Impact luchtvaart op Natura 2000-gebieden ruim vijf keer hoger dan voorgespiegeld

De stikstofdepositie door luchtvaart op beschermde Natura 2000-gebieden is ruim vijf keer groter dan door het ministerie van Infrastructuur wordt voorgespiegeld. Dit blijkt uit een recente wetenschappelijke publicatie van de TU Delft in Science of the Total Environment.

Het grote verschil tussen praktijk en berekening ontstaat doordat het ministerie de uitstoot van het vliegverkeer boven de 900 meter niet wil meerekenen, in strijd met Europese regels. Het verschil is in de praktijk nóg groter, omdat de depositie vanaf 25 kilometer afstand van Schiphol evenmin wordt meegerekend. Juist in het geval van bewegende stikstofbronnen (zoals vliegtuigen) is het belangrijk die wel mee te nemen.

Het onderzoek van de TU Delft bevestigt opnieuw dat in ons land alles in het werk wordt gesteld om de vliegindustrie uit de wind te houden als het gaat om de aangerichte milieuschade.

Eerder werd al duidelijk dat minstens 90 procent van de uitstoot wordt weggerekend, nu blijkt dat dit ook geldt voor 80 procent van de depositie – het neerslaan van de schadelijke stoffen op natuurgebieden die volgens Europese afspraken juist hersteld dienen te worden.

Nederland slechter vanwege intensief vliegverkeer
De stikstofdepositie van het vliegverkeer is niet evenredig verdeeld over het aardoppervlakte, zo meldt de studie niet onverwacht. Vooral gebieden waar het vliegverkeer intensief is, zoals in Nederland, is de depositie hoog.

Lokaal tot 6 procent van de stikstofdepositie afkomstig van vliegverkeer. Illustratie: TU Delft, zie hier.

Specifiek voor de Natura 2000-gebieden geldt dat de depositie van stikstofverbindingen door vliegverkeer tot 900 meter hoogte 1,38 kg per vierkante kilometer per jaar is, terwijl de totale depositie ruim vijf keer hoger ligt op 7,40 kilogram per vierkante kilometer per jaar.

Maar het zijn niet alleen de Natura 2000-gebieden die lijden onder de stikstof uit vliegtuigen. Zo blijkt de depositie op bossen met een factor tien te worden onderschat door de emissie boven de 900 meter niet mee te rekenen. Voor andere soorten, zoals mosrijke natuurgebieden, loopt dit op tot een factor twintig.

Ruim 90 procent uitstoot buiten de boeken
Wereldwijd levert de vliegindustrie 1,39 miljoen kilogram stikstofdepositie op. Daarvan wordt slechts 7,8 procent veroorzaakt tot een vlieghoogte van 900 meter, de rest daarboven. Toch neemt de Nederlandse overheid die 92,2 procent niet mee in zijn berekeningen.

De verspreiding van de depositie over grote gebieden maakt het volgens de onderzoekers moeilijk om beleid op te stellen dat kwetsbare natuurgebieden beschermt tegen de vliegindustrie. “Het huidige beleid concentreert zich op de lager uitgestoten verbindingen, maar uit ons onderzoek blijkt dat de gevolgen van de luchtverontreiniging voor natuur en volksgezondheid door de hoger uitgestoten stikstof een factor drie tot vier groter is.”

“De inspanningen moeten worden gericht op het terugbrengen van alle stikstofdepositie, ook die in de hogere luchtlagen. Daarbij is het van belang er rekening mee te houden dat de depositie niet noodzakelijkerwijs vlakbij vliegvelden neerkomt, maar ook verderweg plaatsvindt.”

Natuurvergunning onbestaanbaar
Deze wetenschappelijke conclusies staan haaks op het huidige beleid, waarbij de regering met rekentrucs alle uitstoot en depositie boven de 900 meter vlieghoogte en verderweg dan 25 kilometer van een vliegveld niet toerekent aan de vliegindustrie, maar indeelt bij de categorie ‘buitenland’.

Met deze nieuwe kennis is het onbestaanbaar dat minister Christianne van der Wal (Natuur & Stikstof) de natuurvergunningen voor de vliegvelden verleent. Wel toekennen betekent automatisch het verder beschadigen van kwetsbare natuurgebieden, in veel ernstiger mate dan nu wordt voorgespiegeld. De regels hierover zijn duidelijk, de minister weet dat en de rechter ook.