Vliegen gevaarlijker door beveiliging

DEN HAAG - Vliegen is gevaarlijker geworden, juist door de verscherpte beveiliging van het luchtverkeer na de aanslagen van 11 september 2001. Gestresst en overbelast personeel kan fouten maken, die de veiligheid op burgervluchten in gevaar brengen.

Dit stelt de Veiligheidsadviescommissie Schiphol, die onderzoek deed in opdracht van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Het beveiligen van een vlucht vergt tijd en inspanning, wat ten koste gaat van de veiligheid, constateert de commissie. Zo moet volgens de nieuwe regels de cockpitdeur tijdens de vlucht op slot zijn. Alleen als de stewardessen willen overleggen, mag de deur open. Het openen van deze deur is een ingewikkeld proces, dat de piloten vooral op kritieke momenten tijdens de vlucht afleidt. De deur blijft daarom - in strijd met de veiligheidsprotocollen - bijna altijd gesloten. Communiceren met het overige personeel gebeurt dan via de intercom. ‘Dit belemmert de overdracht van informatie tussen cockpit en cabine’, stelt de adviescommissie.

Het cabinepersoneel zelf moet sinds 2001 tussen het binnenkomen van de passagiers en het opstijgen meer beveiligingstaken uitvoeren. Maar daar wordt geen extra tijd voor vrijgemaakt. Tot voor kort overhandigde de purser de piloten vlak voor het starten een briefje met de tekst ‘cabine klaar’. Ook deze extra waarborg is uit tijdgebrek en vanwege het dichtblijven van de cockpitdeur geschrapt.

Piloten en stewardessen raken geïrriteerd doordat ook zij door de beveiligingsmolen moeten wanneer ze zich naar het vliegtuig begeven. Dat leidt soms tot ‘grote emoties’ aan boord, signaleert de commissie. Daarnaast leveren zulke controles vertragingen op, oplopend tot tien minuten. Tijd die de piloten elders op de vlucht moeten inhalen. Ook dit levert stress op.

De herhalingstrainingen zijn na de terroristische aanslagen uitgebreid met het onderdeel ‘beveiliging’. Hier zijn geen extra trainingsuren voor ingepland, waardoor minder tijd overblijft om de veiligheid aan boord te trainen.

De veiligheid komt door al deze ontwikkelingen onder druk te staan. De huidige veiligheidsprotocollen kunnen dit nog wel opvangen, oordeelt de Veiligheidsadviescommissie. Toch moeten zij op een groot aantal punten verbeterd worden, adviseert de commissie. Staatssecretaris Schultz van Verkeer laat weten pas na de zomer op het onderzoek te zullen reageren.

Volgens de commissie heeft de luchtvaartsector zware kritiek op de extra maatregelen. Ze zouden slecht toepasbaar zijn in de praktijk. Daarnaast zou het ministerie niet onderzoeken of de maatregelen wel werken.

De Veiligheidsadviescommissie heeft zich bij het onderzoek onder meer gebaseerd op gegevens van de Inspectie Verkeer en Waterstaat. Die lichtte de gang van zaken bij drie (niet bij naam genoemde) vliegmaatschappijen door.