Inwoners strijden vier jaar lang tegen laagvliegroutes Lelystad Airport, maar er verandert niets

Door Paolo Laconi

De in deze regio zo verfoeide laagvliegroutes van Lelystad Airport boven het Vechtdal en de Noord-Veluwe gaan niet van tafel. Ondanks de herindeling van het luchtruim blijkt dat niet mogelijk. Een bittere pil voor inwoners en actiegroepen die al jaren strijden tegen de laagvliegroutes. Is hun strijd voor niets geweest?

Toen ingenieur Leon Adegeest van actiegroep HoogOverijssel gisteren de Kamerbrief van demissionair minister Cora van Nieuwenhuizen bekeek, groeide zijn verbazing met iedere zin die hij las. Zijn ergernis trouwens ook. Het stond er echt, zwart op wit: de laagvliegroute over het Vechtdal richting Lelystad Airport kan niet hoger. ,,We zijn vier jaar lang met mooie praatjes en beloftes aan het lijntje gehouden, maar nu puntje bij paaltje komt verandert er niets aan de laagvliegroutes”, zegt Adegeest geïrriteerd.

Laagvliegroutes zouden verdwijnen
Wat is er aan de hand? In juni 2017 werden de vliegroutes van het nog te openen vakantievliegveld Lelystad Airport gepresenteerd. Vanwege het vele Schipholverkeer zou extreem laag gevlogen gaan worden, op zo’n 1800 meter, boven grote delen van Overijssel en Gelderland. Een naderingsroute over het Vechtdal richting Zwolle en Kampen en een vertrekroute over de Noord-Veluwe van Wezep via Apeldoorn naar het zuiden werden al snel omgedoopt tot ‘laagvliegroutes’.

De reuring in de regio was groot. Provincies en gemeenten waren boos en inwoners richtten in korte tijd talloze actiegroepen op met namen als HoogOverijssel, Red de Veluwe en HoogoverWezep. Ook de Tweede Kamer eiste dat de laagvliegroutes omhoog gaan.

Herindeling luchtruim is megaklus
Van Nieuwenhuizen besloot twee jaar terug tot een volledige herindeling van het overvolle luchtruim boven Nederland. Doel van deze megaklus is onder meer om de laagvliegroutes van Lelystad Airport van tafel te krijgen. Maar dat gaat voor een deel niet lukken, blijkt uit een recente Kamerbrief van de minister. Ze schrijft: ‘Vanaf Lemelerveld is het niet mogelijk gebleken hoger te vliegen. Dit deel van de route (30 kilometer) zal dus op de oorspronkelijke hoogte van circa 1800 meter gevlogen worden.’

De fel gehekelde laagvliegroute waar al jaren tegen geprotesteerd wordt blijft dus bestaan. ,,Het staat nu zwart op wit dat er niets gaat veranderen”, zegt Dalfsenaar Leon Adegeest van HoogOverijssel en voorzitter van de Samenwerkende Actiegroepen Tegen Laagvliegen (SATL). ,,Er is door het ministerie altijd gezegd dat de laagvliegroutes zouden verdwijnen, dat ze omhoog zouden gaan. Niet dus. Al die mooie praatjes en beloftes zijn niets waard gebleken.”

Actievoerders maakten overuren: voor niets?
Vier jaar lang maakten Adegeest en zijn mede-actievoerders overuren om de laagvliegroutes van tafel te krijgen. Is al hun werk voor niets geweest? ,,De reden dat wij überhaupt bestaan is onze strijd om die laagvliegroutes van tafel te krijgen. Dat is niet gelukt. Het maakt extra duidelijk hoe onzinnig het is om Lelystad Airport te openen. Daar is in ons luchtruim helemaal geen ruimte voor.”

Ook bij HoogoverWezep zijn de druiven zuur. De honderden leden van deze actiegroep wonen in de omgeving Wezep en Hattem. Boven hun dorpen loopt straks een vertrekroute naar het zuiden. Dat zou aanvankelijk ook een laagvliegroute zijn, op zo’n 1800 meter. Een paar jaar terug is echter door het ministerie besloten dat vliegtuigen op deze route boven de Noord-Veluwe juist doorstijgen naar grotere hoogte.

"Dat gebeurt met vol motorvermogen waardoor er voor onze regio juist méér geluidsoverlast ontstaat”, vertelt Hattemerbroeker Jules van der Weerd van HoogoverWezep. ,,Als de piloot Wezep ziet liggen, zegt hij straks: ‘gas geven’. Dat wordt rampzalig voor onze leefomgeving. Een bak herrie wordt over ons uitgestort.”

Aanvankelijk hoopvol gestemd
Toen de minister in 2019 de herindeling van het luchtruim aankondigde, was Van der Weerd hoopvol gestemd. Als ze het luchtruim vanaf een blanco vel opnieuw zouden intekenen, viel er vast wel een oplossing te verzinnen voor de penibele situatie op de Noord-Veluwe. ,,We komen bedrogen uit, alles blijft bij hetzelfde.”

Toch levert de herindeling van het luchtruim elders in het land wél verbeteringen op. Zo lag er ook een laagvliegroute tussen Apeldoorn en Gorinchem. Daarvoor is nu een oplossing gevonden. Door het militair luchtruim open te stellen kan er op dat traject hoger gevlogen worden, wat vooral voordelen oplevert voor inwoners van de Betuwe.

Inwoners van het Vechtdal of de Noord-Veluwe hebben daar niet veel aan. Toch blijven de actievoerders strijdbaar. Zoals Robert Tieskens van Red de Veluwe. ,,Ons grotere doel is de opening van Lelystad Airport tegen te houden. In de Tweede Kamer hebben we voor dat standpunt de afgelopen jaren steeds meer bijval gekregen.”

Over het lot van de vakantieluchthaven wordt besloten in de kabinetsformatie. Ook Adegeest denkt dat de politiek het vliegveld niet meer opent. ,,Zeg nooit nooit, maar ieder weldenkend mens snapt dat je in tijden van klimaat- en stikstofcrisis geen nieuw vliegveld kunt beginnen. Gebeurt dat wel, dan is de politiek haar geloofwaardigheid volledig kwijt.”