Gescharrel met vliegtaks

Een royale meerderheid in de Tweede Kamer heeft gisteravond ingestemd met het kabinetsvoorstel voor de Wet vliegbelasting. Nederlandse vliegvelden moeten vanaf volgend jaar 7 euro per vertrekkende passagier afdragen aan de schatkist.

Dit betekent niet dat de vlag uit kan. De belastingheffing is een vederlichte maatregel om de milieuschade door de burgerluchtvaart te beprijzen. Het zou de luchtreiziger (een begin van)
besef moeten inblazen dat zijn vervoerskeuze een maatschappelijke schaduwzijde heeft.

Vliegen is – anders dan bijvoorbeeld autorijden of treinreizen – wereldwijd vrijgesteld van accijns en btw. Dat is al vlak na de Tweede Wereldoorlog zo bedacht en het zal nog wel een poos zo blijven.

Een vliegtaks van 7 euro per kaartje tast deze bevoordeling van het vliegverkeer niet aan. En het tarief zal ook geen deuk slaan in de groei ervan. Te meer niet omdat voor overstappers – waar Schiphol zich zakelijk op toelegt – de vliegtaks niet zal gelden.

Rekenaars van bureau CE Delft rekenden het kabinet voor, dat de vliegtaks het aantal vertrekkende passagiers met nog geen procent zal drukken en het aantal vluchten nog niet eens met een half procent. De CO2-emissie van luchtverkeer via Nederlandse luchthavens zal met nog geen procent afnemen.

De enige lichtpuntjes zijn verrassenderwijs van economische aard. Doordat er toch wat ontmoedigde kandidaat-passagiers thuisblijven, zouden de binnenlandse bestedingen met 0,3 promille toenemen en zou de nationale werkgelegenheid met goed 300 fte groeien.

Die thuisblijvers zijn dan vooral mensen voor wie een onbelast vliegticket al een vorm van luxe was, die ze zich net kunnen permitteren. De happy few, die als 8 procent van de bevolking goed is voor 40 procent van alle opstijgtickets, zal er vast niet om malen.

Al deze uiteenlopende kanttekeningen zijn ook in de Tweede Kamer gemaakt, veelal op grond van de respectievelijke partij-ideologieën. Toch heeft de symboolwet-zonder-echte-vrienden het gemakkelijk gehaald. Een poging van Forum voor Democratie en Wilders’ PVV om de stemming op het nippertje uit te stellen, werd door de andere partijen weggewimpeld.

Staatssecretaris Hans Vijlbrief (Belastingen, D66) wist nog wel twijfel te zaaien over de invoeringsdatum. In het regeerakkoord staat 1 januari 2021 vermeld. Echter, zo schrijft Vijlbrief aan de Kamer, ,,de coronacrisis heeft zoals bekend ook zware gevolgen voor de luchtvaartsector’’. De bewindsman hint vervolgens op een latere invoering van de vliegtaks.
Zijn gisteren verzonden briefje bleef onbesproken in het parlement, maar het roept wel vragen op. Bedoelt Vijlbrief dat de coronaverliezen van de luchtvaartsector een vliegtaks onredelijk zou maken? Dan wordt de ene symboolpolitiek voor de andere ingewisseld. Het zijn inderdaad bijzondere tijden.

Door Willem Bosma