Geheime covid-cijfers Schiphol lagen ver boven het gemiddelde

Nu de coronapandemie weer oplaait in China en tegelijkertijd KLM het aantal vluchten naar dat land heeft verdubbeld, loopt Nederland mogelijk opnieuw grote risico’s. Uit recent vrijgegeven documenten blijkt dat Schiphol eerder ook al een grote rol speelde in de verspreiding van het virus binnen ons land.

De jongste cijfers uit China zijn alarmerend. Waar enkele weken geleden maximaal vijf procent van de bevolking besmet was met het covidvirus, stevent het land nu af op een besmettingsgraad van 30 procent, zo meldt epidemioloog professor Francois Balloux op Twitter.

Volgens Italiaanse autoriteiten is bijna de helft van alle passagiers in twee vluchten uit China positief getest. De Italianen onderzoeken nu of er sprake is van nieuwe varianten van het virus. Dit meldde gisteren het nieuwsplatform BNO News.

Gisteravond laat meldden de Verenigde Staten, Japan en Italië met onmiddellijke ingang een negatieve coronatest te eisen van vliegpassagiers uit China. Voor Nederland gelden vooralsnog geen beperkingen – dat zou KLM maar in de weg zitten.

KLM verdubbelt aantal vluchten naar China juist
De signalen zijn verontrustend, vooral omdat KLM juist heeft aangekondigd het aantal vluchten naar China te verdubbelen. Op het risicoland wordt door KLM gevlogen met grote toestellen waarin minstens 300 mensen tegelijkertijd kunnen plaatsnemen. Bij vijftig procent besmettingsgraad betekent dat volgens de Italiaanse cijfers per vlucht 150 nieuwe covid-patiënten, mogelijk van een nog onbekende variant.

Eerder werden covid-metingen in het rioolwater van Schiphol angstvallig geheim gehouden door de overheid. De luchtvaartsector beweerde bij hoog en bij laag dat er nauwelijks virussen werden ingevlogen aan de start van de corona-pandemie. Risico’s zouden te verwaarlozen zijn en zogenaamde hepa-luchtfilters in vliegtuigen zouden afdoende bescherming bieden tegen verspreiding van het virus.

Schiphol - 17 februari wekelijks doorlopend. Zie hier.

Uit vorige week vrijgegeven documenten blijkt echter dat in 2020 het rioolwater van Schiphol maandenlang torenhoge covidconcentraties kende. De pieken in deze metingen waren niet alleen hoger dan bij metingen in andere delen van ons land, er werden ook méér pieken gesignaleerd die bovendien langer aanhielden.

Afname [virus] in afvalwater. Zie hier.

Schiphol was het enige gebied in heel Nederland waarvan de Covid-metingen geheim werden gehouden. Gezien de nu gepubliceerde grafieken geeft dat een bijzonder nare smaak in de mond. In die periode gaf Schiphol hoog op over de eigen veiligheidsmaatregelen (onder meer afstand houden, waarschuwingen op de schermen, aparte bagagebanden per vlucht), terwijl de feiten klip en klaar bleken uit de wekelijkse metingen.

Vliegverkeer maximaal faciliteren
Het is het zoveelste voorbeeld van een overheid die er alles aan doet om het vliegverkeer maximaal te faciliteren, naar nu blijkt zelfs ten koste van de volksgezondheid. Hoewel de feiten wekelijks op tafel lagen, werd aan Schiphol en KLM als een van de weinige bedrijven in Nederland nauwelijks beperkingen opgelegd.

Het verklaart waarom China meerdere keren een vliegverbod oplegde aan KLM wegens het meebrengen van geïnfecteerde passagiers. Bovendien bleek uit cijfers van de Canadese overheid dat ook toen al op veel KLM-vluchten sprake was van besmettingen.

In ons land werd het volk dom gehouden met mooie praatjes over filters die achteraf toch niet zo goed bleken te werken en met prachtige berekeningen over de luchtcirculatie in vliegtuigen. Testen voor overstappers waren lange tijd niet verplicht.

Bedrijfsarts KLM
Dat het zover moest komen, heeft mogelijk te maken met het feit dat een bedrijfsarts van KLM al in een vroeg stadium betrokken werd bij het Outbreak Management Team (OMT) dat over covid-maatregelen adviseerde aan het kabinet.

Werknemers in zeehavens en internationale luchthavens. Zie hier.

Uit verslagen van het overleg waar deze arts aan deelnam, blijkt dat het team destijds stellig beweerde dat de kans dat mensen via Schiphol het covid-virus binnenbrachten “buitengewoon laag” was.

Ondanks de torenhoge covid-metingen in het rioolwater van Schiphol beweerde het OMT dat “luchthavens en vliegmaatschappijen hun eigen (internationale) procedures hadden voor de veiligheid en gezondheid van werknemers”. Met andere woorden: de overheid hoefde zich daar niet mee te bemoeien, de luchtvaart regelt zijn eigen zaakjes wel. Aan de gezondheid van passagiers werden helemaal geen woorden vuil gemaakt.

Kamervragen
Over die deelname van een KLM-arts aan het OMT was destijds al ophef. Zo stelde GroenLinks-kamerlid Suzanne Kröger vragen over diens onafhankelijkheid. Van alle OMT-leden was immers een eigen verklaring gepubliceerd dat zij geen andere belangen hadden dan de gezondheid van Nederland bevorderen, behalve van de KLM-arts. Zie hier.

Die verklaring werd toen als een konijn uit de hoge hoed alsnog tevoorschijn getoverd. De arts zou hem wel hebben ingevuld, het RIVM zou deze slechts vergeten zijn te publiceren op de openbare website. Uit de nu openbaar gemaakte stukken blijkt echter dat de verklaring van de arts toen nog moest worden beoordeeld door het RIVM. Pikant, omdat de arts al volop had deelgenomen aan het OMT-overleg.

Dezelfde KLM-arts schreef voor zijn werkgever een blog over gezondheidsaspecten van het vliegen. Nog voordat covid uitbrak, schreef hij daarop dat mensen aan boord van een vliegtuig bevattelijker zijn voor virussen vanwege de droge lucht. Dat staat haaks op de uitkomsten van het latere OMT-overleg waarin de gevaren van het virus voor passagiers juist minimaal werden genoemd.

Overigens was de afdeling communicatie van KLM er op 18 juni 2020 als de kippen bij om die oorspronkelijke tekst van de dokter aan te passen om zo de risico’s voor passagiers te bagatelliseren en strenge overheidsmaatregelen te voorkomen. Veel water drinken, heette het toen ineens. Dan zou het coronavirus geen vat krijgen op de passagiers aan boord.

Aanvullende informatie over luchtvochtigheid (d.d. 18-06-2020). Zie hier.

Deze reconstructie van de gang van zaken aan het begin van de coronapandemie bevestigt ons donkerste vermoeden dat de metingen van de covidcijfers op Schiphol met een goede reden als enige van ons land bijkans tot staatsgeheim werden verklaard.

Die cijfers lagen immers fors hoger dan cijfers elders in het land, waarmee duidelijk was dat Schiphol in tegenstelling tot de beweringen van de vliegindustrie wel degelijk een grote rol speelde in het verergeren van de covid-crisis.

Grote gevolgen voor economie
De crisis had grote gevolgen voor de economie van ons land. Talloze bedrijven moesten hun deuren langdurig sluiten en verloren omzet en opgebouwd vermogen. De belastingbetaler moest een deel van die schade ophoesten via ongekende steunmaatregelen. Zelfs de virusimporteurs uit de luchtvaartindustrie kregen staatssteun tot ongekende hoogten. Zo werd op het dieptepunt van de crisis KLM gesteund met allerlei pakketten tot een totaalwaarde van 6,5 miljard euro.

Nog steeds maakt KLM gretig gebruik van staatsgegarandeerde kredietfaciliteiten die de belastingbetaler miljarden euro’s kunnen kosten. Tegelijkertijd voert het bedrijf nu het aantal vluchten naar risicoland China fors op. En de overheid vindt dat prima, althans treft geen maatregelen zoals andere landen dat wel doen.

Dit artikel is gebaseerd op meerdere documenten, vrijgegeven in het kader van de Wet open overheid. Document 1, document 2, document 3 en document 4.

Toevoeging redactie vlieghinder.nl.
Visualisatie toont hoe makkelijk virussen zich in vliegtuigen verspreiden. Dit zijn mogelijke remedies. Lees hier.