Eindelijk, belasting op kerosine. Europa wil het, maar de luchtvaart is tegen

Door Hanne Obbink

Het plan ligt nog niet eens op tafel, maar nu al is duidelijk: het zal op felle weerstand stuiten. Belasting op kerosine moet er niet komen, is het standpunt van de luchtvaartindustrie. Juist wel, vinden milieugroepen, en veel rigoureuzer dan nu voorgesteld wordt.

Volgende week woensdag maakt de Europese Commissie haar plannen openbaar over hoe de Green Deal, de Europese plannen voor vergroening, moet worden uitgewerkt. Her en der lekte een deel daarvan al uit. Zoals het plan om een belasting op kerosine in te voeren, waarover Het Financieele Dagblad eerder deze week schreef.

De Europese Unie moet een minimumbelastingtarief voor kerosine krijgen. De lidstaten moeten dat 2023 invoeren, vindt de commissie en in tien jaar tijd stapsgewijs verhogen. Hoe hoog dat tarief wordt, is niet bekend. Wel is duidelijk dat de commissie een uitzondering maakt voor onder meer zakenjets en vrachtvliegtuigen.

‘Vriendschap tussen volkeren’
Die uitzonderingen en ook de geleidelijke invoering van de kerosinetaks kunnen op verzet rekenen. “Het is niet meer dan een beginnetje”, zegt Willem Wiskerke van Milieudefensie over het plan. “Om klimaatdoelen te bereiken kan je echt niet om de luchtvaart heen. Maar die privéjets? Haha, kennelijk hebben de eigenaars heel goede contacten binnen de Europese Unie.”

Die taks moet er komen, dat staat voor milieuactivisten vast. En niet alleen voor hen, ook voor het inmiddels demissionaire kabinet. “Het is natuurlijk raar dat je meer belasting betaalt voor een tank benzine dan voor het voltanken van een vliegtuig”, zei toenmalig staatssecretaris van financiën Menno Snel twee jaar geleden al eens.

Die ‘rare’ situatie vloeit voort uit het Verdrag van Chicago, afgesloten vlak voor het eind van de Tweede Wereldoorlog. Dat stond bol van de goede bedoelingen voor de tijd na de oorlog. “De luchtvaart kan helpen vriendschap en begrip te creëren tussen de landen en volkeren van de wereld”, heette het in dat verdrag. In die sfeer paste het om vast te leggen dat de luchtvaart niet moest worden gehinderd met belasting op brandstof.

De Europese Commissie wil dat nu dus wel, en dat is lastig genoeg. In een branche zo internationaal als de luchtvaart kunnen afzonderlijke landen op eigen houtje moeilijk om het Verdrag van Chicago heen. Dat geldt net zo goed voor Europa. Niet voor niets mikt de commissie vooralsnog op een taks alleen voor binnen-Europese vluchten. Daar is trouwens unanieme steun van de lidstaten voor nodig. Of die er inderdaad komt, is verre van zeker.

Minder dan 0 euro
De luchtvaart blijft zich beroepen op dat verdrag van eind 1944 – al bevat dat uitzonderingsregels die een kerosinetaks mogelijk maken. Als het om Europa gaat, wijst de sector ook steevast naar de indeling van het luchtruim. Door een woud aan nationale regels over wie precies waar mag vliegen, kunnen vliegtuigen boven Europa zelden of nooit in een rechte lijn van A naar B vliegen. Zorg dus eerst voor een herindeling van het luchtruim, luidt de boodschap, dat scheelt zomaar 10 procent aan kerosine.

Moet dit juist nu, zullen luchtvaartmaatschappijen ook roepen, nu de coronacrisis de branche diep in de rode cijfers heeft geduwd? De Europese Commissie is er niet van onder de indruk. In september vorig jaar kondigde ze aan dat de uitstoot van broeikasgassen in 2030 55 procent lager moet liggen dan in 1990 – een ouder streefcijfer, 40 procent, is niet genoeg om klimaatneutraliteit in 2050 te bereiken. Dat vergt nu eenmaal stevig ingrijpen.

De kerosinebelasting kan worden verwerkt in de ticketprijzen, zal de Europese Commissie ook redeneren. De afgelopen maanden werden er zelfs tickets aangeboden voor een kale prijs van minder dan 0 euro – wat door stevige toeslagen op bagage, maaltijden aan boord en nog veel meer toch geld oplevert. Kennelijk zit er dus rek in die prijzen.

Lees ook:
De klimaatdoelen van de luchtvaart blijven ver weg, de lobby daartegen draait volop
Steun voor milieudoelen ver weg, verzet tegen maatregelen dichtbij. Zo ziet de lobbystrategie van de luchtvaart eruit, stelt een klimaatclub.