Analyse: Krediet raakt op voor Groningen Airport Eelde

Met het definitieve vertrek van directeur Marco van de Kreeke, zoals donderdag is aangekondigd, zijn de problemen voor Groningen Airport Eelde (GAE) allerminst opgelost.
Het zal allereerst niet makkelijk worden een opvolger voor Van de Kreeke te vinden. Wie durft nog zijn handen te branden aan een luchthaven die al van alles heeft geprobeerd om tot wasdom te komen? Decennialang is gedacht dat baanverlenging soelaas zou bieden. Dat bleek niet voldoende.

Vliegmaatschappijen kiezen alleen voor ‘Eelde’ als het commercieel loont. Het is nadelig dat het achterland van GAE dunbevolkt is. Bovendien zijn er veel concurrerende luchthavens binnen enkele uren rijden te bereiken, die ook noordelijke reizigers bedienen.

Opportunisme
Opportunisme viert hoogtij in de luchtvaartsector. Aangetrokken door subsidies willen maatschappijen best een lijn van en naar Eelde opzetten, maar ze zijn ook net zo snel weer vertrokken als de bezettingsgraad te wensen overlaat. De lijst met opgeheven verbindingen is eindeloos. Alleen de dagelijkse vlucht naar Londen houdt al langere tijd stand.

Onder Van de Kreeke zette Eelde een radicaal andere koers in. Door lijnverbindingen met grote steden in het buitenland zou Noord-Nederland worden verbonden met de rest van de wereld. Het klonk ideaal, maar al voor de start viel Brussel af. Over bleven Kopenhagen en München. De Estse luchtvaartmaatschappij Nordica onderhield de lijnverbindingen. Die bleken geen lang leven beschoren.

Terug bij af
Inmiddels is ‘Eelde’ weer terug bij af: naast de verbinding met Londen vertrekken er in de zomermaanden vakantievluchten naar Zuid-Europa. Daarnaast biedt de luchthaven ruimte aan privé-vluchten. Allemaal mooi, maar financieel levert dat te weinig op, vinden ook de vijf aandeelhouders: de provincies Groningen en Drenthe en de gemeenten Assen, Groningen en Tynaarlo.

Om de strategie met de hub-verbindingen te laten slagen, hebben ze gezamenlijk 46 miljoen euro toegezegd voor het vliegveld als ‘toegangspoort van het Noorden’. Daarvan werd 10 miljoen euro in een routefonds gestopt. GAE heeft een flink deel van het geld inmiddels opgesoupeerd.

Schiphol Group
Hoe nu verder? Sommige ingewijden opperen dat GAE op dezelfde weg met de hub-strategie moet doorgaan. Tegelijk moet Eelde ernaar streven onderdeel te worden van de Royal Schiphol Group, waartoe niet alleen Amsterdam Airport Schiphol maar ook Rotterdam The Hague Airport, Lelystad Airport en (via een meerderheidsbelang) Eindhoven Airport behoren. Zonder deze inbedding heeft ‘Eelde’ geen toekomst. De moeilijke start van Lelystad, die op veel weerstand van omwonenden stuit, biedt voor GAE kansen. Die worden misschien nog vergroot door de stikstofcrisis.

Bedrijfspark
Volgens Harm Post, die in opdracht van GAE een rapport schreef over de toekomst van de luchthaven, zijn beide strategieën niet cruciaal voor de verdere ontwikkeling van ‘Eelde’. Hij houdt nog steeds vast aan zijn plan om een businesspark bij de luchthaven te vestigen. Een luchthaven die zich richt op vakantie- en privévluchten heeft met zo’n bedrijfspark voor de deur voldoende levensvatbaarheid, al is het maar om - in zijn ogen - het vestigingsklimaat van het Noorden aantrekkelijk te houden.

Aan de nieuwe directeur de taak hieruit een keus te maken en voor de aandeelhouders een toekomstvisie te schetsen waaruit ze moed kunnen putten. Het krediet raakt op.