. “Aan de situatie zelf verandert niets. Het enige probleem is dat de overheid nu met een grondiger motivatie moet komen om nieuwbouw alsnog mogelijk te maken.
Handleiding voor het omzeilen van de wet
Als gevolg van dit advies wil I&W een soort handleiding gaan opstellen voor gemeenten, waarmee ze eenvoudig een ‘juridisch houdbare’ motivatie kunnen opstellen om woningen te bouwen in een zwaar door de luchtvaart geteisterde omgeving.
Die handleiding moet straks zelfs zó ver gaan dat ook mensen die nu al te maken hebben met veel vliegoverlast nog eens extra kunnen worden belast. “Er is ons geen jurisprudentie bekend dat dit door de rechter niet wordt toegestaan”, aldus kortweg het advies van de advocaten.
Wel helpt het overheden bij de rechter als van tevoren een beleid is vastgesteld. Dan kan zelfs een jaargemiddelde van meer dan 70 decibel worden verantwoord, denken de specialisten bij Pels Rijcken. Belangrijk is dan wel dat ‘bewoners weten waarvoor ze tekenen’. De vliegherrie moet daarom in het koopcontract worden opgenomen, zodat kopers in een later stadium – wanneer zij er achter zijn gekomen hoe erg de overlast is – geen poot hebben om op te staan.
Drie scenario’s in dienst van de luchtvaart
Het ministerie snapt heel goed dat vliegherrie een groot probleem vormt en werkt daarom aan drie scenario’s om de gevolgen voor de luchtvaart zoveel mogelijk te beperken. Op de korte termijn denken de ambtenaren ook na invoering van de Omgevingswet nog maar even vast te houden aan de oude beoordelingscriteria. Op de middellange termijn kunnen dan die criteria via de wetgeving worden aangepast en op de langere termijn willen ze de nieuwe Luchtvaartnota gebruiken om wederom een nieuwe uitzondering te creëren voor de luchtvaartsector zodat nergens meer rekening mee hoeft te worden gehouden.
De papieren die Van Weyenberg naar de Kamer stuurde, ademen de sfeer van de stikstofwetgeving waarbij het demissionair kabinet vooral keek naar juridisch houdbare trucs om de geest van de wet te omzeilen. Ook in de stukken van staatssecretaris Van Weyenberg (D66) wordt niet gekeken naar een oplossing voor de geluidsoverlast van vliegtuigen, maar gezocht naar manieren om de nog niet eens geëffectueerde wet vanaf dag één te omzeilen.
Angst voor afnemend draagvlak
De ambtenaren van het ministerie blijken zich volgens een meegestuurde ‘factsheet oplossingsrichtingen’ terdege bewust van de ophef die het gesjoemel met de Omgevingswet kan veroorzaken. Ze schrijven daar dat “het risico bestaat dat een uitzonderingspositie van de luchtvaartsector in de Omgevingswet kan leiden tot afnemend draagvlak onder de bevolking”.
Daarom hebben de ijverige I&W-ers daar al een oplossing voor bedacht: “Dit risico is te verkleinen door het probleem breder ‘aan te vliegen'”. Zo kan er worden gewezen op andere geluidsbronnen die afwijken van de standaard, zoals “windturbines of bepaalde soorten industrie”.
Het wijzen naar andere sectoren lost voor omwonenden helaas niet de problematiek van de luchtvaartoverlast op.
Al met al blijkt uit de stukken dat omwonenden van vliegvelden niet hoeven te rekenen op verbeteringen in hun leefomgeving door de nieuwe Omgevingswet. Hoewel de intentie van de wet goed is, werkt het ministerie met man en macht en via het inschakelen van peperdure adviseurs aan juridische oplossingen voor ‘real life’-problemen. Het gesjoemel duurt voort, ook richting Rutte IV.
Geplaatst door B. van Marlen uit Uitgeest
Het is juist wel de bedoeling dat de leefomgeving wordt verbeterd, aangezien velen in teveel herrie en vervuiling moeten leven. Elke regering die dit niet ondersteund moet worden weggestemd!
Dit bericht maakt een rechtszaak tegen de staat en de luchtvaart meer dan nodig. We zijn al veel te lang besodemieterd.