Beperk luchtvaart tot de 350k die voor het publieke belang acceptabel zijn

De regering staat na de verkiezingen voor een harde keuze in het luchtvaartbeleid. Blijft het bij groei in een sector die nog tientallen jaren nog op fossiele energie drijft en de kwaliteit van leven in het gehele land nog meer zal verknoeien? Of wordt - in het belang van de leefomgeving en de duurzaamheid - de luchtvaart zoveel mogelijk beperkt tot vluchten die voor onze internationale economie en welvaart nuttig en noodzakelijk zijn?

Doorgroeien vraagt een gigantische prijs
De Luchtvaartnota 2020-2050 kiest voor een volumegroei tot bijna 800.000 vluchten in 2050. Sommige politieke partijen vinden dat groei nodig zou zijn voor “de economie”, mits daar milieuruimte voor is. Aangezien die ruimte er niet meer is, moet hij eerst door de luchtvaartsector geleverd worden. Wat CO2-uitstoot betreft steunt de minister het duidelijk te kort schietende reductieplan van VN-organisatie ICAO. Daarin volgt de luchtvaart een reductietempo dat 20 tot 30 jaar achterloopt op dat van Parijs. Zij roept dat dit plan aangescherpt moet worden, maar doet daar niets mee in haar beleid.

Groei van Schiphol tot 800.000 vluchten vergt gigantische investeringen in nieuwe startbanen, terminals en een nieuwe indeling van het luchtruim, dat in 2019 al propvol zat. Daarom moet de luchtruimcapaciteit tot de laatste druppel worden uitgeknepen. Vrijwel de enige mogelijkheid is vliegtuigen veel dichter op elkaar te laten naderen en uitvliegen. Op vaste routes in de gehele Schipholregio worden de tussenafstanden tot absolute minima teruggebracht, het leven onder die routes onleefbaar gemaakt en de toch al te lage veiligheid van bewoners nog verder bedreigd. Dit is de zogenaamde “vermindering van geluidhinder” die de minister als voorwaarde heeft gesteld voor volumegroei. Wie daarin gelooft is wel heel erg naïef.

Beperken tot noodzakelijke luchtvaart is een veel betere keuze
Waarom is groei van Schiphol boven 500.000 vluchten ten behoeve van “de economie” een onzinnig argument? Omdat onze internationale economische activiteiten zoveel luchtvaart tot ver na 2050 absoluut niet nodig hebben voor hun bereikbaarheid. De Luchtvaartnota stelt terecht vier samenhangende publieke belangen centraal: verbinding van Nederland, veiligheid, kwaliteit van de leefomgeving en duurzaamheid. Schiphol is voor verbinding met voor ons land belangrijke bestemmingen al veel te groot geworden. In het Schiphol-netwerk is een derde van de bestemmingen met bijbehorende vluchten wel belangrijk voor overstappers, maar niet voor reizigers van en voor Nederland. Bovendien zal het toch al kleine aandeel van zakelijke passagiers afnemen omdat zij vergaderen via internet nu echt ontdekt hebben. Extreem goedkope vliegreizen in Europa dragen niet aan onze internationale activiteiten bij. Tientallen duizenden kortere vluchten kunnen nu al door de bestaande HSL-exploitanten overgenomen worden. Per saldo zijn op Schiphol hoogstens 350.000 vluchten per jaar nodig voor een goede verbinding, maar met 270.000 vluchten lukt het ook wel. Dit is inclusief normale vakantievluchten, dus verplaatsing naar Lelystad is niet nodig. Een regering die het publieke belang serieus neemt, zal er geen enkele moeite mee hebben om herstel van Schiphol en de regionale luchthavens te beperken tot het aantal vluchten dat voor een goede verbinding noodzakelijk is. Dat mogen kiezers verlangen van de politieke partijen waarop zij stemmen.

Luchtvaartgroei zonder noodzaak brengt de publieke belangen onnodige schade toe
De VVD, CDA, PVV en FvD willen de historische luchtvaartgroei voortzetten terwijl deze geen maatschappelijk nut meer heeft. Zo treed je de toekomst ruggelings tegemoet. Concurrentie met buitenlandse luchthavens op het aantrekken van zoveel mogelijk overstappers is niet meer nodig. Samenwerking ligt meer voor de hand. Groei van de aan fossiele energie gebonden werkgelegenheid past niet meer in het klimaatbeleid. Omzetvergroting dient slechts luchtvaartondernemingen met een achterhaald bedrijfsmodel. Luchtvaartgroei benadeelt zonder noodzaak de kwaliteit van het leven en de gezondheid van de huidige en toekomstige bevolking. Naast de miljarden financiële steun is dit een nog veel hogere prijs om de “nationale trots” ter wille te zijn. Deze verkiezingen zijn een uitstekende gelegenheid om te kiezen voor een selectief luchtvaartbeleid dat wel bij de eisen van deze tijd past.


Hans Buurma
Werkgroep Toekomst Luchtvaart