Brussel weerspreekt waarschuwing over krimp van Schiphol waar minister Madlener mee schermt

Door Ashwant Nandram

De Europese Commissie ontkent Nederland te hebben gewaarschuwd voor juridische problemen als het kabinet zou vasthouden aan het oude krimpplan voor Schiphol. Dat staat haaks op de bewering van luchtvaartminister Barry Madlener. Die gebruikte zo’n waarschuwing als argument om de krimp af te zwakken.

Het is een onverwachte wending in de zaak rondom de krimp van Schiphol. De luchthaven moet van Den Haag sinds 2022 het aantal vluchten verminderen vanwege geluidsoverlast voor omwonenden. De ontwikkelingen in Nederland worden wereldwijd met argusogen gevolgd: Schiphol is voor zover bekend de eerste grote luchthaven ter wereld die vanwege overlast voor de buren moet krimpen.

Eerder deze maand hakte het kabinet de knoop door: de krimp wordt afgezwakt. Het eist niet langer dat de geluidshinder met 17 procent wordt teruggedrongen, maar schroeft het doel terug naar 15 procent. Schiphol mag vanaf volgend jaar daarom maximaal 478 duizend vluchten uitvoeren.

Volgens minister Barry Madlener (Infrastructuur en Waterstaat, PVV) was er een ‘ernstig risico’ als Nederland bij het oorspronkelijke krimpplan zou blijven. Om de geluidshinder terug te dringen met 17 procent, zoals eerst het plan was, moet Schiphol terug naar 467 duizend vluchten. Dat was ‘onacceptabel’ ‘in het kader van het lopende Europese notificatieproces’, schreef hij aan de Tweede Kamer.

‘Kwetsbaar’
In een toelichting verklaarde Madlener dat hij door de Europese Commissie was gewaarschuwd voor juridische problemen. Vasthouden aan het krimpplan zou volgens de Commissie ‘juridisch kwetsbaar’ zijn, zei hij. De Commissie heeft een belangrijke positie in het proces, ze controleert of de krimpprocedure netjes verloopt.

De Europese Commissie ontkent stellig zoiets te hebben gezegd. Dat blijkt uit antwoorden van een woordvoerder op vragen van de Volkskrant. Brusselse ambtenaren zouden enkel hebben geïnformeerd naar het maximumaantal vluchten. Dat is nodig ‘om te beoordelen of de voorgestelde beperkingen in overeenstemming zijn met EU-wetgeving’.

Het ministerie van I&W blijft erbij dat het is gewaarschuwd door Brussel, zegt een woordvoerder desgevraagd. ‘We hebben dat signaal heel serieus genomen.’ Meer informatie wil de woordvoerder niet geven, ‘dat is vertrouwelijk verkeer tussen de Commissie en het ministerie’.

Verschillende Kamerleden reageren verbaasd en eisen opheldering. Zowel Habtamu de Hoop (GroenLinks-PvdA) als Wytske Postma (NSC) wil tijdens het debat volgende week ‘helderheid over wat de Europese Commissie precies heeft gezegd. De Kamer dient bij dit soort grote besluiten goed geïnformeerd te worden.’

‘Amateuristisch vingerwijzen’
De Hoop meent dat minister Madlener ‘er al maandenlang alles aan doet om de voorgenomen krimp terug te draaien.’ CDA-Kamerlid Eline Vedder spreekt zelfs over ‘amateuristisch vingerwijzen van de minister’. ‘Dat is niet goed voor de positie van Nederland in Europa. Het leidt ook af van een goede discussie over de toekomst van Schiphol.’

Het wantrouwen jegens de minister komt niet uit de lucht vallen. Madlener benadrukt graag dat hij aandacht heeft voor de verzuchtingen van de luchtvaartsector. Onder zijn leiding is niet alleen de krimp afgezwakt, maar is ook de nachtsluiting van Schiphol op de lange baan geschoven. Hij spoort zijn ambtenaren ook aan om vaker met de luchtvaartsector te overleggen.

Daarmee breekt minister Madlener met zijn voorganger Mark Harbers (VVD), die zich juist nadrukkelijker bekommerde om de omwonenden. Daarmee probeerde Harbers ook te voldoen aan een harde gerechtelijke uitspraak . De overheid heeft het belang van omwonenden ‘stelselmatig ondergeschikt gemaakt aan dat van de luchthaven en luchtvaart’, aldus de rechter eerder dit jaar.

Madleners koerswijziging leidt op het ministerie tot ongemak, schreef NRC in september. De hoogste ambtenaar op het krimp-dossier zou zich in de zomer ziek hebben gemeld, stelt de krant, omdat Madleners druk om de sector ‘vrij baan te geven en de belangen van bewoners te negeren’ haar te veel was geworden. Of dat klopt is onduidelijk. Vaststaat dat de topambtenaar per 1 januari bij het ministerie vertrekt.

Ashwant Nandram
Economieverslaggever en specialist luchtvaart en spoorwegen.