De trein haalt in 2030 slechts 1 op de 17 reizigers uit het vliegtuig

Door Ton Voermans

De trein als alternatief voor het vliegtuig heeft nog een lange weg te gaan. In 2030 heeft de trein nog maar een aandeel van 6 procent van de reizen naar dertien grote Europese steden.

Dat blijkt uit onderzoek van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) naar het alternatief voor het vliegtuig. Het kennisinstituut gaat daarbij uit van de toekomstige ontwikkelingen in het spooraanbod bij verbindingen tussen Amsterdam en dertien steden in Europa: Londen, Bristol, Birmingham, Parijs, Basel, Brussel, Berlijn, Hannover, Hamburg, Düsseldorf, Frankfurt, München en Kopenhagen. Tussen Schiphol en deze bestemmingen zijn er rechtstreekse vluchten. Ook liggen de steden niet verder dan 800 km van Amsterdam.

In 2040 is het aandeel van de trein nog steeds gering. Het KiM komt niet verder dan 10 procent van het totaal aantal vliegreizen naar deze bestemmingen.

Dat wil niet zeggen dat de trein niet bijdraagt aan de verduurzaming van reizen. In absolute getallen klinkt het aantal treinreizigers indrukwekkender. In 2030 stappen 850.000 mensen in de trein in plaats van in het vliegtuig en in 2040 zijn dat er 1,6 miljoen. In 2030 zou dat in theorie betekenen dat de trein 5600 vluchten vervangt. Of de vluchten ook daadwerkelijk worden geschrapt, is ongewis. Misschien gebruiken de luchtvaartmaatschappijen de vrijgekomen capaciteit wel voor nieuwe en verdere vluchten.

In 2040 zouden treinreizigers voor 11.000 minder vluchten vanaf Schiphol kunnen zorgen. Ter vergelijking: Schiphol verwerkte in 2022 ruim 422.000 vluchten. De geschatte verschuiving van vliegtuig naar trein in 2030 vormt daarmee ongeveer 1 procent van dat aantal. In 2040 gaat het om 3 procent.

Het KiM houdt in de voorspelling rekening met een kortere reistijd en met meer treinen per dag dan nu, zoals een snellere treinverbinding naar Berlijn vanaf eind dit jaar of de geplande inzet van meer en snellere intercity's naar Brussel vanaf 2025.

In 2040 zijn de verbindingen met Londen, Frankfurt, Parijs en Berlijn samen goed voor twee derde van de berekende verschuiving van vliegtuig naar trein.

Goedkopere kaartjes
De verschuiving van vliegtuig naar trein kan groter zijn als naast de extra treinen en kortere reistijden ook de kaartjes 20 procent goedkoper worden en het overstappen eenvoudiger. Dan zouden in 2030 2,4 miljoen vliegreizen en in 2040 tot 3,4 miljoen vliegreizen per jaar worden vermeden. Dan gaat het om respectievelijk 18 procent en 22 procent van alle vliegreizen naar de dertien steden.

Vooral het verbeteren van het overstappen op Schiphol van vliegtuig op trein kan veel mensen de trein in lokken. Maar dan moeten bijvoorbeeld combinatietickets op de markt komen en de koffers zouden automatisch naar de trein vervoerd moeten worden.