Europese Commissie: studie naar vermoeide piloten

Door Mark Duursma

Onderzoekscentrum NLR leidt Europees onderzoek naar vermoeidheid van piloten. ‘Fatigue’ wordt erkend als veiligheidsrisico.

Een op de zes Europese piloten vliegt terwijl hij of zij daar eigenlijk te moe voor is. Bij budgetmaatschappijen is het aantal vermoeide piloten zelfs driekwart. Het fenomeen fatigue, vermoeidheid van piloten door lange diensten en doorbroken slaapritmes, krijgt steeds meer aandacht als veiligheidsrisico in de luchtvaart.

Het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum-NLR gaat in opdracht van de Europese Commissie onderzoek doen naar werk- en rusttijden van piloten. Om slaapduur en vermoeidheid objectief te kunnen meten krijgen deelnemende piloten een polsband om en moeten ze na een vlucht alertheidtests doen.

Het onderzoek duurt twee jaar en wordt uitgevoerd in samenwerking met de Universiteit van Stockholm, het Duitse onderzoekscentrum DLR en Boeing-dochterbedrijf Jeppesen. De Europese Commissie betaalt 1,8 miljoen euro voor het onderzoek, dat aanbevelingen moet opleveren om de regels eventueel aan te passen.

Lange en onregelmatige werktijden

Piloten zijn extra kwetsbaar voor vermoeidheid door hun onregelmatige en lange werktijden en tijdverschillen. Fatigue leidt tot verminderde alertheid en reactiesnelheid, cruciaal in noodsituaties. Het is de oorzaak van 4 tot 7 procent van de vliegtuigongelukken. De crash van FlyDubai in Rusland in maart vorig jaar wordt in verband gebracht met fatigue. Het leidde tot veel klachten over het werkklimaat bij Emirates, moederbedrijf van FlyDubai. Ziek melden is daar vrijwel taboe.

Groeiende concurrentie in de luchtvaart legt meer druk op werk- en rusttijden. Die zijn weliswaar wettelijk vastgelegd in een Europese richtlijn, maar maatschappijen zoeken de grenzen op om kosten te besparen.

Lees hier onze eerdere NRC Checkt: ‘Ruim de helft van de piloten slaapt tijdens vlucht’
Ook de trend, met name bij budgetmaatschappijen als Ryanair en Norwegian, om piloten niet in dienst te nemen maar als zelfstandige in te huren, verhoogt het veiligheidsrisico. Jonge piloten met een tijdelijk of zzp-contract zijn minder geneigd aan de bel te trekken als ze niet helemaal fit zijn om te vliegen.

Rapport

De cijfers over vermoeide piloten komen uit een onderzoek van de Londen School of Economics (LSE) dat vorige maand werd gepubliceerd. De LSE ondervroeg ruim 7.000 piloten van 33 maatschappijen, 14 procent van alle Europese piloten. Drie categorieën scoren hoger dan het gemiddelde van 58 procent vermoeidheid: piloten bij budgetmaatschappijen (76 procent), vrachtmaatschappijen (83 procent) en zzp’ers (64,5 procent).


Pilotenbond VNV roept naar aanleiding van het LSE-onderzoek op tot overheidsmaatregelen. De bond wil meer inspectie van vliegschema’s door de ministeries van Infrastructuur en MiRapport

London School of Economics: Lees hier het gehele rapport. lieu en Sociale Zaken. VNV-woordvoerder Joost van Doesburg: „De risico’s op het gebied van vliegveiligheid zijn in de toekomst niet van technische maar van sociale aard.”