Gelderland weigert voorlopig medewerking aan opkoop stikstofrechten Lelystad Airport

Door Niek Megens en Albert Heller

Lelystad Airport kocht stikstofrechten op van drie Gelderse boerderijen. De luchthaven heeft die rechten nodig voor de natuurvergunning, die noodzakelijk is om open te kunnen. De provincie Gelderland weigert vooralsnog mee te werken.

Het opkopen van stikstofrechten door Lelystad Airport is tegen het zere been van Gelderland. Het steekt de provincie dat de luchthaven aan de haal gaat met zogenoemde ‘stikstofruimte’ die Gelderland zelf zou willen opkopen voor natuurverbetering en het legaliseren van de zogeheten PAS-melders. Dit zijn boeren van wie de bedrijfsvoering buiten hun schuld voor een deel illegaal is geworden.

Het kabinet beloofde de PAS-boeren te legaliseren, maar is daar tot dusver niet in geslaagd. Provincies wachten nog steeds op de door stikstofminister Christianne van der Wal beloofde ‘woest aantrekkelijke’ uitkoopregeling. Pas als die er is, kunnen provinciebestuurders de boer op om stikstofrechten te kopen van agrariërs die hun bedrijf willen beëindigen.

Onrust in de samenleving
De Schiphol Group, die namens de luchthavens Lelystad Airport en Schiphol opereert, kan zich intussen vrijelijk op diezelfde markt begeven. ‘Wij kijken met zorg naar die ontwikkeling’, schrijft het Gelderse provinciebestuur in antwoord op Statenvragen van onder meer CDA, VVD en PvdA. ‘Vooral omdat dit leidt tot veel onrust in de samenleving.’ Zo toonden Veluwse boeren zich onlangs zwaar gefrustreerd over het opkopen van lokale stikstofrechten.

Uit de antwoorden op de Statenvragen blijkt dat de Schiphol Group van drie Gelderse boerderijen gedeeltelijke stikstofruimte heeft verworven. Eerder werd al bekend dat het luchtvaartbedrijf voor een bedrag tussen de 20 miljoen en 25 miljoen euro stikstofrechten kocht in onder meer Noord Holland, Flevoland en Gelderland. Vier boerenbedrijven zijn helemaal opgekocht en van acht boeren kocht de Schiphol Group alleen de uitstootrechten.

Rijkswaterstaat
Gelderland was ook al ontstemd over de aankoop van stikstofrechten door Rijkswaterstaat. Dit overheidsorgaan kocht vorig jaar de rechten van negentien boerderijen op om de verbreding van de rijksweg A27 bij Amelisweerd mogelijk te maken. Vanuit Provinciale Staten werd de vraag gesteld of het provinciebestuur de transactie zou kunnen blokkeren door de stikstofvergunning niet in te trekken.

Als de provincie een vergunning niet intrekt, blijven de stikstofrechten gekoppeld aan het bedrijf, is de gedachte, en komen ze niet op de markt. Gedeputeerde Peter Drenth liet in het spoeddebat over deze kwestie weten te twijfelen aan de juridische haalbaarheid. Een verzoek tot intrekking moet aan voorwaarden voldoen, bijvoorbeeld het afbreken van stallen. Als aan alle voorwaarden is voldaan, kan de provincie weinig anders dan de vergunning alsnog intrekken.

Desondanks zegde Drenth toe de mogelijkheden om dwars te liggen te zullen onderzoeken. Van Lelystad Airport heeft Gelderland nog geen verzoek tot intrekking gehad, meldt de provincie. Vooralsnog zal Gelderland geen intrekkingen in behandeling nemen. Dit vergt volgens het provinciebestuur eerst overleg met het Rijk.

Overrulen
Of de provincie daadwerkelijk een stokje kan steken voor de stikstofhandel ten bate voor de luchtvaart is onzeker. Tussen juristen bestaat onenigheid of een provincie wel het recht heeft het intrekken van een stikstofvergunning van een boer te weigeren. Uit de Tracéwet blijkt bovendien dat het Rijk een lagere overheid kan ‘overrulen’. In de wet staat dat als een lager overheid een besluit niet of te laat neemt, het Rijk zelf een besluit kan nemen, wat dan in plaats komt van het besluit dat in dit geval de provincie zou moeten nemen.