Herrie bron van overlast voor miljoen in Nederland

Door Edwin Timmer

Omwonenden van luchthavens zijn gevoeliger voor vliegtuigherrie dan twintig jaar geleden. Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM dat vandaag verschijnt. Het geluid van opstijgende en landende toestellen zorgt vaker voor ergernis, frustratie en slechte nachtrust.

Bij een geluidsniveau van 60 decibel ervaart tegenwoordig ruim 75 procent van de omwonenden rond Schiphol ernstige hinder. Dat percentage lag in 2002 op minder dan 50 procent, blijkt uit de studie Relaties Vliegtuiggeluid - hinder en slaapverstoring 2020 van het RIVM.

Ook rond de vliegvelden Rotterdam-The Hague, Eindhoven en Maastricht 'lijkt de ervaren hinder op dit moment groter dan we in het verleden zouden verwachten, op basis van bestaande methodes om verstoring te voorspellen', verklaart RIVM-onderzoeker Abhishek Sahai.

Een doorwrochte verklaring geeft de studie niet. Sahai: ,,Maar het is wel een trend dat ervaren overlast groeit. Dat zien we ook bij wegverkeer en zelfs bij de hinder die mensen ervaren van hun buren." Bij vliegtuigherrie is de toename wel extra duidelijk.

In de studie vergelijkt het RIVM de ervaren hinder in 2002 en in 2020. Dankzij de coronapandemie telde Schiphol in dat laatste jaar aanmerkelijk minder vliegbewegingen (401.000 versus 227.000). En toch was de ervaren overlast in 2020 omvangrijker.

Politieke doofheid voor de hulproep van omwonenden is volgens de Marcel Cobussen een verklaring voor de sneller ervaren hinder. ,,Burgers hebben het gevoel de controle te zijn kwijtgeraakt, omdat ze het idee hebben dat er niet naar hun klachten wordt geluisterd", aldus de hoogleraar Auditieve Cultuur aan de Universiteit Leiden. ,,Dan klaag je ook eerder over vliegherrie."

Cobussen noemt het heel zorgwekkend dat de overheid rond vliegvelden, maar in de nieuwe Omgevingswet ook bij industrie, voor geluidsregels uitgaat van jaargemiddelden. ,,Klachten worden amper nog ontvankelijk verklaard. Terwijl de piekbelasting heel hoog kan zijn. Jaargemiddelden vegen eigenlijk de realiteit weg." Ook bij autoverkeer en windturbines moet het geluid binnen jaargemiddelden blijven.

Met 'ernstige hinder' bedoelt het RIVM de verzameling van negatieve gevoelens die omwonenden ervaren, zoals ergernis, boosheid, ontevredenheid, agitatie en een gevoel van uitgeput raken. Slaapverstoring betekent dat mensen onvoldoende kunnen uitrusten voor de volgende dag. Beide kunnen leiden tot gezondheidsproblemen zoals een hogere bloeddruk en andere hart- en vaatziekten.

Secretaris Jan Boomhouwer van de Stichting Recht op Bescherming tegen Vliegverkeer (RBV) is niet verbaasd over de bevindingen uit het RIVM-rapport. Misschien maakte elk vliegtuig vroeger meer lawaai, maar tegenwoordig passen er veel meer vluchten binnen een geluidsnorm. ,,Het resultaat is dat je niet drie keer flink gestoord wordt, met verder stilte, maar dat de overlast alsmaar doorgaat. Daar worden mensen gestoord van."

Nul vertrouwen
Het aantal mensen dat rond Schiphol ernstige hinder ervaart zou zo'n 200.000 bedragen. Over heel Nederland schat het RIVM dat circa een miljoen mensen geluidsoverlast ervaren door vliegvelden, autoverkeer, treinen en windturbines. RBV-secretaris Boomhouwer: ,,Er is bij ons nul vertrouwen in wat het ministerie van Infrastrctuur en Waterstaat steeds voor Schiphol bedenkt."

De stilte uit de coronaperiode is mogelijk ook een reden waarom mensen gevoeliger zijn voor geluid. Cobussen: ,,Veel mensen, ook rond vliegvelden, hebben kennisgemaakt met een stillere omgeving. Het kan dus wel anders, realiseren ze zich. Zodra de geluidsoverlast dan weer toeneemt, is de ergernis ook groter."

Een belangrijke conclusie is volgens het RIVM dat de oude methode om geluidshinder rond vliegvelden te voorspellen, niet langer voldoet. De huidige opzet kan de invloed van niet-akoestische factoren niet bepalen. Met een gerichte studie op die aspecten zou dat wel mogelijk zijn.

Toevoeging redactie vlieghinder.nl
Zelfde onderwerp eveneens het AD, iets andere tekst. Zie hier .