Wat is dat, Lden, Handhavingspunt of Meetpunt?

Bij het lezen over geluidsnormen, Lden, Handhaving, in bijvoorbeeld een nota als “Zorgzaam Sturen” hierboven, bekruipt de een of de ander wel eens de lust om in het kort te vernemen waar ze eigenlijk over praten. Vreemd, maar nuttig. Hier dus eens een keertje een korte beschrijving van een paar van die begrippen, in de hoop dat het U niet gaat duizelen.

De term Lden verwijst naar een voorschrift van de Europese Unie voor een methode om op plek A zo te rekenen met ‘neerslag van vliegtuiggeluid’, gemeten over langere perioden, dat het resultaat een schatting geeft van de proportie van mensen die in die periode (bijvoorbeeld, een jaar) ernstige hinder van dit geluid hebben ondervonden… etc etc.

De Lden is eigenlijk geen echte ‘maat’. De maat voor geluid is decibel geluidsenergie dB(A), de Lden is een decibel nadat je er volgens willekeurige voorschriften aan hebt gesleuteld. Vandaar dat geschreven wordt: dB(A) Lden (voor vliegtuigen).

Om nu te gaan schatten gebruik je de resultaten van een groot eerder uitgevoerd verzamel-onderzoek, dat werd verricht op een heel aantal plekken B en waar je de neerslag van vliegtuiggeluid op precies dezelfde manier uitrekent, maar waar de proportie van de aanwezige mensen die in die periode de hinder ernstig ondervonden wél aan jou bekend was. Die kennis is bijvoorbeeld afkomstig uit interviews of is op een andere manieren verkregen. (In Amerika staat bijvoorbeeld maatschappelijke ontrust voor een groot percentage ernstig gehinderden).
Er wordt nu met de hulp van zulke gegevens op papier een lijntje geconstrueerd dat het verband in beeld brengt tussen verschillende waarden voor Lden aan de ene kant en de proportie van ernstig of minder ernstig gehinderden die ze in de bijbehorende plekken vonden aan de andere. Je tekent daarmee een ‘figuur’.

Wanneerje daarna in plek A de geluidneerslag, uitgedrukt in Lden over een heel jaar verzamelt, kun je uitzoeken bij welke plek in B je eenzelfde getal had gevonden. Je weet welke proportie gehinderden bij dat getal hoort en zo krijg je een inschatting van de proportie gehinderden je in A mag verwachten. Je hoeft niett precies de gelijkwaardige dB(A) Lden te zoeken, je het ook uitrekenen met behulp van een (regressie-) lijntje dat door de meetpunten in de figuur is getrokken. De formule voor dat lijntje is heel wat anders dan de formule in een natuurkundige wet. Het is gewoon een rekenkundige handigheid.

Bij het vaststellen van dit voorschrift hebben bijdragen van Nederlandse wetenschappers (Miedema en Vos) een rol gespeeld.

Het idee om het op die manier te doen is ruim 25 jaar oud en uit de VS afkomstig. Aan de basis daarvan ligt een naam die uit journalistiek oogpunt interessant is, namelijk de naam Schultz en de figuur heet Curve van Schultz (geen familie). In de VS is bij Schultzcurve veelal sprake van een ander voorschrift, waarvan de schrijfwijze op die van Lden lijkt: Ldn.
[L = Luidheid d en n staan voor dag en nacht. Uren van dag en nacht tellen in de formule verschillend mee] De laatste tijd staat de methode onder kritiek.

Er is ook een probleem: De omstandigheden van het controle onderzoek zijn niet noodzakelijk gelijk aan die rond Schiphol.

Er is nog iets bijzonders. Handhavingspunten zouden eigenlijk moeten liggen liggen in het midden van de gebieden die je wilt onderzoeken. Maar, bij handhavingspunten gaat het er in de wet al lang niet meer om hoe groot daar de proportie gehinderden is en daar op te sturen. Het gaat daar om een wettelijke regel die op dat punt geldt. Het gaat er om dat de geluidneerslag in Lden die daar over een jaar terecht komt, niet hoger wordt dan de voorgeschreven standaardwaarde, onafhankelijk van de op een gegeven moment geproduceerde hinder. Die standaardwaarde werd tevoren afgeleid door uit te rekenen hoe veel Lden (of vroeger iets verwants, in de tijd voor de Lden door Professor Kosten voorgesteld, de Ke of Kosten eenheid) op die plaats in dat ene jaar zou zijn neergeslagen als Schiphol volgens volgens een bepaald scenario, dat is bepaalde banen en routes en dalings- of stijgsnelheid met een standaard luchtvloot had gevlogen. Als de Ke, of de Lden hoog is mag er in een jaar veel geluid ‘neerslaan’, veel gevlogen worden, en omgekeerd. Je kunt het vergelijken met emmertjes die geleidelijk vollopen met geluid. De d(B) A Lden zijn maatstrepen die aangeven tot waar je die emmertjesw mag laten vollopen. Er is dus geen direct verband tussen het aantal dB(A), decibels, de actuele geluidsbelasting ter plaatse en op een bepaald moment in een meetpunt wordt waargenomen en de dB(A) Lden die in een handhavingspunt niet mag worden overschreden, als je de verkeersleiding maar zorgt dat de emmertjes niet overlopen.

Geen garantie voor foutloze beschrijving, maar we doen ons best