Alternatief voor krimp Schiphol: tijdelijke baansluiting en ’lawaaitaks’
Nu de voorgenomen krimp van Schiphol voorlopig niet door kan gaan, komt het demissionaire kabinet met andere maatregelen om de hinder voor omwonenden te verminderen. Zo gaan twee landings- en vertrekbanen tijdelijk dicht in de middag, moeten luchtvaartmaatschappijen meer betalen voor vliegen met lawaaiige vliegtuigen en worden die in de nacht helemaal verboden.
Dat pakket aan maatregelen maakt minister Harbers (Luchtvaart) vrijdag bekend na afloop van de ministerraad. Harbers wilde eigenlijk een forse krimp inzetten voor Schiphol waarmee het aantal vliegbewegingen vanaf 1 november zou dalen naar 452.500. Maar vanwege Brusselse vraagtekens over de procedure die het kabinet daarvoor gebruikt is dat voorlopig niet haalbaar.
In plaats daarvan komt het kabinet nu met een nieuw stevig pakket maatregelen. Zo moeten vanaf 2025 de Zwanenburg- en Aalsmeerbaan dagelijks dicht tussen 13.00 en 15.00 uur, omdat op die banen ’de afgelopen jaren veel extra vliegverkeer is gekomen’. Daarnaast gaat Schiphol de havengelden opschroeven voor luchtvaartmaatschappijen die veel met lawaaiige toestellen vliegen. Met die ’lawaaitaks’ wil moeten maatschappijen gestimuleerd worden om stiller te vliegen.
Nachtvluchten
Het kabinet grijpt ook in bij nachtvluchten. Schiphol opperde zelf eerder een complete nachtsluiting, maar die is nog niet van de grond gekomen. In 2025 komt er nu wel een verbod op lawaaiige vliegtuigen, die mogen tussen 23.00 uur ’s avonds en 7.00 uur ’s ochtends niet meer landen en opstijgen. Met KLM is al de afspraak gemaakt dat de maatschappij per november 2024 vrijwillig stil gaat vliegen in de nacht.
Nu de voorgenomen krimp van Schiphol voorlopig niet door kan gaan, komt het demissionaire kabinet met andere maatregelen om de hinder voor omwonenden te verminderen.
Daarnaast gaat het aantal vliegbewegingen in de nacht verder omlaag. In plaats van een krimp richting 28.700 wordt dat nu 27.000. Het kabinet overweegt een (gedeeltelijke) nachtsluiting per november 2026. Maar daar moet eerst nog verder onderzoek naar worden gedaan. Als het niet mogelijk blijkt, komen er andere maatregelen.
Tegenover de maatregelen staat dat de krimp van Schiphol als geheel minder fors uitpakt dan het kabinet oorspronkelijk wilde. Harbers ging in september uit van maximaal 452.500 vliegbewegingen, maar dat zullen er nu tussen de 460.000 en 470.000 worden.
Harbers verwacht dat dit nieuwe pakket ’een teleurstelling voor veel omwonenden’ zal zijn. Maar de VVD-bewindsman bestrijdt het beeld dat hij een nieuwe koers inslaat. „Ons doel is ongewijzigd, maar de manier waarop we het willen bereiken passen we op punten aan.” De nieuwe maatregelen zijn volgens Harbers ’nu het hoogst haalbare’.
Schiphol ondersteunt plannen kabinet
Schiphol steunt „vanzelfsprekend” de maatregelen die het kabinet neemt om geluidshinder terug te dringen. Die „dragen bij aan een stiller Schiphol”, stelt de luchthaven. „De gekozen maatregelen sluiten grotendeels aan op de acties uit ons eigen 8-puntenplan. Belangrijk is dat wij en het ministerie met omwonenden in gesprek blijven om te horen of ze, ongeacht het aantal vliegbewegingen, daadwerkelijk minder hinder ervaren”, zegt de luchthaven.
Een nachtsluiting zou daarin een grote stap zijn, volgens Schiphol. „We vinden het positief dat het kabinet overweegt dit per november 2026 in te voeren.”
Geluidsplan veel te mager, zeggen milieuorganisaties
Met het kabinetsplan „schieten we niks op” zeggen Natuur & Milieu, Milieufederatie Noord-Holland, Milieudefensie en Greenpeace Nederland. „Minister Harbers is enorm aan het tijdrekken en maakt omwonenden blij met een dooie mus”, zo stellen de organisaties. „Zelfs Schiphol wil een nachtsluiting en 10.000 minder nachtvluchten, dus dan is dit wel een heel mager voorstel van het kabinet.”
Volgens de milieuclubs weten omwonenden nog steeds niet waar ze aan toe zijn. „En de krimp van Schiphol verder afzwakken is de zoveelste gebroken belofte. Nu komt er overdag zelfs meer herrie en CO2-uitstoot. Voor het klimaat is dat een enorme domper. Het is al jarenlang duidelijk: we hebben een nachtsluiting en fors minder vluchten nodig, voor een veilig klimaat en de gezondheid van omwonenden.”
Omwonenden Schiphol: plannen Harbers stellen weinig voor
Belangenvereniging Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder vindt de plannen weinig voorstellen. „De minister borduurt toch weer voort op de weg van: hier wat geven en daar wat nemen”, zegt een woordvoerder. „Zo komen we er niet.”
Dat het aantal nachtvluchten wordt teruggebracht en dat de luidste toestellen ’s nachts worden geweerd, noemt de actiegroep goed. „Daar moet je blij mee zijn”, zegt de woordvoerder. Tegelijkertijd wijst de organisatie erop dat er over het hele jaar toch meer gevlogen mag worden. Het totaal aantal vluchten mag stijgen van 452.500 naar 460.000 of 470.000. „Stillere vliegtuigen helpen niet met het oplossen van het probleem. Het zijn er gewoon te veel”, zegt de woordvoerder.
De belangenvereniging spreekt van een soort „uitwisselkunstje.” „Dit is nog steeds geen manier van werken van Harbers waar je uit zou kunnen opmaken dat hij snapt wat het vonnis van de rechter impliceert. Dat is namelijk: begin opnieuw met die belangenafweging, in plaats van: hier 1000 eraf, en dan overdag 1500 erbij. Dat zijn halve maatregelen. Het aantal moet overall naar beneden. Niet alleen ’s nachts, maar over het hele etmaal.”
De rechter oordeelde eerder dat de overlast voor omwonenden moet worden beperkt en kreeg daar een jaar de tijd voor. Harbers gaat in beroep tegen die uitspraak, naar eigen zeggen omdat er meer tijd nodig is voor alle procedures.
KLM vindt nachtstop luidste vliegtuigen Schiphol ’schadelijk’Bekijk bericht op "NHD"
Het weren van de luidste vliegtuigen op Schiphol ’s nachts is „schadelijk en niet proportioneel”, vindt luchtvaartmaatschappij KLM, waar ook Transavia onder valt. Volgens KLM heeft dit grote gevolgen voor vrachtvluchten, omdat nieuwe, stillere vliegtuigen pas in 2026 worden geleverd. „Het gevolg is sturen op krimp in plaats van een gebalanceerde aanpak voor hinderreductie”, aldus de luchtvaartmaatschappij.
Transavia is „verrast” door de maatregel omdat er volgens de KLM-dochter geen inhoudelijk overleg heeft plaatsgevonden. „Daarnaast vindt er momenteel een kabinetsformatie plaats die mogelijk tot een andere insteek met betrekking tot het luchtvaartbeleid zou kunnen leiden. Transavia is teleurgesteld dat het aantal nachtvluchten nog verder wordt teruggebracht, en dat heeft veel impact op Transavia”, laat de luchtvaartmaatschappij via een woordvoerder weten.
De omwonenden beschermen tegen geluidsoverlast kan ook zonder „drastisch” te snijden in het aantal vliegbewegingen op Schiphol, stelt de KLM. Bijvoorbeeld door het duurder maken van het gebruik van luide vliegtuigen, wat Schiphol gaat doen om luchtvaartmaatschappijen aan te moedigen meer stillere vliegtuigen in te zetten.
De Britse luchtvaartmaatschappij easyJet laat weten niet ’s nachts te vliegen en daardoor geen last te hebben van de maatregel. „We verwelkomen het verbod op de luidste toestellen. Zo worden luchtvaartmaatschappijen gestimuleerd om hun vloot te vernieuwen”, zegt een woordvoerster. EasyJet heeft negen vliegtuigen op Schiphol, waarvan zes toestellen al stiller zijn tijdens het landen en opstijgen.