Gezondheidseffecten vliegherrie blijken jarenlang onderschat

De negatieve gevolgen van vliegherrie blijken jarenlang veel te laag ingeschat. Dit concludeert het RIVM na een uitgebreid onderzoek onder omwonenden van vliegvelden in ons land. Al ruim twee decennia wordt gerekend met de verkeerde cijfers.

Het RIVM pakte het onderzoek deze keer grondig aan. Omwonenden werden onderzocht van alle burgervliegvelden in ons land: Schiphol, Groningen, Rotterdam, Lelystad, Eindhoven en Maastricht. Bovendien deed het instituut onderzoek rond acht militaire vliegvelden.

Het vorige onderzoek naar de reactie van mensen op vliegtuiglawaai dateerde van 2002. Tot op heden wordt gerekend met de uitkomsten van dat onderzoek, maar nu blijkt dat omwonenden veel heftiger reageren op de herrie van vliegtuigen dan toen leek. Het gevolg is dat al die jaren de negatieve gezondheidseffecten zijn onderschat.

Het nieuwe onderzoek toont keihard aan dat er veel meer mensen te maken hebben met de geluidsvervuiling van Schiphol dan tot nu toe werd aangenomen. Het aantal gehinderden en slaapverstoorden moet nu worden herberekend en zal veel hoger uitvallen dan nu het geval is.

Oude cijfers niet meer gebruiken
RIVM erkent dat de oude cijfers over hinder en slaapverstoring niet langer mogen worden gebruikt in de berekeningen.

Voor het eerst is nu ook duidelijk geworden dat de effecten per vliegveld kunnen verschillen. Wat daarvan de reden is, heeft RIVM nog niet duidelijk – daarvoor is aanvullend onderzoek nodig.

Mogelijk zijn de verschillen met 2002 te verklaren aan de hand van de dip in het vliegverkeer tijdens de covidcrisis of omdat mensen gevoeliger zijn geworden, speculeert RIVM.

Wat niet wordt benoemd is dat de frequentie van het vliegverkeer sinds het eerdere rapport in 2002 fors is toegenomen. Tegenwoordig wordt met iets stillere vliegtuigen veel vaker over woonwijken heengevlogen. Daardoor is het aantal momenten van hinder en slaapverstoring explosief gegroeid.

Jaargemiddelde geluid hetzelfde, maar meer vliegtuigen
Voor de gehanteerde Lden-waarde (het jaargemiddelde geluidsniveau) maakt dat niets uit – die blijft ongeveer hetzelfde als er meer iets stillere vliegtuigen overkomen. Maar voor de gezondheid van de mensen maakt het overduidelijk wel verschil.

In 2020 werd er weliswaar minder gevlogen, maar zelfs in dat corona-jaar waren er regelmatig perioden met vliegverkeer als ware het een jaar eerder.

In de beslisnota die minister Mark Harbers samen met het nieuwe RIVM-rapport aan de Tweede Kamer stuurde, melden de ambtenaren van Infrastructuur & Waterstaat (I&W) fijntjes op dat het RIVM niet adviseert om de nieuwe, betere resultaten in het vervolg te gebruiken om het echte aantal gehinderden te berekenen.
Zie hier.

“De aanbeveling is om opnieuw relaties (tussen herrie en gezondheid, red.) af te leiden op basis van data die wordt verkregen met de GGD Gezondheidsmonitor 2024.” Hiermee ‘regelen’ de ambtenaren twee jaar uitstel voor de vliegindustrie.

Belofte gebroken
Dat druist in tegen een eerdere belofte van Harbers’ voorganger Cora van Nieuwenhuizen. Zij meldde in een brief van 28 mei 2021 aan de Tweede Kamer dat steeds de meest actuele cijfers moesten worden gebruikt in de berekeningen.
Zie hier.

Nu de effecten van geluidsoverlast door vliegtuigen ernstiger blijken dan eerst werd aangenomen, kiest het ministerie ervoor de nieuwe inzichten voorlopig niet te gebruiken.

Was het andersom geweest – dat de negatieve gezondheidseffecten minder waren dan in 2002 geconcludeerd – dan had I&W de cijfers ongetwijfeld per direct ingezet om het aantal gehinderden en slaapverstoorden omlaag te rekenen.

Geluidscontouren om Schiphol te plezieren
Omwonenden merken iedere dag dat er niets klopt van de oude cijfers uit 2002. Zij ervaren dagelijks hinder en worden vrijwel iedere nacht wakkergevlogen, ook ver buiten de nu berekende geluidscontouren. Die contouren geven slechts een fictieve omlijsting van de getroffen gebieden, met geluidsnormen die vooral zijn opgesteld om Schiphol te plezieren, niet om burgers te beschermen.
De 45 dB(A) Lden-contour van Schiphol (illustratie OZV.nu). Zie hier.

Op een verkiezingsbijeenkomst /a> vorige week in Oegstgeest, georganiseerd door de stichting OZV, werd een kaart getoond met contouren die beter aansluiten op de adviezen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). In één opslag is duidelijk dat Schiphol véél meer overlast veroorzaakt dan I&W ons wil doen geloven.

Het totale gebied loopt van Heiloo in het noorden tot Leiden in het zuiden, IJmuiden in het westen en Hilversum in het oosten. Deze contouren lopen over vier provincies en geven aan dat een enorm gebied gebukt gaat onder de overmatige vliegherrie van de kunstmatig opgepompte hub Schiphol.

Alles voor de overstappers van KLM
Kunstmatig opgepompt omdat 70 procent van alle KLM-passagiers overstappers zijn die vanwege de lagere ticketprijzen kiezen voor een extra tussenstop op Schiphol. Met zo’n hoog percentage overstappers is omvliegen via hub Schiphol verworden van noodzakelijk kwaad tot een waar business model voor de ‘Koninklijke’ – ten koste van omwonenden, natuur en klimaat.
Heatmap van meldingen op vliegherrie.nl (illustratie: vliegherrie.nl). Zie hier.
Opvallend is dat de meldingen van vliegherrie.nl zelfs over een nog groter gebied verspreid zijn dan de berekende overlast volgens de WHO-richtlijnen. Dit betekent dat zelfs die strengere norm niet garandeert dat mensen gevrijwaard blijven van hinder of slaapverstoring.