Economen: Amsterdam kan krimp Schiphol prima aan

Door Herman Stil

Krimp van Schiphol heeft een beperkt effect op de Nederlandse economie en de welvaart in groot-Amsterdam. Volgens onderzoek in opdracht van Schipholactiegroepen worden de economische lusten van de luchtvaart overschat en de lasten niet goed verrekend.

Dat stellen ze in een rapport ‘Luchtvaart uit balans’ dat volgende week in de hoofdstad wordt gepresenteerd.

Het rapport is samengesteld door economen Walter Manshanden en Leo Bus, in opdracht van de Amsterdamse Schipholactiegroepen. Volgens hen is de regionale economie van groot-Amsterdam sterk genoeg om een teruggang van het aantal vluchten van 500.000 naar 375.000 te compenseren. Daardoor zal de economische impact van zo’n ingreep tijdelijk zijn.

Het aantal van 375.000 vluchten komt niet uit de lucht vallen. Volgens actiegroepen en de milieubeweging zou Schiphol tenminste naar die grens moeten krimpen, omdat voor elke vlucht boven dat aantal geen natuurvergunningen zijn geregeld. Volgens luchtvaartminister Cora van Nieuwenhuizen is dat vooralsnog ook niet nodig.

Wel/geen extra werkgelegenheid
De conclusie dat krimp geen economische schade oplevert, staat haaks op onderzoeken van onafhankelijke instituten als SEO en Decisio in opdracht van het kabinet. Die stellen dat elke vorm van krimp nadelig is voor het internationale netwerk van Schiphol en daarmee voor de Nederlandse economie.

Volgens SEO betekent een kleiner Schipholnetwerk ook krimp van het aantal internationale overstappers, die dat netwerk overeind houden. Van de 90 intercontinentale verbindingen zijn er hoogstens 6 rendabel met alleen Nederlandse instappers. SEO berekende eerder dat als KLM terug moet keren naar haar positie van 2015, dit 28 procent passagiers, ruim 32.000 banen en 2,5 miljard euro aan welvaart kost.

Volgens Manshanden, die al meer dan een kwart eeuw betrokken is bij Schipholuitbreiding en in de jaren negentig groei ten behoeve van de Nederlandse economie nog steunde, levert een groter Schiphol al lang geen duidelijke toename meer op van de werkgelegenheid. Volgens hem gaat het daarbij ook nog eens om banen zonder veel toegevoegde waarde. Krimp zou weliswaar banenverlies betekenen, maar volgens Manshanden komen de getroffenen in het huidige economisch klimaat weer snel aan ander werk.

Armoedig netwerk
Volgens het onderzoek is het netwerk van Schiphol armoedig. Weliswaar wordt er zoveel gevlogen dat de luchthaven op de vierde plek in Europa staat, maar gaat het vooral om toeristische vluchten. Het zou Schiphol ontbreken aan verbindingen met economische centra; zo gemeten staat Schiphol pas op de negende plek in Europa.

Voor- en tegenstanders buitelen momenteel over elkaar met rapporten die hun respectievelijke visies moeten onderbouwen. In een verwant rapport claimt donderdag de Werkgroep Toekomst Luchtvaart dat Schiphol direct moet krimpen naar 400.000 vluchten. Volgens de werkgroep kunnen 22.000 vluchten naar bestemmingen binnen 750 kilometer van Schiphol, 15.000 vakantievluchten en 4000 intercontinentale vluchten naar vakantiebestemmingen vervallen.

Woensdag pleitte de mondiale brancheorganisatie voor luchtvaartmaatschappijen Iata juist voor soepeler regels voor Schiphol, om de Nederlandse economie niet te schaden. Volgens Iata kan een gestage groei van het vliegverkeer tot 2037 in Nederland 40.000 nieuwe banen opleveren en 8 miljard euro jaarlijks extra toevoegen aan het bbp. Over krimp laat Iata zich niet uit.

De conflicterende meningen lopen vooruit op de luchtvaartbesluiten die het kabinet volgende maand neemt; over de wijze van groei van Schiphol naar 540.000 vluchten, de opening van Lelystad Airport en de herindeling van het Nederlands luchtruim.